Crkveno-pevačko društvo Uspenije Presvete Bogorodice Pirot
Crkveno-pevačko društvo Uspenije Presvete Bogorodice Pirot je pevačko društvo koje je osnovano u Pirotu 1919. godine a prestalo je sa radom negde oko drugog svetskog rata.
Istorijat uredi
Društvo je osnovano 1919. godine[1] a prestaje sa radom negde oko drugog svetskog rata. Tvorac i osnivač jeste Milan Džunić, među varošanima poznat kao Slepi Milča. Neko vreme je bio horovođa ovog društva. Džunić je imao ideju da ovo društvo nastupa u Sabornoj crkvi kako bi odgovaralo na jektenija i davalo liturgiji još svečaniji i uvišeniji karakter.
Međutim, društvo je imalo problema odmah pri osnivanju. Broj stalnih članova je varirao ali nije bilo više od dvadeset članova i to su uglavnom bili vernici voljni da pevaju duhovne kompozicije. Svi su bili amateri u pevanju pa je savladavanje zahtevnog duhovnog repertoara moralo da sačeka. Stoga je duhovni repertoar u početku izvođen jednoglasno i po prirodnom sluhu.
Drugi problem jeste bila neredovnost članova u smislu dolazaka na probe. Bio je pravi uspeh okupiti ih jednom ili dva puta nedeljno. Njihova neozbiljnost koja se ticala dolazaka na probe dovela su do toga da se usvoji strog pravilnik vezan za dolaske pevača na nastupe i probe. U odredbama pravilnika se navodi da se u slučaju nekoliko vezanih odsustovanja sa proba dobijao ukor horovođe a za više neopravdanih dolazaka članovi su trajno isključivani iz hora[2].
Glavne odluke vezane za rad društva donošene su na redovnim godišnjim skupštinama koje je Crkveno-pevačko društvo u početku održavalo u prostorijama Saborne crkve a posle izgradnje nove zgrade tijabarske osnovne škole, skupštine su održavane tamo. Predsednici društva su bili uglavnom sveštenici jer se rad ovog društva odvijao u crkvi. Pored predsednika, društvo je imalo sekretara i blagajnika koji su uglavnom imali obavezu da brinu o finansijama i poštovanju pravilnika o radu.
Dvadesetih godina, horovođa društva je bio poznati profesor Stepan Georgievič Guščin[3].
Krajem dvadesetih godina, primećuje se bolji status društva. Do toga je i jednim delom došlo zbog proširenja repertoara u kome su osim crkvenih svoje mesto našle i popularne svetovne kompozicije. To je urađeno s razlogom jer se jedino na taj način društvo moglo predstaviti široj audijenciji sa komercijalnim i zabavnim sadržajima. Od tada društvo nastupa ne samo u crkvi već i na vašarima i priredbama. U ovom periodu, predsednik je bio Vojislav Nikolić a horovođa ruski emigrant Polikarp Skrilj.
Mesto gde je društvo počelo da nastupa i ima probe je hotel Esnaf. Kako je pevačko društvo Momčilo bilo konkurent "Uspeniju", oba ova društva su imala svoja mesta gde su nastupala. Rivalitet ova dva društva je toliko porastao tridesetih godina da su zakazivali nastupe ne samo istog dana već i u isto vreme[4]. U takvim situacijama jedna od družina je najčešće na zabavu pustala sve besplatno kako bi se udarila što veća konkurencija rivalu.
Društvo "Uspenija" je slavilo Ivandan te su svake godine obeležavali taj dan u tijabarskoj osnovnoj školi uz veliki broj zvanica[5]. Javne i velike proslave ovog tipa uvek su imale za cilj promociju tog pevačkog društva a često su bile idealna prilika da se u vidu dobrovoljnih priloga prikupi novac za one kojima je to preko potrebno.
Nastupi uredi
Pored kafana koje su bile glavno mesto nastupanja pevačkih društava, tu su bile i manifestacije koje su se organizovale radi praznika. Repertoar je tada bio unapred određen i svodio se na par kompozicija od značaja za dati praznik ili svetkovinu pa je takva vrsta nastupa za pevačka društva bila jako rutinska.
Među najistaknutijim nastupima se izdvaja pevanje prilikom dočeka kralja Aleksandra Karađorđevića koji je posetio Pirot juna 1927. godine.
Kada se govori o nastupima društva "Uspenije", ne može se izbeći i pevačko društvo "Momčilo" jer su oba društva učestovala u većem broju manifestacija. To je bila odlična prilika da se u pravom duelu odmeri kvalitet pred građanstvom. "Proslava dana Crvenog krsta proslavljena je svečano 9. juna 1932. godine. Najpre je Pevačko društvo Uspenije svojim pevanjem oplemenilo duše vernika u toku liturgije a potom je povorka krenula od Saborme crkve ka zgradi Gimnazije. Centralno mesto u povorci su zauzimali momci pevači Momčila i Uspenija kao i đaci pirotskih škola. Povorka je zastala ispred zgrade opštine gde je hor Uspenija otpevao državnu himnu a prisutne je sa balkona pozdravio upravnik gradske bolnice gospodin Davidović. Posle toga je na oduševljenje prisustnih, Uspenije izvelo još dve kompozicije dok je društvo Momčilo iste večeri priredilo koncert sa igrankom"[6].
Krajem 1932. godine je društvo imalo veliki koncert u sali hotela Esnaf kojim je dirigovao Georgije Oberemok. Tada su izveli svetovne kompozicije Biničkog, Mokranjca, Golemovića i Čajkovskog.
Početkom 1933. godine je društvo održalo celovečernji koncert kao i krajem te godine na proslavi Kraljevog rođendana.
Saradnja sa direktorom jagodinske pivare je donelo i saradnju sa Jagodinskim pevačkim društvom te je 1932. godine, "Uspenije" gostovalo u Jagodini u "Šarenoj kafani".
Godine 1935. povodom svečanosti stogodišnjice Stare pirotske crkve, "Uspenije" je učestvovalo sa svojim pevačima.
Društvo prestaje sa radom sa dolaskom rata a potom se ne nastavlja rad zbog komunizma koji ima ideološki zid prema svemu što je religijskog karaktera. Tek 1999. godine misiju i rad nastavlja Hor Svetog Jovana Zlatoustog.
Reference uredi
- ^ Istorijski arhiv Pirot, Glas našeg istoka, br. 1
- ^ Istorijski arhiv Pirot, f. Pirotska pevačka društva 1919-1941
- ^ Tošić, Osnovna škola za muzičko obrazovanje dr Dragutin Gostuški, 2012
- ^ Istorijski arhiv Pirot, Glas našeg istoka, br.18
- ^ Istorijski arhiv Pirot, Glas našeg istoka, br.6
- ^ Istorijski arhiv Pirot, Glas našeg istoka, br.2
Literatura uredi
- Davor Lazarević, Horsko pevanje u Pirotu 1888-2018, Pirot