23. septembar
датум
23. septembar (23.9.) je 266. dan u godini po gregorijanskom kalendaru (267. u prestupnoj godini). Do kraja godine ima još 99 dana.
Prvi dan u godini po francuskom revolucionarnom kalendaru.
Događaji uredi
| septembar | ||||||
| P | U | S | Č | P | S | N |
| 1 | ||||||
| 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 |
| 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 |
| 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 |
| 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 |
| 30 | ||||||
- 1840 — Crnogorci su na Mljetičku, na Durmitoru, ubili 80 turskih vojnika i muselima Smail-agu Čengića, koji je krenuo da skuplja harač. O tom događaju hrvatski pesnik Ivan Mažuranić ispevao je herojski ep „Smrt Smail-age Čengića“. Crnogorce je predvodio Petar II Petrović Njegoš.
- 1846 — Nemački astronom Johan Gotfrid Gale otkrio je planetu Neptun.
- 1866 — Srpski knez Mihailo Obrenović i crnogorski knez Nikola I Petrović zaključili su ugovor o zajedničkoj borbi za oslobođenje od Turaka i ujedinjenje srpskih zemalja. Knez Nikola se obavezao da će se u slučaju ujedinjenja dve države odreći prestola u korist kneza Mihaila.
- 1897 — Osnovano Srpsko privredno društvo Privrednik u Zagrebu.
- 1914 — U prvom vazdušnom napadu na Nemačku, britansko vazduhoplovstvo bombardovalo je u Prvom svetskom ratu grad Diseldorf.
- 1932 — Nedžad, Hedžas i više drugih oblasti koje je pod patronatom Ujedinjenog Kraljevstva na Arabijskom poluostrvu pripojila dinastija Saudita, ujedinilo se u državu Saudijska Arabija.
- 1956 — Velika Britanija i Francuska prepustile su Savetu bezbednosti UN problem Sueckog kanala.
- 1957 — Grčka je odbacila zahtev Bukurešta da se Rumunija priključi Balkanskom savezu, koji su ugovorima 1953. u Ankari i 1954. na Bledu zaključile Jugoslavija, Grčka i Turska. Balkanski savez osnovan je kao odgovor na vojni pritisak zemalja istočnog bloka na Jugoslaviju.
- 1973 — Huan Peron izabran je treći put za predsednika Argentine. Njegova žena Izabela postala je potpredsednik.
- 1981 — Formirana 125. motorizovana brigada.
- 1987 — U Beogradu je održana 8. sednica Centralnog komiteta Saveza komunista Srbije, na kojoj je došlo do prekretnice u ideologiji i politici srpskih komunista. U sukobu dve frakcije pobedila je tvrda struja tadašnjeg predsednika CK SK Srbije Slobodana Miloševića, nad umerenom politikom predsednika Predsedništva Srbije Ivana Stambolića. Milošević je potom izvršio čistke u partiji i medijima i obezbedio osnov za svoju nacionalističku politiku.
- 1997 — Na mirovnim pregovorima u Severnoj Irskoj, protestantski unionisti su prvi put posle 75 godina razgovarali direktno sa vođama Šin Fejna, političkog krila Irske republikanske armije.
- 1998 — Savet bezbednosti UN doneo je rezoluciju 1199 kojom se zahteva prekid vatre između srpskih snaga bezbednosti i kosovskih Albanaca, preduzimanje mera za sprečavanje humanitarne katastrofe i nestavljanje pregovora o okončanju krize na Kosovu i Metohiji. Najavljene su dalje akcije i dodatne mere ukoliko rezolucija ne bude poštovana.
- 2001 —
Rođenja uredi
- 63. p. n. e. — Oktavijan Avgust, prvi rimski car (prem. 14)
- 1819 — Ipolit Fizo, francuski fizičar (prem. 1896)
- 1865 — Suzana Valadon, francuska slikarka (prem. 1938)
- 1866 — Draga Mašin, supruga kralja Aleksandra Obrenovića (prem. 1903)
- 1874 — Ernst Šteruvic, austrijski političar (prem. 1952)
- 1915 — Kliford Šul, američki fizičar, dobitnik Nobelove nagrade za fiziku (1994). (prem. 2001)
- 1916 — Aldo Moro, italijanski političar (prem. 1978)
- 1920 — Miki Runi, američki glumac i zabavljač (prem. 2014)
- 1930 — Rej Čarls, američki muzičar i kompozitor (prem. 2004)
- 1935 — Zoran Kovačević, srpski biohemičar, akademik SANU, predsednik Ogranka SANU u Novom Sadu.[1]
- 1938 — Romi Šnajder, nemačko-francuska glumica (prem. 1982)
- 1943 — Hulio Iglesijas, španski muzičar i fudbaler
- 1948 — Vera Nikolić, srpska atletičarka i atletska trenerkinja (prem. 2021)
- 1949 — Jelena Jurjevna Guskova, jeste ruski istoričar i akademik. Sadašnji je inostrani član Srpske akademije nauka i umetnosti član Senata Republike Srpske.[2]
- 1949 — Brus Springstin, američki muzičar
- 1956 — Paolo Rosi, italijanski fudbaler (prem. 2020)
- 1965 — Mark Vudford, australijski teniser
- 1968 — Nebojša Gudelj, srpsko-bosanskohercegovački fudbaler i fudbalski trener
- 1968 — Lidija Mihajlović, srpska strelkinja
- 1970 — Snežana Pajkić, srpska atletičarka
- 1973 — Jorgos Lantimos, grčki režiser, producent i scenarista
- 1976 — Sara Blasko, australijska muzičarka i muzička producentkinja
- 1976 — Milan Petrović, srpski muzičar
- 1976 — Katarina Čas, slovenačka glumica
- 1978 — Entoni Maki, američki glumac
- 1980 — Marton Bader, mađarski košarkaš
- 1982 — Šajla Stajlz, američka pornografska glumica (prem. 2017)
- 1983 — Marselo Melo, brazilski teniser
- 1988 — Huan Martin del Potro, argentinski teniser[3]
- 1997 — Džon Kolins, američki košarkaš
Smrti uredi
- 1687 — Stojan Janković, uskočki vojvoda. (rođ. otprilike 1635)
- 1870 — Prosper Merime, francuski pisac. (rođ. 1803)
- 1882 — Fridrih Veler, nemački hemičar. (rođ. 1800)
- 1923 — Ivo Ćipiko, srpski pripovedač. (rođ. 1869)[4]
- 1939 — Zigmund Frojd, austrijski psihijatar. (rođ. 1856)
- 1973 — Pablo Neruda, čileanski pisac i diplomata. (rođ. 1904)
- 1988 — Tibor Sekelj, svetski putnik. (rođ. 1912)
- 2006 — Henri Arnold, britanski kompozitor filmske muzike. (rođ. 1921).
- 2008 — Sonja Savić, srpska glumica. (rođ. 1961)
Praznici i dani sećanja uredi
- 1719 — Lihtenštajn je postao nezavisna kneževina u okviru Svetog rimskog carstva.
- 1817 — Španija i Velika Britanija potpisale su sporazum o zabrani trgovine robljem.
- 1893 — U Beogradu je stavljena u pogon prva javna električna centrala u Srbiji.
- 1991 — Jermenija je proglasila nezavisnost od Sovjetskog Saveza.
- Međunarodni dan znakovnog jezika
Vidi još uredi
- ^ „ZORAN L. KOVAČEVIĆ”. sanu.ac.rs. Pristupljeno 24. 1. 2024.
- ^ „JELENA (ELENA ЮREVNA GUSЬKOVA) GUSKOVA”. sanu.ac.rs. Pristupljeno 30. 1. 2024.
- ^ „Juan Martin del Potro”. ATP. Pristupljeno 22. 10. 2020.
- ^ Jugoslovenski književni leksikon (2. izd.). Novi Sad: Matica srpska. 1984. str. 120.