Stonski tribut

Stonski tribut, poznat i kao Stonski dohodak, bio je tribut koji je Dubrovačka republika plaćala vladarima Srbije, a kasnije srpskim manastirima, na ime kupovine poluostrva Ston (danas Pelješac) od Srbije i njenog kralja Dušana..

Srpski kralj Stefan Dušan i bosanski ban Stefan II su 1333. godine vodili rat za kontrolu nad Zahumljem, odlučili su da odustanu od Stona i poluostrva Pelješac u zamjenu za godišnju isplatu od 500 perpera i jednom i drugom vladaru.

Srpski kralj Dušan je 1350. godine ustupio prihod manastiru Svetog arhangela Mihaila i Gavrila, koji su vodili Srbi u Jerusalimu. Tribut su nastavili plaćati bosanskim banovima i kraljevima sve do osmanskog osvajanja 1463; kraljica Katarina je u egzilu potražila plaćanje, ali je to odbila dubrovačka vlada. Jerusalimski manastir je ubrzo bio zatvoren, a srpska princeza Mara uspjela je prenjeti dohodak na svetogorske manastire Hilandar i Sveti Pavle uz podršku njenog pastorka Mehmeda Osvajača. Marina nećakinja i nasljednica Marija osporavala je pravo manastira i tražila je da se dohodak plaća njoj sve do svoje smrti oko 1500. godine. Nakon toga, intervencijm Ahmed-paše Hercegovića porijeklom iz Bosne, dohodak je redovno isplaćivan manastirima sve dok Dubrovačku republiku nije anektiralo Prvo francusko carstvo 1808. godine.

Literatura

• Bubalo, Đorđe (2003). „Falsifikovana povelja cara Stefana Uroša o Stonskom dohotku”. Stari srpski arhiv. 2: 99—142. 
• Bubalo, Đorđe (2011). „Hilandar i Stonski dohodak u XIX veku”. Hilandarski zbornik. 13: 83—103. 
• Dinić, Mihailo (1935). „Dubrovački tributi: Mogoriš, Svetodmitarski i Konavoski dohodak, Provižiun braće Vlatkovića”. Glas Srpske kraljevske akademije. 168: 203—257. 
• Živojinović, Mirjana (1983). „Svetogorci i stonski dohodak”. Zbornik radova Vizantološkog instituta. 22: 165—206.