Tudhalija IV
Tudhalija IV bio je hetitski kralj iz perioda Novog kraljevstva. Vladao je od 1237. do 1209. godine p. n. e. (donja hronologija).
Vladavina uredi
Tudhalija je bio sin hetitskog kralja Hatušiliša III. Svoga oca je nasledio 1237. godine p. n. e. Tokom njegove vladavine, naročito se isticao Kurunta iz Tarhuntasa sa kojim je ostao prijatelj. Između dva vladara sklopljen je sporazum koji je u suštini potvrdio ranije dogovore Hatušiliša III i Kurunte. Tudhalija je Kurunti dao još više teritorije i smanjio mu obaveze slanja vojske i plaćanje poreza vezanih za snabdevanje kultova. Dao mu je i nasledno pravo. Kurunta je uvek bio veran Tudhaliju. Za to je bio nagrađen.
Tudhalijevi građevinski poduhvati potvrđeni su iz više izvora. Međutim, država Hetita je ipak doživela i poraze tokom njegove vladavine. Na istoku i u severnoj Siriji su Hetiti pretrpeli poraz od asirskog vladara Tukulti-Ninurte I. Prema asirskim izvorima, preko 28.000 Hetita je zarobljeno. Hetitski izvori takođe potvrđuju veliku mobilizaciju u tom periodu. Hetitske vazalne teritorije na zapadu su izgubljene i nikada više nisu vraćene. Jedna od nerešenih zagonetki Tudhalijeve vladavine jeste osvajanje Kipra i nametanje poreza novoosvojenoj oblasti. Tudhalija je poslednji hetitski vladar o kome je sačuvano više podataka. Njegovi naslednici nisu uspeli održati državu koja će oko 1178. godine p. n. e. prestati da postoji. Razlozi za pad Hetitskog kraljevstva su nepoznati, a mnogi istoričari ga pripisuju invaziji naroda s mora. Na teritoriji Hetitskog carstva nastaće više manjih država.
Vladari Novog hetitskog kraljevstva uredi
| Vladar | Vladavina | Događaj |
|---|---|---|
| Tudhalija I | 15. vek p. n. e. | moguće unuk Zidante II |
| Arnuvanda I | zet Tudhalija I | |
| Hatušiliš II | postojanje i vladavina ovog vladara su osporeni | |
| Tudhalija II | 1360? – 1344. p. n. e. | sin Arnuvande |
| Tudhalija III "Mlađi" | Sin Tudhalija II | |
| Šupilulijuma I | 1344–1322. p. n. e. | Sin Tudhalija II |
| Arnuvanda II | 1322–1321. p. n. e. | Sin Šupilulijume |
| Murišiliš II | 1321–1295. p. n. e. | Sin Šupilulijume |
| Muvatali II | 1295–1272. p. n. e. | Bitka kod Kadeša |
| Murišiliš III poznat i kao Urši-Tešub | 1272–1267. p. n. e. | Sin Muvatalija II |
| Hatušiliš III | 1267–1237. p. n. e. | mirovni ugovor sa Egiptom |
| Tudhalija IV | 1237–1209. p. n. e. | bitka kod Nihrije |
| Kurunta | 1228–1227. p. n. e. | Sin Muvatalija II |
| Arnuvanda III | 1209–1207. p. n. e. | Sin Tudhalija IV |
| Šupilulijuma II | 1207–1178. p. n. e. | Sin Tudhalija IV; pad Hatuše |
Vidi još uredi
Izvori uredi
- Kurt, Ameli (2012). Stari istok. Beograd: Zavod za udžbenike i nastavna sredstva. ISBN 978-8617180872.
