Politika jednog djeteta
Politika jednog djeteta, kao dio politike planiranja porodice,[1] bila je politika kontrole populacije koja je uvedena u Narodnoj Republici Kini od 1978. do 1980. godine,[2][3][4] a formalno je ukinuta 2015. godine.[2][5] Politika je dozvoljavala mnogo izuzetaka, a etničke manjine su bile oslobođenje. 2007. godine politika je strogo primjenjivana na 36% populacije Kine,[6] dok je za 53% dozvoljeno drugo dijete ukoliko je prvo bilo ženskog pola.[7]
Politika je primjenjena na pokrajinskom nivou kroz kazne koje su izrečene na osnovu prihoda porodice i drugih faktora. „Komisija za planiranje populacije i porodice” postoji na svakom nivou vlasti da bi podigla svijest i izvršila registraciju i inspekciju rada.[8]
Politika je uvedena 1978. godine, usvojena/primjenjena je kao privremena mjera[9] 18. septembra 1980. godine,[3] da bi obuzdala sve veću populaciju i ograničila potrebe za vodom i drugim resursima,[9] kao i da bi ublažila probleme u društvu, privredi i zaštiti prirordne sredine u Kini.[10] Većini demografa nije jasno koliko je populacija smanjena isključivo ovom politikom.[11][12][13][14]
Vlada NR Kine smatra da je sprečeno oko 400 miliona rođenja,[15] iako su ove tvrdnje pod znakom pitanja. Izvještaj u Njuzviku, na primjer, dovodi u pitanje uzrok/efekat: „...neki demografi tvrde da bi populacija Kine bila pokošena i bez toga — drakonsko pravilo je ostavilo emocionalne, društvene i privredne ožiljke sa kojim će se zemlja i građani boriti godinama.”[15]
Godine 2008. je anketu sproveo Pew Research Center u kojom je 76% populacije Kine podržavalo politiku;[16] međutim, politika izvan Kine je nailazila na brojne negativne komentare iz mnogih razloga, uključujući narušavanje ljudskih prava u primjeni politike, kao i zabrinutost oko negativnih društvenih posljedica.[17]
Dana 29. oktobra 2015 godine, Sinhua, kineska državna novinska agencija, izvjestila je o izmjeni zakona u politiku dva djeteta, navodeći izjavu Komunističke partije Kine,[18][19][20][21] ali da bi politika stupila na snagu mora da je ratifikuje Nacionalni narodni kongres na godišnjem zasjedanju u martu 2016. godine.[22][23][24]
Zaleđina uredi
Od osnivanja Narodne Republike Kine 1949. godine, socijalistička izgradnja je bila najveća misija koju je država morala da izvrši. Najviši državni lideri vjerovali su da bi povećanje broja stanovnika efektivno doprinjelo nacionalnim naporima.
Za vrijeme Mao Cedungovog vođstva u Kini, natalitet je pao sa 37 promila na 20 promila.[25] Smrtnost novorođenčadi je opala sa 227 na hiljadu rođenih u 1949. na 53 na hiljadu u 1981. godini, a očekivani životni vijek je dramatično porastao sa oko 35 godina u 1948. na 66 godina u 1976.[25][26] Sve do 1960-ih, vlada je uglavnom podsticala porodice da imaju što više djece,[27] posebno tokom Velikog skoka naprijed, zbog Maovog uvjerenja da je rast stanovništva osnaživao zemlju, sprječavajući pojavu programa planiranja porodice ranije u razvoju Kine.[28][29][30] Država je u to vrijeme nastojala da podstakne više rađanja. Politika kao što je „Majka heroina“ (kin: 英雄母亲) iz Sovjetskog Saveza bila je jedna od mera koje je komunistička vlada preduzela.[30] Kao rezultat toga, stanovništvo je poraslo sa oko 540 miliona u 1949. na 940 miliona u 1976. godini.[31] Počevši od 1970. godine, građani su podsticani da stupaju u brakove u kasnijim godinama i mnogi su bili ograničeni da imaju samo dvoje djece.[32]
Vidi još uredi
Reference uredi
- ^ Family Planning in China, Embassy of the People's Republic of China in Lithuania; Information Office of the State Council of the People's Republic of China, avgust 1995, Section III paragraph 2, Pristupljeno 27. 10. 2014
- ^ a b „China to abolish decades-old one-child policy”. Al Jazeera English. 29. 10. 2015. Pristupljeno 30. 10. 2015.
- ^ a b „Experts challenge China's 1-child population claim”. Boston.com. 27. 10. 2011.
- ^ Zhu, W X (1. 6. 2003). „The One Child Family Policy”. Archives of Disease in Childhood. 88 (6): 463—64. PMC 1763112
. PMID 12765905. doi:10.1136/adc.88.6.463.
- ^ Jiang, Steven; Hanna, Jason (29. 10. 2015). „China says it will end one-child policy”. CNN. Pristupljeno 29. 10. 2015.
- ^ „Most people free to have more child”. China Daily. 11. 7. 2007. Pristupljeno 31. 7. 2009.
- ^ Callick, Rowan (24. 1. 2007). „China relaxes its one-child policy”. The Australian.
- ^ Dewey, Arthur E (16. 12. 2004). „One-Child Policy in China”. Senior State Department. Arhivirano iz originala
|archive-url=zahteva|url=(pomoć) 4. 10. 2011. g. Nedostaje ili je prazan parametar|url=(pomoć) - ^ a b Five things to know about China's one-child policy, CA: CBC
- ^ da Silva, Pascal Rocha (2006). „La politique de l'enfant unique en République populaire de Chine” [The politics of one child in the People's Republic of China] (PDF) (na jeziku: francuskom). University of Geneva: 22—28.
- ^ Sen, Amartya. „Population Policy: Authoritarianism versus Cooperation” (PDF). BR: Universidade de Campinas. Arhivirano iz originala (PDF) 23. 6. 2016. g. Pristupljeno 9. 11. 2015.
- ^ Sen, Amartya (jun 2012). „Population: Delusion and Reality” (PDF). Richard R Guzmán.
- ^ Feng, Wang; Yong, Cai; Gu, Baochang (2012). „Population, Policy, and Politics: How Will History Judge China's One-Child Policy?” (PDF). Population and Development Review. 38: 115—29. doi:10.1111/j.1728-4457.2013.00555.x.[mrtva veza]
- ^ Cai, Yong (septembar 2010). „China's Below-Replacement Fertility: Government Policy or Socioeconomic Development?” (PDF). Population and Development Review. 36 (3): 419—40. PMID 20882701. doi:10.1111/j.1728-4457.2010.00341.x. Arhivirano iz originala (PDF) 22. 7. 2015. g. Pristupljeno 9. 11. 2015.
- ^ a b „Its one-child policy lifted, China becoming World's largest old-age home”, News week, 31. 10. 2015
- ^ „The Chinese Celebrate Their Roaring Economy, As They Struggle With Its Costs”. Pew Global Attitudes Project. 22. 7. 2008. Pristupljeno 31. 7. 2009.
- ^ Hvistendahl, Mara (17. 9. 2010). „Has China Outgrown The One-Child Policy?”. Science. 329 (5998): 1458—61. Bibcode:2010Sci...329.1458H. PMID 20847244. doi:10.1126/science.329.5998.1458.
- ^ „China to end one-child policy and allow two”. BBC News. 29. 10. 2015.
- ^ „China to allow two children for all couples”. Xinhua. 29. 10. 2015.
- ^ Phillips, Tom (29. 10. 2015). „China ends one-child policy after 35 years”. The Guardian.
- ^ „The 'model' example of China's one child policy”. BBC News. 29. 10. 2015.
- ^ „China denies immediate validity of two-child policy”. Xinhua. 2. 11. 2015.
- ^ „2-child policy only after Parliament approval: China”. Zee News. India. 2. 11. 2015.
- ^ „China On New Two-Child Policy: Not So Fast”. Huffington Post. 2. 11. 2015.
- ^ a b Bergaglio, Maristella. „Population Growth in China: The Basic Characteristics of China's Demographic Transition” (PDF). Global Geografia. IT. Arhivirano (PDF) iz originala 15. 12. 2011. g. Pristupljeno 22. 12. 2011.
- ^ „World Development Indicators”. Google Public Data Explorer. World Bank. 1. 7. 2009. Arhivirano iz originala 4. 10. 2013. g. Pristupljeno 4. 10. 2013.
- ^ Mann, Jim (7. 6. 1992). „The Physics of Revenge: When Dr. Lu Gang's American Dream Died, Six People Died With It”. The Los Angeles Times Magazine. Arhivirano iz originala 27. 1. 2013. g. Pristupljeno 14. 7. 2012.
- ^ Qu, H. (mart 1988). „A review of population theoretical research since the founding of the People's Republic of China”. Population Research (Peking, China). 5 (1): 21—28. ISSN 1002-6576. PMID 12281752.
- ^ Potts, M. (19. 8. 2006). „China's one child policy”. BMJ. 333 (7564): 361—62. PMC 1550444 . PMID 16916810. doi:10.1136/bmj.38938.412593.80.
- ^ a b „中国人口政策演变”. Fudan University (na jeziku: kineski). 7. 4. 2015. Arhivirano iz originala 6. 11. 2019. g. Pristupljeno 19. 6. 2021.
- ^ „Total population, CBR, CDR, NIR and TFR of China (1949–2000)”. China Daily. Arhivirano iz originala 24. 12. 2017. g. Pristupljeno 4. 10. 2013.
- ^ Scharping, Thomas (2003). Birth control in China 1949–2000: Population policy and demographic development. London: Routledge.
Literatura uredi
- Aird, John S. (1990). Slaughter of the Innocents : Coercive Birth Control in China
. Washington, DC: AEI Press. ISBN 9780844737034. - Alpermann, Björn, and Shaohua Zhan. "Population planning after the one-child policy: shifting modes of political steering in China." Journal of Contemporary China 28.117 (2019): 348-366 online[mrtva veza].
- Better 10 Graves Than One Extra Birth: China's Systemic Use of Coercion To Meet Population Quotas. Washington, DC: Laogai Research Foundation. 2004. ISBN 978-1-931550-92-5.
- Cai, Yong; Feng, Wang (2021). "The Social and Sociological Consequences of China's One-Child Policy Arhivirano 17 maj 2021 na sajtu Wayback Machine". Annual Review of Sociology. 47(1)
- Feng, Wang, et al. “Population, Policy, and Politics: How Will History Judge China's One-Child Policy?” Population and Development Review vol. 38, (2013), pp. 115–129. online
- Fong, Mei (2015). One Child: The Past and Future of China's Most Radical Experiment. Houghton Mifflin Harcourt. ISBN 978-0-544-27539-3. Interview with Mei on her challenges writing the book.
- Hardee-Cleaveland, Karen (1988). Family Planning in China: Recent Trends, Volume 3. Center for International Research, U.S. Bureau of the Census.
- Goh, Esther C.L. (2011). „China's One-Child Policy and Multiple Caregiving: raising little suns in Xiamen” (PDF). Journal of International and Global Studies. New York: Routledge. Arhivirano iz originala (PDF) 24. 5. 2012. g.
- Greenhalgh, Susan (2008). Just One Child: Science and Policy in Deng's China (illustrated izd.). University of California Press. ISBN 978-0-520-25339-1.
- Ling, Chai (2011). A Heart for Freedom: The Remarkable Journey of a Young Dissident, Her Daring Escape, and Her Quest to Free China's Daughters. Tyndale House Publishers. str. 79–221. ISBN 9781414362465.
- Johnson, Kay Ann (2016). China's Hidden Children: Abandonment, Adoption, and the Human Costs of the One-Child Policy. University Of Chicago Press. ISBN 978-0226352510.
- Scharping, Thomas (2019). „Abolishing the One-Child Policy: Stages, Issues and the Political Process”. Journal of Contemporary China. 28 (117): 327—347. S2CID 158350849. doi:10.1080/10670564.2018.1542217.
- Zamora López, Francisco, and Cristina Rodríguez Veiga. "From One Child to Two: Demographic Policies in China and their Impact on Population." Revista Española de Investigaciones Sociológicas 172 (2020): 141-160 online Arhivirano na sajtu Wayback Machine (2. jun 2021).
- Zhang, Junsen. "The evolution of China's one-child policy and its effects on family outcomes." Journal of Economic Perspectives 31.1 (2017): 141–60. online
Dodatna literatura uredi
- Hemminki, Elina; Wu, Zhuochun; Cao, Guiying; Viisainen, Kirsi (2005). „Illegal births and legal abortions – the case of China”. Reprod Health. 2: 5. PMC 1215519 . PMID 16095526. doi:10.1186/1742-4755-2-5 .
