Srbova
Srbova (rum. Sârbova) seosko je naselje u Rumuniji pored reke Tamiša. Okruženo je naseljima Kevereš, Bačova i Hitijaš. Nalazi se osam kilometara daleko od gradića Buzjaša. Ime je dobilo nesumnjivo po Srbima, koji su do polovine 18. veka bili većinsko stanovništvo u tom kraju.
Istorija uredi
Selo je nastalo u 17. veku, oko crkve drvene osvećene 1693. godine. Kada je oslobođen Banat od Turaka 1717. godine u mestu "Sirbova" je zabeleženo 52 doma. Škola je otvorena 1740. godine, a u isto vreme podignuta i nova pravoslavna crkva od čvrstog materijala. Današnji pravoslavni hram je podignut 1909. godine, na mestu stare, srušene 1908. godine.
Austrijski carski revizor Erler je 1774. godine konstatovao da mesto „Sirbova” pripada Tamiškom okrugu, Čakovačkog distrikta. Stanovništvo je bilo pretežno vlaško.[1] Kada je 1797. godine popisan pravoslavni klir tu je bio samo jedan sveštenik. Paroh, pop Mojsej Popović (rukopoložen 1792) služio se samo rumunskim jezikom.[2]
Godine 1846. mesto "Sirbova" pripada Žebeljskom protoprezviratu. Selo ima 718 stanovnika, a paroh je pop Georgije Popović. Pravoslavno parohijsko zvanje postoji od 1770. godine, a prve su uvedene crkvene matrikule rođenih i krštenih 1779. godine, pa zatim ostale (1789, 1786). U narodnu osnovnu školu ide 22 učenika, kojima predaje učitelj David Abraham.[3]
Iz "Rumunske internet enciklopedije" uredi
Srbova je nakon Prvog svetskog rata, bila u žiži interesovanja Jugoslavije i Rumunije. Bilo je to u vezi razgraničenja - podele Banata, na Mirovnoj konferenciji u Parizu. Ime sela i neki stanovnici koji su imali srpska imena i prezimena, bili su adut za potraživanje te teritorije od srpske strane. Tu su po jugoslovenskim tvrdnjama, bar nekoliko vekova živeli Srbi. Rumunska strana nije imala odgovore na ta pitanja. Mesto je ipak definitivno pripalo Kraljevini Rumuniji, ali Rumuni nisu bili zadovoljni rešenjem. Zato su 1935. godine doveli u Srbovu svoje istražitelje iz Krišane Temišvara, da razreše nedoumice. Mesecima su vršili detaljna ispitivanja stanovništva: medicinska, stomatološka, antropološka, istorijska, sociološka, folkoristička i druga. Napisana je i objavljena monografija o selu Srbovi 1939. godine. Rumunski tim je tako utvrdio da to mesto iako nosi srpsko ime, nikakve veze nema sa Srbima. Stanovnici koji su imali srpska imena i prezimena, nisu znali zašto su "Srbi", jer navodno nisu imali ništa sa Srbima. Ispalo je da su oni u stvari "posrbljeni" od strane srpske crkvene jerarhije, jer su ovi po tvrdnji rumunskih stručnjaka (prema kraniometrijskoj analizi!) bili "rasni Dačijski Rumuni". O bilo kakvoj mogućnosti rumunizacije Srba tu po njima nije bilo ni govora.
Reference uredi
- ^ J.J. Erler: „Banat”, Pančevo 2003.
- ^ „Temišvarski zbornik”, Novi Sad 9/2017.
- ^ Reesch de Lewald, Aloysius: "Universalis schematismus ecclesiasticus venerabilis cleri orientalis ecclesiae graeci non uniti ritus regni Hungariae partiumque eidem adnexarum, necnon magni principatus Transilvaniae, item literarius, seu nomina eorum, qui rem literariam et fundationalem scholarem ejusdem ritus procurant ... pro anno ...", Buda 1846.