Sinclair ZX80
Sinkler ZX80 (engl. Sinclair ZX80) je bio britanski kućni računar iz 1980-ih godina. Uveden je na tržište 1980. od strane firme Science of Cambridge Ltd., do 1977. poznate pod imenom Sinclair Instrument a kasnije mnogo poznatije kao Sinclair Research. Zapamćen je kao prvi masovno proizvedeni računar u Velikoj Britaniji sa cijenom nižom od 100 funti (£99.95).
 Sinclair ZX80 | |
| Opšti podaci | |
|---|---|
| Tip | kućni računar |
| Mikroprocesor | Zilog Z80 na 3,25 MHz ili NEC μPD780C-1 |
| Memorija | 1 kilobajt RAM (mogućnost proširenja do 16 kb), i 4 KB ROM sa osnovnim sistemom i Bejsik prevodiocem |
| Spremište podataka | kaseta (obični kasetofon) |
| Operativni sistem | Sinkler Bejsik (Sinclair BASIC) u ROM |
| Godina proizvodnje | 1980—1981. |
Bio je dostupan u dvije verzije: u obliku kita niže cijene koji su kupci morali sami da sastave i zaleme spojeve, i kao potpuno sastavljena verzija sa punom cijenom. ZX80 je odmah postao izuzetno popularan i neko vrijeme je postojala lista čekanja od nekoliko mjeseci za kupovinu.
Opis uredi
Mašinu je dizajnirao Džim Vestvud (engl. Jim Westwood) oko Z80 mikroprocesora, sa brzinom takta od 3,25 MHz[1], i bio je opremljen 1 kb statičke RAM memorije i 4 KB ROM memorije sa Sinkler Bejsik interpreterom, editorom i operativnim sistemom. Komande u Bejsiku nisu upisivane normalnim načinom, već je jedan stisak na određenu tipku unosio čitav tekst komande - slično kalkulatoru. Svaki taster je imao nekoliko različitih funkcija.
Prikaz slike je bio preko antenskog ulaza običnog televizora, a jednostavno spremište podataka je obezbjeđivao kasetofon snimanjem istih na kasetu. Prikaz slike je koristio minimalnu dodatnu elektroniku, oslanjajući se uglavnom na sam procesor za proizvodnju slike. Ovu ideju je popularizirao Don Lankaster (Don Lancaster) u svojoj knjizi iz 1978. The TV Cheap Video Cookbook.[2]
Kao rezultat tog pristupa računar je mogao stvarati sliku samo kad nije bio zaposlen, to jest samo dok je čekao na pritisak tastera. Dok je Bejsik program bio u radu ili prilikom samog pritiska tastera, prikaz slike bi nestajao. Ovo je znatno otežalo pomičnu grafiku na ekranu, zato što su programi morali da naprave pauzu za provjeru tastera da bi prikazali promjenu slike na ekranu. Kasniji Sinkler ZX81 (Sinclair ZX81) je ovo poboljšao tako što je mogao da radi na dva načina ili moda: spori (SLOW) dok proizvodi video-signal i brzi (FAST) pri kojem je prikaz bio onesposobljen. Brzi način rada je obično korišten za duge matematičke proračune. Drugi veliki problem mašine je bio to što je izuzetno ograničena memorija korištena i za video prikaz, pa se rasploživa površina na ekranu smanjivala kako je unošen program. Sa programom od 990 bajta, samo jedan red znakova se još mogao vidjeti na ekranu.
ZX80 se mogao dovesti na nivo ZX81 sa dodatkom 8 KB ROM memorije, i ovo poboljšanje je koštalo oko 20% od cijene novog ZX81 računara. Trebalo je otvoriti kućište, zamijeniti ROM čip sa novim i dodati novi gornji sloj folije na tastaturu (keyboard overlay). Time bi stari računar dobio osobine novog, osim razlike u brzom i sporom načinu rada.
Proširenje RAM memorije je isto bilo moguće. Sinkler je nudio dodatke (ZX80 RAM Pack) od 1, 2, 3 a kasnije i 16 kilobajta DRAM (dinamičke RAM) memorije.
Mašina je imala malo plastično kućište sa membranskom tastaturom, a dizajner kućišta je bio Rik Dikinson (Rick Dickinson). Problemi su bili izdržljivost tastature, i pouzdanost i pregrijavanje računara.
Prijem u javnosti uredi
Prodaja ZX80 računara je dostigla brojku od 50000 primjeraka, što je bio do tada neprevaziđen broj u Velikoj Britaniji. Niska cijena je tome izuzetno pogodovala, i mnogi ljudi su kupili računar iz radoznalosti.
Hardver uredi
ZX80 je bio stvoren na temelju široko dostupnih TTL kola i Zilog Z80 mikroprocesora. Idući ZX81 računar je integrisao dobar broj kola u poseban čip (Uncommitted Logic Array (ULA)). Rad je bio skoro isti, sa dodatkom interapt generatora (Non-maskable interrupt (NMI) generator) koji je bio potreban za dodatak sporog načina rada u novijem računaru. Oba računara su mogla biti sastavljena kod kuće korištenjem čipova iz kita, ili posebno nabavljenih.
Kopije uredi
Postojale su ilegalne kopije računara, kao MicroAce iz SAD i NOVA Electônica/Prológica NE-Z80 i Microdigital TK82 iz Brazila.[3][4]
Detaljni podaci uredi
Detaljniji podaci o računaru ZX 80 su dati u tabeli ispod.
| Sinclair ZX 80[5] | |
|---|---|
| Proizvođač | Sinkler (Sinclair) |
| Tip | kućni računar |
| Memorija | 1 KB, 901 bajtova available (proširivo do 64 KB) |
| Porijeklo | Ujedinjeno Kraljevstvo |
| Godina | 1980 |
| Tastatura | membranska tastatura, 40 tastera, 1 SHIFT taster |
| Procesor | NEC 780C-1 (Z80 kompatibilan) |
| Frekvencija procesora | 3,25 MHz |
| RAM | 1 KB, 901 bajtova dostupno (proširivo do 64 KB) |
| ROM | 4 KB. Proširivo do 8 KB |
| Tekst | 32 znakova x 22 linije |
| Grafika | 64 x 44 tačaka |
| Boja | jedna boja |
| Zvuk | Nema |
| Dimenzije | 21,9 (širina) x 17,5 (dubina) x 4 (visina) cm / 375 grama |
| Portovi | |
| Operativni sistem | [[]] |
Vidi još uredi
Reference uredi
- ^ Ova frekvencija je bila odabrana zbog generisanja slike (vidi ZX81).
- ^ Sinclair and the 'Sunrise' Technology, Adamson Ian, Richard Kennedy, Penguin Books, 1986[mrtva veza]
- ^ NE Z80
- ^ „ZX80 arhiva”. Arhivirano iz originala 31. 10. 2009. g. Pristupljeno 20. 11. 2009.
- ^ „ZX 80”. OLD-COMPUTERS.COM. Arhivirano iz originala 09. 05. 2010. g. Pristupljeno 10. 05. 2010. (jezik: engleski)
Spoljašnje veze uredi
- Planet Sinclair:ZX80
- Sinclair ZX80, članak iz 1980 Arhivirano na sajtu Wayback Machine (3. decembar 2019)
- Prikaz Sinclair ZX80 računara