Rimsko-partski ratovi
Rimsko-partski ratovi vođeni su od 1. veka p. n. e. do 3. veka n. e. između Rimske republike (Carstva) sa jedne i Partskog carstva i njegovih vazalnih država sa druge strane. Parti su sebe smatrali legitimnim naslednicima persijskog Ahemenidskog carstva te neki istoričari ove ratove svrstavaju u Rimsko-persijske ratove. Drugi, pak, ovaj izraz koriste za kasnije sukobe nakon rušenja Partskog i osnivanja Sasanidskog carstva.
| Rimsko-partski ratovi | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Deo Rimsko-persijski ratovi | |||||
 Rim, Seleukidi i Partija oko 200. p. n. e. | |||||
| |||||
| Sukobljene strane | |||||
| Rimska republika (od 31. p. n. e. Carstvo) | Partijsko kraljevstvo | ||||
Uzroci uredi
Pad Seleukidskog carstva u 1. veku p. n. e. stvorio je veliki vakuum moći na području Levanta, Kavkaza i istočnog dela Male Azije. Ove teritorije nastojalo je priključiti svojoj državi Partsko carstvo koje je krajem 2. veka p. n. e. zauzelo većinu seleukidskih teritorija (uključujući i Mesopotamiju). Rimska republika bila je zainteresovana da svoju kontrolu Mediterana zaokruži osvajanjem Levanta.
Ratovi uredi
Prvi sukobi Partije i Rima nastali su tek pred kraj Trećeg mitridatskog rata, 66. p. n. e. U njemu su Pompej i Lukul zauzeli Levant i delove Kavkaza. Tada nastaje spor s Partima oko granice na Eufratu. Godine 53. p. n. e. došlo je do bitke kod Kare.[1] Parti su odneli veliku pobedu i stvorili kod Rimljana famu o nepobedivosti njihove države. Takvo mišljenje nisu opravdali kasniji sukobi u kojima su Rimljani uglavnom odnosili pobedu. Car Avgust je 20. p. n. e. priključio Partiju među svoje vazalne države na istoku. Takvo stanje ostalo je sve do druge polovine 2. veka nove ere kada je car Trajan, oko 113. godine započeo sa agresivnijom politikom prema istoku i pokrenuo ofanzivu. Pored Jermenije Rimu je pripojio i Mesopotamiju, kao i partsku prestonicu Ktesifon.[2] Pobune na ovim područjima su prisilile Trajana da 116. godine povuče vojsku. Vladavina njegovog naslednika Hadrijana period je mira, jer je odustao od osvajanja i sklopio mir, ali je rat nastavljen u doba careva Marka Aurelija i Lucija Vera. Pobedu je zasenilo izbijanje tzv. Antoninske kuge koja se satra katalizatorom procesa koji će tri veka kasnije doveo do propasti Carstva.
Ratovi sa Rimskim carstvom daleko su više pogodili Partiju koja je početkom 3. veka srušena od strane domorodačkih Persijanaca. Oni su stvorili novo, Sasanidsko carstvo koje će se, u narednim vekovima, pokazati kao znatno opasniji protivnik Rimljanima i Vizantincima.
Rimsko-partski ratovi uredi
Izvori uredi
- ^ Viki
- ^ „Rimsko Partski ratovi”. Arhivirano iz originala 03. 06. 2023. g. Pristupljeno 02. 06. 2023.
- Drevni Rim - Republika, Gedis i Goset
