Корисник:Ivan VA/песак — разлика између измена
Садржај обрисан Садржај додат
Ред 939:
Prema tipologiji koju je razvio profesor Andrej Andrejević klasifikujući kupolne džamije -{XVI}- vijeka na prostoru bivše Jugoslavije, Ferhadija džamija spada u kategoriju višeprostornih kupolnih džamija sa razuđenom osnovom (pored ove, on na jugoslovenskom tlu klasifikuje još standardni tip kupolne džamije, tip džamije sa dvotravejnim tremom, te džamije sa kupolom na heksagonalnoj i oktogonalnoj osnovi). Na ovom dijelu Balkana, kako ističe Andrejević, one su bile najreprezentativnije i građene u najvećim dimenzijama, a podizali su ih kao svoje zadužbine obično najviši provincijski funkcioneri.{{sfn-lat|Андрејевић|1984|p=54}} Ističući distinkciju ovog tipa u odnosu standardni tip kupolne džamije iz -{XVI}- vijeka na ovom dijelu Balkana, istoričar umjetnosti ističe{{sfn-lat|Андрејевић|1984|p=54}}:{{citat3|U prostornoj koncepciji, razlika između ovih bogomolja i standardnih jednoprostornih džamija nisu se toliko ogledale u rešenju centralnog molitvenog prostora, koji je manje-više ostao isti, koliko u opštoj kompozicionoj strukturi koja je ovde, pored njega, obuhvatala i nove elemente. Oni se na ovim džamijama javljaju u vidu pridodanih bočnih prostorija koje su svojom širinom uticale na povećanje i monumentalizaciju ulaznog trema. On će, međutim, kod ovog tipa ponegde čak sa sve četiri strane uokviravati popločano dvorište, na ulaznoj strani, sa šadrvanom u sredini.{{sfn-lat|Андрејевић|1984|p=54}}}}
Ovom, karakterističnom tipu džamija na bivšem jugoslovenskom tlu, Andrejević danas ubraja samo još tri zdanja, koja se u logičnom hronološkom nizu javljaju u najvažnijim centrima turskog perioda — Jahja-pašina džamija u Skoplju, Gazi Husrev-begova džamija u Sarajevu i Ferhad-pašina džamija u Banjoj Luci.{{sfn-lat|Андрејевић|1984|pp=54—55}}{{sfn-lat|Husedžinović|2005|p=299}} Ono što Ferhadiju izdvaja od ove tri spomenute džamije jeste da su prve dvije pripadale većoj grupi osmanskih višefunkcionalnih [[Zavija (institucija)|zavijskih zdanja]] <small>([[:sh:Zavija (institucija)|sh]])</small> (gdje je spomenuta bočna prostorija svoje porijeklo imala u
Od ostvarenja na prostoru današnje Turske koja imaju ovakva karakteristična proširenja sa bočnih strana, su džamije građene u brusanskom i ranoistanbulskom stilu, gdje su ona veoma česta. Primjeri su Jildirim džamija iz -{XV}- vijeka, Muradija iz 1415., Jesil džamija u Bursi (1415 — 1425.), Muradija džamija u Jedrenu (1425), te Bajazitova džamija u Amasiji (-{XV}- vijek). Zasebnu grupu džamija predstavljaju one koje pored proširenja sa bočnih strana imaju kombinovane sa izvučenim mihrabom pokrivenim najčešće polukupolom, kao što su Karača-beg džamija u Ankari (1415. g.), Rum Mehmed-pašina džamija u Istanbulu i Begler-beg džamija u Jedrenu. Kod poslijednje je nad mihrabom kriškasta polukupola, dok su joj bočna proširenja pokrivena jednom većom kupolom, što je slično sa Muradijom džamijom u Jedrenu i Kača-beg džamijom u Ankari. Dvije kupolice pokrivaju proširenja na Rum Mehemed-pašinoj džamiji u Istanbulu i Bajazitovoj džamiji u Amasiji, te Muradiji u Bursi. Sa to tri kupolice, tj. kombinacijom kupolica i koritastih polusvodova proširenja su dobijena kod Jildrim džamije i Jesil džamije u Bursi.{{sfn-lat|Husedžinović|2005|pp=297—299}}
| |||