ŽeNSki Muzej u Novom Sadu

ŽeNSki muzej u Novom Sadu je digitalizovana zbirka koja predstavlja život i rad žena koje su obeležile istoriju Novog Sada. Ustanovljen je sa ciljem da dokumentaciju o znamenitim ženama Novog Sada učini vidljivom objavljujući žensku istoriju. Ovaj muzej nudi alternativu pristrasnosti i nepotpunosti prezentacija tradicionalnih muzeja u oblasti istorije, umetnosti i kulture, koje proizilaze iz njihovog rodnog slepila, gurajući muzeologiju u Srbiji ka promenama.

ŽeNSki Muzej
Virtuelni žeNSki muzej u Novom Sadu
Osnivanje	2019.
Lokacija	Novi Sad Srbija
Vrsta	muzej
Veb-sajt	https://zenskimuzejns.org.rs/

Istorija

Žene koje su traganje za sopstvenom istorijom započele 1960-ih godina, u 1980-im su uspele da artikulišu posebne odlike muzeja kakve su nameravale da stvore i počele da osnivaju muzeje u skladu sa svojim zamislilima. Tokom 1980-ih i 1990-ih, koncept roda kao društvenog konstrukta je ušao u jezik muzeologije i imao je pozitivan efekat na diskurs izložbe nekih muzeja, omogućavajući i da se pojavi novi tip muzeja - ženskih muzeja.

Prvi zvanični ženski muzej u svetu osnovala je Marijana Picen 1981. godine u nemačkom gradu Bonu

Prvi zvanični ženski muzej u svetu osnovala je Marijana Picen 1981. godine u nemačkom gradu Bonu, nakon što su članice nemačkog feminističkog pokreta zauzele jednu zgradu. U njemu je od 2006. smeštena stalna izložba zasnovana na zbirkama iz muzeja istorije Demokratske i Savezne Republike Nemačke koje su, nakon pada Berlinskog zida, mogle da kombinuju dovodeći do reinterpretacije nemačke istoriografije. Ovaj muzej se danas smatra jednim od značajnijih muzeja u Nemačkoj.

Danas postoji veliki broj različitih ženskih muzeja na globalnom nivou. Znanja i veštine koje su žene stekle razmenjivale su među sobom i tako uticale na dalje stvaralaštvo žena.

Muzeji žena su obično privatni muzeji sa statusom udruženja koje je ustanovila grupa hrabrih, istrajnih i kreativnih žena, koja je uspela da se hrabro izbori sa institucijama kao što su tradicionalni muzeji. One su svojom istrajnošću ženskim muzejima upravljale uz impresivnu posvećenost i kroz dobrovoljni rad, žrtvujući deo svojih profesionalnih života, svoje slobodno vreme muzeju. Sopstvenom kreativnošću one su pronašle načine da svoje vreme koriste ekonomično, organizuju istraživanja i realizuju izložbe te, iznad svega, nađu sponzore kako bi obezbedile potrebna sredstva, što je u suštini najintenzivniji posao.

Svojim postojanjem i radom, ženski muzeji su dobili šansu da kroz svoj rad smanje nedostatke tradicionalnih muzeja. Pitanja koja su članice ovih muzeja iznele otvorila su put neizbežnim promenama u tradicionalnim muzejima i muzeologiji uopšte. Tako su svojim delom i hrabrim i novim gledanjem na istoriju, umetnost, grad, nauku, ljude, koegzistenciju i identitet – žene nametnule nove zahteve i ponudile alternativu.

U smislu tipologije, većina muzeja (približno 60%) je posvećena istoriji i u svojoj misiji i strategijama naglašavaju izvesne opšte pristupe. Konkretno, to podrazumijeva doprinos ponovnom pisanju istorije svoje zemlje, regije ili države inkorporiranjem rodne dimenzije, kao i povećanje vidljivosti ženskih inicijativa u raznim oblastima društvene i kulturne djelatnosti. Još jedan aspekt koji ovi muzeji stavljaju u prvi plan je privatni i svakodnevni život (rad, porodica, život u kući, telo i rođenje), uključujući teme povezane sa istorijom mode i ženskim nakitom.

Osnivanje muzeja

Muzej je osnovan 2019. godine u Novom Sadu na inicijativu Saveza feminističkih organizacija uz podršku Uprave za kulturu Novog Sada. Muzej je oko sebe okupio istoričarke, istraživačice, teoretičarke, umetnice, aktivistkinje itd.

Uredništvo muzeja čine: Silvija Dražić, Vera Kopicl, Gordana Stojaković i veb-urednica Mirjana Isakov.

Postavka

Postavka ovog muzeja je digitalizovana zbirka o životu i radu žena koje su obeležile istoriju Novog Sada pod nazivom ŽeNSki muzej, i tako je ovaj muzej postao deo kulturnog nasleđa, ali i deo savremene ženske kulture.

Ono što ŽeNSki muzej želi da postigne, da upravo učini vidljivim marginalizovano žensko kulturno nasleđe i da u tom smislu naglasi onu ideju da kulturni identitet jednog naroda nije pun ako nema i taj deo kulturnog stvaralaštva, u ovom slučaju ono što mi predstavljamo kao ŽeNSki muzej.

Projekat je dostupan na internetu, čime se ŽeNSki muzej priključio postojećoj mreži sličnih muzeja u svetu. Time je ovaj virtuelni muzej obogatio kulturnim politikama Srbije, kroz digitalizaciju kuturnog nasleđa.

Digitalna platforma ŽeNSkog muzeja bavi se sistematizacijom, digitalizacijom i javnim predstavljanjem ženskog i feminističkog nasleđa i aktuelnog ženskog stvaralaštva i delovanja u Novom Sadu (i Vojvodini) čime ga čini vidljivim, javnim i dostupnim.

Na virtuelnom muzeju pokazana su, i time široj javnosti postala vidljiva, dokumenta iz 19. veka, kao što su npr. sledeći zanimljivi dokumenti:

• Statut o prostituciji koji je štampan u 1893. u Matici srpskoj,
• Proglas Ženske stranke,
• Pisma,
• Testamenti,
• Arhivska građa.

Muzej nema sopstveni prostor, izuzev onog virtuelnog na internetu, ali prema rečima jedne od urednica Muzeja Vere Kopicl:

Ako jednog dana dobijemo prostor za ŽeNSki muzej, ovaj naš virtuelni muzej ima tu mogućnost koju u fizičkom smislu nismo u mogućnosti da predstavimo.

Galerija

• Deo znamenitih žena Novog Sada čiji su životi i dela prikazani u virtuelnom obliku
• 
  Eustahija Arsić
• 
  Savka Subotić
• 
  Marija Trandafil
• 
  Milica Stojadinović

Literatura

• Projekat „Žensko nasljeđe kao pokretač razvoja Crne Gore - Kakav Muzej žena nam treba?“, koji je u saradnji sa Nacionalnom komisijom za UNESCO i uz podršku UNESCO (Program participacije, 2016) realizovala NVO NOVA Centar za feminističku kulturu

Spoljašnje veze

• Zvanični veb-sajt