Roksana (baktrijska princeza)
Roksana (grčki Ῥωξάνη, Rhōksánē) je bila baktrijska princeza i najpoznatija kao prva žena Aleksandra Velikog (poznat kao i Aleksandar Makedonski).[1][2][3][4]
| Roksana | |
|---|---|
 Aleksandar Veliki i Roksana | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 347. p. n. e. |
| Mesto rođenja | Baktrija, |
| Datum smrti | 310. p. n. e. |
| Mesto smrti | Amfipolis, |
| Porodica | |
| Supružnik | Aleksandar Veliki |
| Potomstvo | Aleksandar IV Makedonski |
| Roditelji | Oksijart |
Biografija uredi
Roksana je rođena godinu do dvije prije 345. godine prije nove ere, iako je tačan datum nepoznat. Kćerka je baktrijskog satrapa Oksijarta. Kada je Aleksandar Veliki pokušao da osvoji Sogdijansku stijenu, u kojoj je Oksijart sakrio svoju porodicu, on uspijeva da se od 300 vojnika popne 270. Tvrđava se tad predaje, a bivaju zarobljena djeca i žene mnogih značajnih pobunjenika. Među njima se nalazila i Roksana, koja je bila zrele dobi za udaju. Aleksandar se ženi Roksanom po lokalnim običajima, a tom ženidbom osvaja srca domaćeg stanovništva. Razlozi su mogli biti i političke prirode; to vjenčanje je pomoglo da se okonča pobuna na sjeveroistoku. Od tada Roksana prati Aleksandra na svim njegovim daljim pohodima. Na pohodu u Indiji ona rađa dijete, ali ono umire ubrzo nakon porođaja. Ona prati Aleksandra sve do Vavilona, kad on iznenada umire 11. juna 323. godine prije nove ere, bijavši u postelji i jedanaestog dana groznice umire. Roksana ubrzo rađa sina, Aleksandra IV Makedonskog. Roksana posle toga ubija njegovu drugu ženu Statejru II i njenu sestru Dripetidu.
U političkim borbama dijadoha za vlast, Roksana i njeno dijete su prvobitno bili pod zaštitom Perdike, koga je zajedno sa sinom pratila na invaziju u Egipat protiv Ptolemeja Sotera. Nakon Perdikine smrti, regent postaje Antipatar, sa kojim Roksana ubrzo odlazi u Makedoniju. Antipatar ubrzo za regenta proglašava Poliperhona, što za posledice ima ljutnju njegovog sina Kasandra, koji odlučuje da započne rat. Poliperhon piše Olimpijadi, majci Aleksandra Velikog, koja se radi loših odnosa sa Kasandrom nalazi u Epiru, te je molio da dođe i preuzme brigu o Aleksandru IV Makedonskom. Olimpijada i Poliperhon pobjeđuju 317. godine prije nove ere, ubivši predvodnike neprijateljske vojske, Euridiku i Filipa III Arideja, i još stotinu Kasandrovih prijatelja. Bijesan, Kasandar predvodi veliku vojsku na Makedoniju. Olimpijadina vojska se rasipa, te ona biva primorana da se povuče utvrđenu Pindu, zajedno sa Roksanom i Aleksandrom IV Makedonskim. Opsada se okončava nekih godinu dana kasnije, nakon što je nastupila velika glad zbog koje je Olimpijada morala da se preda. Kasandar izdaje naređenje da je ubiju, a Roksanu i njeno dijete držao je zatvorene u Amfipolju i pod svojom kontrolom dugi niz godina. Ubivši Olimpijadu, Kasandar je uklonio pravog zaštitnika mladog kralja. Pošto je Aleksandar IV Makedonski bio pravi nasljednik carstva, Kasandar izdaje naređenje da se pogube mladi kralj i Roksana oko 310-309. godine prije nove ere.
Reference uredi
Literatura uredi
- Badian, Ernst (2015). „ROXANE”. Encyclopaedia Iranica.
- Renault, Mary (2001). The Nature of Alexander the Great. Penguin. ISBN 978-0-14-139076-5.
- Plutarch (1919). Perrin, Bernadotte, ur. Plutarch, Alexander. Perseus Project. Pristupljeno 6. 12. 2011.
- Plutarch (1936). Babbitt, Frank Cole, ur. On the Fortune of Alexander. IV. Loeb Classical Library. str. 379—487. Pristupljeno 26. 11. 2011.
- Horn, LT Bernd; Spencer, Emily, ur. (2012). No Easy Task: Fighting in Afghanistan. Dundurn Press Ltd. str. 40. ISBN 9781459701649.
Spoljašnje veze uredi
- Chisholm, Hugh, ur. (1911). „Roxana”. Encyclopædia Britannica (na jeziku: engleski) (11 izd.). Cambridge University Press.
- Roxane Архивирано на сајту Wayback Machine (14. октобар 2012) by Jona Lendering
- Wiki Classical Dictionary: Roxane, daughter of Oxyartes
- Roxana from Charles Smith's Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology (1867)