Пријатељи (strip)

Prijatelji je humoristički stripski serijal koji su stvorili beogradski stripari Marko Todosijević - „Mrvaks“, Vladimir Petković - „Vlapet“ i Tihomir Kostić - „Kovenant“.

PRIJATELjI
Logo strip serijala Prijatelji
Izvorni naziv	„Prijatelji”
Priča	Marko Todosijević - Mrvaks Vladimir Petković - Vlapet Tihomir Kostić - Kovenant
Crtež	Marko Todosijević - Mrvaks Vladimir Petković - Vlapet
Prva publikacija	2006. godine, epizoda Svakoj (h)rani šake soli dosta
Veb-sajt	[1]

Serijal je pokrenuo Todosijević 2006. godine, u obliku samizdata-fanzina.

Strip je, između ostalog, izlagan i na redovnim godišnjim izložbama Radionice stripa i ilustracije „Đorđe Lobačev“ (Studentski kulturni centar, Beograd, od 2006), izložbi „Mrvaks i Prijatelji“ (Centar za likovno obrazovanje „Šumatovačka“, Beograd, maj 2012) i Prvoj godišnjoj izložbi Udruženja stripskih umetnika Srbije (Galerija „Progres“, Beograd, avgust 2012).

Istorijat

Prijatelji su strip serijal koji stvorio Marko Todosijević - „Mrvaks“, nakon rada na mini strip serijalu koji je nosio naziv Zvuci rodnog kraja. Nakon tog serijala koji je trajao svega godinu dana (2003), Marko počinje da radi na novom projektu i razvijanju novih likova. Ipak, jedini lik koji je iz stripa Zvuci rodnog kraja imao ikakvu konekciju sa današnjim Prijateljima je Vukota Šiljić, koji se u tom stripu pojavljuje kao čangrizavi barmen, a u verziji Prijatelja, znamo ga kao šenutog penzionera i alkoholičara koji honorarno radi kao deda mraz. Tokom rada na stripu Zvuci rodnog kraja, Todosijeviću je u jednom trenutku kao ko-scenarista pomagao Marko Radovanović - „Mare“.

2006

2006. godina postaje godina rađanja Prijatelja. Najpre je stvoreno pet likova koji su bili : Kratkovidi albino zombi Zombiša, večiti student Dule, hibrid psa i mrmota Mrmi, pihtijasti zaluđenik za telivizijom Zglavko i nindža koji radi kao švercer, znan kao Nindža Nidža. Ovih pet likova čini okosnicu serijala i pojavljuju se u svim brojevima stripa. Debitovali su septembra 2006. godine u prvom izdanju Prijatelja koje je nosilo naziv Svakoj (h)rani šake soli dosta.

Marko Todosijević Mrvaks, tvorac serijala Prijatelji

Sam naziv Prijatelji nosi popriličnu dozu ironije u sebi, jer koliko su god likovi imali prijateljskih momenata, toliko je bilo i animoziteta među istim, što je rezultovalo čestim međusobnim smicalicama, brutalnim tučuma i podlostima, ali ispričanim i oslikanim, na totalno duhovit način.

2007

Nakon izdavanja prvog broja, koji je imao dve verzije totalno fanzinačku hand-made verziju i običnu (ali nažalost bez adekvatnih korica-već samo sa velim omotom), strip je primećen od strane alternativnog strip udruženja Shlitz comics, te je avgusta 2007. godine sa podrškom Shlitz comics-a, strip doživeo reizdanje, i bio je dopunjen sa nekoliko novih stranica i dodatkom novog lika, svinjara i fana Betmena, koji je bio otelotvoren u karakteru znanog kao Mile Betmen. Ubrzo nakon toga, samo mesec dana kasnije, iste godine, izlazi drug broj Prijatelja pod nazivom Harmonija u zemlji bedaka. U tom drugom broju pojavljuje se još nekoliko novih likova kao što su obsceni ovan Zuba, ratnički nastrojeni Mali Radojica i po prvi put ženski lik koji je prikazan kroz karakter Čobanice Anđe koja je u tom broju na kratko igrala Duletovu devojku, da bi nedugo potom postala Radojicina ljubav. Teme koje je ovaj broj obrađivao su se malo proširile i na polje emocija, i određenih filozofija, ali su primarni elementi tučnjave i provala i dalje bili prisutni.

2008-2009

2008. godina je bila period zatišja jer je Todosijević bio totalno posvećen radu na što više priča, što je rezultovalo objavljivanju dva broja u 2009. godini. Treći broj sa naslovom OSASUNA VS CALGARY, pojavio se marta 2009. godine, i po prvi put osim Todosijevića u broju se pojavio i rad stripara Marko Radovanović - „Mare“. - „Asterian“-a. Septembra 2009. godine izlazi i četvrti broj naslovljen Nema tata para sine! koji važi za najbolji broj iz prvog ciklusa serijala, ali je nažalost bio i labudova pesma serije. Osim Todosijevića, ovde se u ulogama ilustratora pojavljuju poznati srpski crtači Saša Arsenić, Miloš Slavković i Borivoje Grbić - „Bora“ koji su stripu doprineli svojim verzijama likova Prijatelja. Ipak, početkom 2010. godine, zbog privatnih obaveza i nekih ličnih preokupacija, Marko Todosijević - „Mrvaks“ je rešio da prekine rad na Prijateljima, te je serijal ugašen.

2011

U drugoj polovini 2011. godine Marko Todosijević - „Mrvaks“, uz česta pritiskanja Vladimir Petkovića - „Vlapet“-a, Todosijević odlučuje da ponovo pokrene serijal. Pojačan sa Petkovićem, dvojac toko jeseni i zime radi na novim pričama Prijatelja koje su uvele i neke sasvim nove likove kao što su šankerica Radojka, propali prodavac Mitar Tuki Trgovac i konobarica Stamena.

2012

Aprila 2012. godine Petković i Todosijević uz podršku Shlitz comics-a i Centra za likovno obrazovanje „Šumatovačka“, izdaju specijalni broj koji je ujedno bio i prvi broj drugog ciklusa Prijatelja. Za razliku od prvog serijala, ovde su se likovi Prijatelja susretali sa mnogo aktuelnijim temama današnjice, te je i sam pristup priči i grafičkom rešenju bio nešto ekstremniji nego u prošlosti. I dok se Todosijević donekle sa delom stripa koji je bio u okviru porodičnog pakovanja i nosio naslov poglavlja Memoari jednog Nidže predstavio svojim standardnim, ali opet svežijim pristupom priči i slici, u ehtreme paketu i poglavlju Lov u mutnom, Petković se predstavlja sa totalno atipičnim pristupu za standardne Prijatelje i to najbolje predstavljaju epizode gde se likovi susreću sa crnohumornim situacijama i latentnim erotizmom. Ovaj broj je uneo novinu i sa tim što je format sa B5 promenjen u A4.

Autori „Prijatelja“: Kovenant, Mrvaks, Vlapet (©2013)

Nedugo po objavljivanju broja, dvojcu se priključuje i treći čovek, Tihomir Kostić - „Kovenant“. Nakon Kostićevog pristupa timu, sva trojica odlučuju da Prijatelje doteraju i izvršne određene izmene likovima i konceptu. Najpre, odlučeno je da sam strip više ne nosi etiketu fanzin, već humoristički strip magazin i da se sa samim stripom cilja na ozbiljniji izdavački rad. Druga izmena je bila izbacivanje dotadašnjeg domaćeg Betmena koji je zamenjen likom Mačo Mikula kojeg je smislio Petković, i čemu je serijal dobio na otkačenijem i još smehotresnijem pristupu. Predlozima Kostića, odlučeno je da se i lik Mrmija modifikuje, tako da je dobijen lik u rangu obscenog ovna Zube, samo još ekstremnije prirode. Osim toga, u daljem sređivanju Prijatelja, Petković uvodi petnaestak novih likova, od kojih valja pomenuti Gojka Grobara, Fantastičnog Dragana i možda najupečatljivije likove serijala, Kung Fu rome.

Veliki rad na pripremi novog broja, trajao je od aprila do oktobra 2012. godine, i odlučeno je da novi broj nosi naziv Naseči mi leba i parizer na koso, i za razliku od svojih prethodnika, ovaj broj ima 44 strane, i kao i specijalni broj (broj 1), urađen je na formatu A4.

2013

Tokom meseca januara, trio je započeo rad na novom broju Prijatelja, koji trenutno nosi radni naslov Daj...daj...'armonike. Prema rečima samih autora, novi broj, biće drugačiji od svega do sada. I dok je drugi broj Naseči mi 'leba i perizer na koso, na neki način bio eksperimentalni projekat koji je nudio set različitih stilskih pristupa, treći broj doneće sasvim novu definiciju u izgledu Prijatelja, kao i složeniju strukturu epizoda. U martu ove godine, održana je promocija drugog broja u likovnom centru Šumatovačka, a autori serijala su se pojavili i u emisiji Beokult (RTS 2), u kojoj su dali intervju vezan za Prijatelje.

Tokom leta tekuće godine, kreativni trojac je odlučio da unese bitne promene u načinu postavki priča i koncepta. Na prvom mestu, odlučeno je da strip prevaziđe do sada ustaljeni šablon nagomilanih gegova i sprdnje koja se prožima na par tabli, već da se ubace složenije priče koje bi bolje približile likove samim čitaocima a i uvele ih u priča ko su Prijatelji zaista. Na drugom mestu, sam po sebi, koncept se ne bi bazirao samo na trenutnim-aktuelnim događajima, već na čitavoj lepezi varijacija, od alternativne istorije, SF-a, horora, trilera, noara, fantazije...

2014

Kreatori serijala celu godinu posvećuju radu na novom pristupu i izgledu stripa, koji će tokom 2015. godine ugledati svetlost dana sa svojim prvim pravim strip albumom. Delić novog profila serijala je prikazan u strip reviji Parabelum, iz republike Srpske, koja se sa svojim 6. brojem, pojavljuje u poslednjim mesecima 2014. godine.

Stil i pristup

Crtački stil Prijatelja se uglavnom oslanja na italijansku školu crtanja i pod vidnim je uticajima autora kao što su Magnus, Fabio Šiviteli i Sandro Dosi. Sa druge strane primetni su i blagi uticaji francusko belgijske škole i uticaja autora poput Frankena i Uderca, kao i stila koji je blizak Simpsonovima.

Okruženje

Serijal je smešten u imaginarni grad po imenu Šiljino Brdo, koji se nalazi negde u Srbiji, a likovi Prijatelja se najčešće nalaze u mračnim uličicama, parku znanom kao Ševin gaj, centru grada - poznatijem kao Trg ovna i čobana ili ulicama poput Plato Besne Mangulice i Ulica devet boema, a mogu se sresti i u kafani Tri leša koju vodi lik Rista Turista.

Koncept

Iako se sam serijal oslanja na tradicionalnom humoru, prilagodljiv je današnjem vremenu i aktuelnostima sadašnjice. Bez kočnica, Prijatelji koketiraju sa omalovažavanjem kič i šund kulture, poremećaja vrednosti u društvu i pogleda na svet iz sasvim druge vizure, uz često prisustvo crnog humora i latentne obscenosti. Ipak, i pored toga, strip se bavi temama kao što su borilačke veštine, triler, noar tematika, i zadire na teritoriju folklora, horor idioma, mitova, fantazije, istorije, legendi i naučne fantastike.

Van stripa

Autori serijala, Marko Todosijević - „Mrvaks“ i Vladimir Petković - „Vlapet“, 2012. godine su se pojavili u filmu Utočište u režiji Miloša Dačkovića - „Engleza“. Vladimir Petković - „Vlapet“ je u periodu 1995-2011 učestvovao u muzičkom projektu ON.

Likovi

Sam serijal je startovao sa pet likova, ali se to vremenom proširilo, i danas sveukupno, seriju čini oko 30-tak likova, raznih profila.

Spisak likova

• GLAVNI LIKOVI:

- Mačo Mikula - Zombiša - Nindža Nidža - Student Dule - Zglavko - Mrmi - Vanesa Plavuša - Vukota Šiljić - Kung fu Romi - Gojko Grobar - Fantastični Dragan

• LIKOVI PODRŠKE:

- DJ Sarma - Radojica - Čobanica Anđa - Lidija Plavuša - Radojka Pamprković - Stamena Libris - Zuba - Milorad Bjelogrlić Kojo - Rista Turista

• POVREMENI LIKOVI:

- Džeki - Krmak Groki

• SPOREDNI LIKOVI:

- Mitar Tuki Trgovac - Mečka Silvana - Bogdan Pamprković - Dobrila Pamprković - Mastif Tigar - Mastif Vihor - Sarmina mlađa sestra

• ZLI LIKOVI:

- Veverac - Doktor Sidrigajlo - Boško Muha - Jelisaveta Gospodarica Noći - Katćuša - Gospodin Ramadani - Manga Mandov

• IZBAČENI LIKOVI:

- Mile Betmen

Stripografija

• Svakoj (h)rani šake soli dosta (2006); 26 strana

• Harmonija u zemlji bedaka (2007); 26 strana

• Osasuna vs Calgary (2009); 20 strana

• Nema tata para sine! (2009); 36 strana

• Porodični Paket/Extreme Paket (specijalni broj) (2012); 24 strane

• Naseči mi 'leba i parizer na koso (2012); 44 strane

Prvi ciklus serijala

Svakoj (h)rani šake soli dosta (2006) + (2007)

Naslovnica Svakoj (h)rani šake soli dosta, prvog broja stripa „Prijatelja“

Broj: 1 Scenario i crtež: Marko Todosijević - Mrvaks

Siže

Uvodna priča, opisuje Glavne likove i njihove odnose. Imamo standardnu sliku klinaca iz siromašnog Kraja (Dule, Zglavko, Zombiša i Mrmi), koja uglavnom ubija vreme fudbalom i ispijanjem piva. Međuitim, u Komšiluk se doseljava izvesni Nindža Nidža čija teritorija dobija status opasnog Kraja, i koji je praćen Milom Betmenom, svojim starim znancem i arhineprijateljem.

Likovi koji se pojavljuju u ovom broju

• Glavni likovi:

- Zombiša - Nindža Nidža - Dule student - Mrmi - Zglavko

• Izbačeni likovi:

- Mile Betmen

• Dodatni likovi - statisti (samo u ovom broju)

- Duletov otac - Duletova majka - Zbunjeni Penzioner

Harmonija u zemlji bedaka (2007)

Naslovnica Harmonija u zemlji bedaka, drugog broja stripa „Prijatelja“.

Broj: 2 Scenario i crtež: Marko Todosijević - Mrvaks

Siže

Prijatelji dobijaju novog ali prgavog komšiju, malog Radojicu, koji je pretnja svima pa i samom Nidži. Zglavko otkriva da ponovo može da koristi noge, Dule pronalazi ljubav svog života, Mrmi i Zglavko sprovode osvetu, a jedna ovca konstantno Dobija na kartama.

Likovi koji se pojavljuju u ovom broju

• Glavni likovi:

- Zombiša - Nindža Nidža - Dule student - Mrmi - Zglavko

• Izbačeni likovi:

- Mile Betmen

• Likovi podrške:

- DJ Sarma - Radojica - Čobančica Anđa

• Povremeni likovi

- Prgavi Džeki

• Dodatni likovi - statisti (samo u ovom broju)

- Brka - Klinja - Srećna ovca - Oteta ovca - Usnula ovca - 8 malih pilića - Noseća kokoška #1 - Noseća kokoška #2

Osasuna VS Calgary (2009)

Naslovnica Osasuna VS Calgary, trećeg broja stripa „Prijatelja“.

Broj: 3 Scenario i crtež: Marko Todosijević - Mrvaks

Siže

Mile bezuspešno pokušava da se suprotstavi Nidži, a Nidža Malom Radojici. Mrmi sam Zombiša su ponovo u klinču. Dule ostaje bez posla ali i devojke koju neko opasno Preti da mu preuzme.

Likovi koji se pojavljuju u ovom broju

• Glavni likovi:

- Zombiša - Nindža Nidža - Dule student - Mrmi - Zglavko - Vukota Šiljić

• Izbačeni likovi:

- Mile Betmen

• Likovi podrške:

- DJ Sarma - Radojica - Čobančica Anđa

• Povremeni likovi

- Prgavi Džeki „Džeki“

• Dodatni likovi - statisti (samo u ovom broju)

- Duletov deda - Psujući varvarin - Zbunjeni Zec - Oteta Ovca # 1 - Oteta Ovca # 2 - Stisnuta Ovca - Kafanska pevačica - Pijana ženska # 1 - Pijana ženska # 2 - Pobesneli gostioničar

Nema tata para sine! (2009)

Naslovnica Nema tata para sine!, četvrtog broja stripa „Prijatelja“.

Broj: 4 Scenario i crtež: Marko Todosijević - Mrvaks

Siže

Dule vodi bitku Koju ne Može da dobije, Nidža upoznaje kung-fu deda mraza, a pravda Dobija Novog maskiranog osvetnika. Zglavko pokreće biznis sa Mrmijem i Zombišom. Dve Plavuše na ulici opasno vrebaju sa katanama, a jedna od njih se naročito okomila na Duletovo srce.

Likovi koji se pojavljuju u ovom broju

• Glavni likovi:

- Zombiša - Nindža Nidža - Dule student - Mrmi - Zglavko - Vukota Šiljić - Vanesa Plavuša

• Izbačeni likovi:

- Mile Betmen

• Likovi podrške:

- DJ Sarma - Radojica - Čobančica Anđa - Lidija Plavuša - Ovan Zuba

• Povremeni likovi

- Prgavi Džeki - Krmak Groki

• Dodatni likovi - statisti (samo u ovom broju)

- Devojka na slici - Krmača - 2 mala pileta - Ugnježdena Piletina - Pobesneli pevac - Pečena iletina (žrtva) - (nijedna životinja u stripu nije stvarno povređena (korišćene su plišane replike)) - Srećna Ovca - Pospana kokoška - Petao i kokoška u ljubavnom zanosu - Pilići - Izbacivač # 1 - Izbacivač # 2 - Smešno dete

Drugi ciklus serijala

Porodično pakovanje + Ekstremni paket (2012)

Naslovnica Porodični Paket/Extreme Paket!, specijalnog/prvog broja stripa „Prijatelja“.

Specijalni broj/ broj: 1 Tekst i crtež: Marko Mrvaks Todosijević i Vladimir Vlapet Petković

Siže

Zombiša upropašćava Zajednički posao, Zglavko saznaje kakvog je porekla roba koju prodaje, Nidža pronalazi nove devojke ali i nove nevolje, Mile se okreće kapljici i bezuspešnom muvanju, a Mrmi pronalazi metu kojoj ne Može da odoli.

Likovi koji se pojavljuju u ovom broju

• Glavni likovi:

- Zombiša - Nindža Nidža - Dule student - Mrmi - Zglavko - Vukota Šiljić - Vanesa Plavuša

• Izbačeni likovi:

- Mile Betmen

• Likovi podrške:

- Lidija Plavuša - Radojka - Stamena

• Sporedni likovi:

- Mitar Tuki Trgovac

• Dodatni likovi - statisti (samo u ovom broju)

- Besni Policajac - Uličar - Pinap Štrumfeta na posteru - Ocenjivač - Kineski izlagač - Američki izlagač - 10 crnaca - Razigrana omladina u diskoteci - Konobar sa turom pića - Vladimir Petković Vlapet - Marko TodosijeviĆ Mrvaks - Prsata plavuša - Brineta na barskoj stolici

Naseči mi 'leba i parizer na koso (2012)

Naslovnica Naseči mi 'leba i parizer na koso.

Broj: 2 Tekst: Marko Mrvaks Todosijević, Vladimir Vlapet Petković i Tihomir Kovenant Kostić Crtež: Marko Mrvaks Todosijević i Vladimir Vlapet Petković Naslovna strana: Saša Arsenić Ilustracije: Vladimir Vlapet Petković, Tihomir Kovenant i Borivoje Grbić - „Bora“

Siže

Elegija se speva nad Milom Betmenom, Mrmi i Zombiša su u mentalnom delirijumu, Radojica je naišao na jače od sebe, dok Zuba i dalje tali svoju pohotničku glad. Vukota Šiljić i Gojko grobar uživaju u čarima leta i lepotama ženskih oblina. U kraju se pojavljuje nova ekipa siledžija, znanih Kao Kung fu romi ... Nidža oseća gnev njihovih pesnica i tabana.

Likovi koji se pojavljuju u ovom broju

• Glavni likovi:

- Mačo Mikula - Zombiša - Nindža Nidža - Dule student - Mrmi - Zglavko - Vukota Šiljić - Gojko Grobar - Vanesa Plavuša - Petrit, Muherem, Kismet (Znani kao „Kung fu romi“) - Fantastični Dragan

• Izbačeni likovi:

- Mile Betmen

• Likovi podrške:

- DJ Sarma - Radojka - Stamena - Čobančica Anđa - Ovan Zuba

• Sporedni likovi:

- Mitar Tuki Trgovac - Rista Turista

• Povremeni likovi

- Prgavi Džeki - Krmak Groki - Mečka Silvana

• Dodatni likovi - statisti (samo u ovom broju)

- Devojka u bikiniju - Đilkoš sa mobilnim na plaži - Devojka u toplesu - Devojka pod tušem - Gola Devojka - Devojka koja leži - Neki pas na plaži - Gosti na svadbi - Svadbarski bend - Mitrova žena - Klinac - Penzioneri - Razočarana devojka - Kajman - NN lice na art performansu - NN lice u kafeu - NN lice #1 na Sarminoj žurci - NN lice #2 na Sarminoj žurci - Šiparica na Sarminoj Žurci - Milf u kafeu - Milf #2 - Zubar - Ljudi u autobusu - Masa ljudi na plaži - Mo - Kostreša - Anđina izgubljena ovca - Krmača u sevdahu - Tri Krmače u sevdahu - Majka sa detetom - Radnica u igraonici #1 - Radnica u igraonici #2 - Oplljačkana baba #1 - Oplljačkana baba #2 - Pljačkaš #1 - Pljačkaš #2 - Šizika na klupi - Transvestit - Ljudi u gradu - Devojka s dekolteom - Cinična devojka - Milf ispred toaleta - Gej - Gojkov Čukundeda - Paor sa pištoljem - Kamiondžija

Spoljašnje veze

• Službeni blog serijala
• Zvanični veb-sajt