Spomenik knezu Tomislavu
Spomenik knezu Tomislavu nalazi se u ulaznom holu, u zgradi Narodne skupštine Srbije u Beogradu. Autor ovog dela iz 1937. godine je Vanja Radauš.[1]
Istorija
urediPrema projektu za zgradu Doma narodnog predstavništva i tokom uređenja njenog enterijera, bilo je predviđeno da skulpture budu značajan element dekoracije, objedinjavajući u sebi umetničke vrednosti sa vizuelnom manifestacijom nacionalnog, duhovnog i političkog identiteta. Već dvadesetih godina prošlog veka, po zamisli arhitekte Ilkića, vajarska ostvarenja, koja bi svojim simboličnim karakterom upućivala na funkciju i značaj same institucije, trebalo je da budu postavljena na frontovima iznad oba ulaza i duž gornje ivice bočnih krila zgrade. Do realizacije nije došlo, ali je odlučeno da se odabrani gipsani modeli, nastali 1925. i 1926. godine, postave u unutrašnjost zgrade.
Radovi su posle završetka zgrade, krajem tridesetih godina, postavljeni u nišama predviđenim za njih u unutrašnjosti zdanja. U vestibilu, odmah na ulasku, četiri monumentalne figure isklesane u prilepskom mermeru, predstavljaju ličnosti koje simbolizuju istorijski razvoj sva tri konstitutivna naroda. To su Car Dušan, autora D. Filipovića, Kralj Tomislav, autora V. Radauša, Knez Kocelj, autora T. Kosa i Karađorđe, autora F. Kršinića.[2]
Nenad Makuljević, profesor Filozofskog fakulteta u Beogradu, izjavio je komentarišući postavku figura u Narodnoj skupštini Republike Srbije: "Moj jedini komentar je da unutrašnja dekoracija Skupštine i program skulptura oslikavaju vreme njenog nastanka i jugoslovenski karakter tadašnje države. Skulpture predstavljaju zaštićenu spomeničku celinu i nikako ne bi smele da budu uklonjene."[3]
Knez Tomislav
urediU istorijskim dokumentima Tomislav se ne pojavljuje često. Prvi put pominje ga Toma Arhiđakon, i to kao kneza koji je vladao 914. godine, a kao kralj se pominje u belešci sa crkvenog sabora u Splitu 925. godine. U Tomislavovo doba zaustavljeni su prodori Mađara prema Jadranu (917. godine), hrvatska država je proširena ujedinjenjem Primorske i Posavske Hrvatske, a pripisuje mu se i pobeda nad bugarskim carem Simeonom.[4]
Vidi još
urediReference
uredi- ^ Kovačević, Neda (2016). Beogradski spomenarnik, knjiga prva. Neda Kovačević. str. 152.
- ^ „Vajarstvo”. parlament.gov.rs. Pristupljeno 27. 10. 2023.
- ^ Milenković, Mirjana R. „Skupštinska dekoracija je istorijski spomenik”. danas.rs. Pristupljeno 27. 10. 2023.
- ^ „Kralj Tomislav”. kraljtomislav.hazu.hr. Pristupljeno 27. 10. 2023.