Jasmila Žbanić
Jasmila Žbanić (Sarajevo, 19. decembar 1974) jeste bosanskohercegovačka filmska rediteljka, scenaristkinja i producentkinja, najpoznatija po tome što je napisala i režirala Quo Vadis, Aida? (2020), koji joj je doneo nominacije za Oskara za najbolji film na stranom jeziku, nagradu BAFTA za najbolji film ne na engleskom jeziku i nagradu BAFTA za najbolju režiju.
Jasmila Žbanić | |
---|---|
Datum rođenja | 19. decembar 1974. |
Mesto rođenja | Sarajevo, SR Bosna i Hercegovina, SFR Jugoslavija |
Zanimanje | filmska režiserka, scenaristkinja |
Aktivni period | 1998— |
Supružnik | Damir Ibrahimović |
Deca | 1 |
Biografija
urediMladost
urediŽbanić je rođena u Sarajevu 19. decembra 1974. godine u muslimanskoj porodici. Žbanić je išla u lokalne škole pre nego što je pohađala Akademiju scenskih umetnosti u Sarajevu, gde je i diplomirala. Jedno vreme je radila u Sjedinjenim Državama kao lutkarka u pozorištu Bread and Puppet Theater u Vermontu i kao klovn u radionici Li De Longa. Godine 1997. osnovala je umetničko udruženje „Deblokada“ i počela da snima dokumentarne i kratke filmove.
Karijera
urediNakon povratka u Bosnu i Hercegovinu, osnovala je udruženje umetnika „Deblokada“. Kroz Deblokadu je Žbanić napisala i producirala mnoge dokumentarne, video radove i kratke filmove.[1] Njen rad je viđen širom sveta, prikazan na filmskim festivalima i prikazan na izložbama kao što su Manifesta 3 u Sloveniji 2000. godine, u Kaselu 2004. i Bijenale u Istanbulu 2003. godine. Od tada je snimila dobro prihvaćene igrane filmove.
Njen igrani film Grbavica iz 2006. osvojio je Zlatnog medveda na 56. Međunarodnom filmskom festivalu u Berlinu, veliku nagradu žirija na Međunarodnom festivalu dugometražnog takmičenja 2006. godine, a nagrađen je za najbolji evropski film i najbolju evropsku glumicu 2006. godine. Njen film Na putu iz 2010. godine, koji istražuje odnos mladog para koji živi u Sarajevu,[2] prikazan je na 60. Berlinskom međunarodnom filmskom festivalu.[3]
Ratna drama iz 2020. Quo Vadis, Aida? osvojio je nagradu publike na 50. međunarodnom filmskom festivalu u Roterdamu, nagradu za najbolji međunarodni film na Geteborškom filmskom festivalu 2021. učestvovao je na 77. Venecijanskom međunarodnom filmskom festivalu i takođe osvojio nagradu za najbolji međunarodni film na 36. Independent Spirit Awards. Štaviše, u martu 2021. film je nominovan za najbolji film ne na engleskom jeziku, a Žbanić je nominovana za najbolju režiju na 74. dodeli filmskih nagrada Britanske akademije. Film je 15. marta 2021. nominovan za najbolji međunarodni igrani film na 93. dodeli Oskara. Na 34. dodeli evropskih filmskih nagrada održanoj u decembru 2021, Quo Vadis, Aida? osvojio nagradu za najbolji film.[4] Takođe, Žbanić je dobila nagradu za najbolju režiju, a glumica Jasna Đuričić je na istim nagradama dobila nagradu za najbolju glumicu.[5]
Teme i likovi
urediŽbanić priznaje da se njeni filmovi uglavnom bave narodom Bosne i Hercegovine. Ona kaže da koristi film da istražuje njihove probleme i probleme u vezi sa svojim životom. Žbanić nastoji da stvori likove koji nisu samo „crno-beli“, jer stvarni ljudi nisu tako jednostavni. Ona ne stvara likove koji su strogi sveci i junaci, ali koji mogu biti slabi, a takođe hrabri i tolerantni.[6] Žbanić je 2017. godine potpisala Deklaraciju o zajedničkom jeziku Hrvata, Srba, Bošnjaka i Crnogoraca.[7]
Filmografija
urediFilm
urediGodina | Film | Režiserka | Scenaristkinja | Producentkinja |
---|---|---|---|---|
1995 | Autobiografija | Da | Da | Ne |
1997 | Poslije, poslije | Da | Da | Ne |
1998 | Noć je, mi svijetlimo | Da | Da | Da |
Ljubav je... | Da | Da | Ne | |
2000 | Red Rubber Boots | Da | Da | Ne |
2003 | Sjećaš li se Sarajeva | Da | Da | Ne |
Images from the Corner | Da | Da | Ne | |
2004 | Birthday | Da | Da | Ne |
2006 | Grbavica | Da | Da | Ne |
2010 | On the Path | Da | Da | Ne |
2013 | For Those Who Can Tell No Tales | Da | Da | Da |
2014 | One Day in Sarajevo | Da | Ne | Da |
Love Island | Da | Da | Ne | |
2017 | Men Don't Cry | Ne | Ne | Da |
2020 | Quo vadis, Aida? | Da | Da | Da |
Televizija
urediGodina | Televizijska serija | Epizoda | Režiserka | Scenaristkinja | Producentkinja |
---|---|---|---|---|---|
2023 | The Last of Us | "Kin" | Da | Ne | Ne |
Nagrade i priznanja
urediGodina | Festival | Kategorija | Rad | Rezultat |
---|---|---|---|---|
1998 | Sarajevski filmski festival | Specijakna nagrada | Noć je, mi svijetlimo | Da |
2003 | ZagrebDox | Big Stamp | Images from the Corner | Da |
2006 | Berlinski filmski festival | Zlatni medved | Grbavica | Da |
Nagrada žirija | Da | |||
Nagrada za film o miru | Da | |||
Sarajevski filmski festival | Nagrada Ivica Matić | Da | ||
2010 | Berlinski filmski festival | Zlatni medved | On the Path | Ne |
2020 | Filmski festival u Veneciji | Zlatni lav | Quo Vadis, Aida? | Ne |
2021 | Filmski festival u Roterdamu | Nagrada publike | Da | |
Filmski festival u Gotenburgu | Najbolji međunarodni film | Da | ||
Independent Spirit Awards | Najbolji međunarodni film | Da | ||
BAFTA | Najbolji režiser | Ne | ||
Najbolji međunarodni film | Ne | |||
Najbolji međunarodni igrani film | Ne | |||
Evropske filmske nagrade | Najbolji film | Da | ||
Najbolji režiser | Da | |||
Najbolji scenarista | Ne |
Reference
uredi- ^ „On the Path - The Match Factory”. www.the-match-factory.com. Pristupljeno 2023-02-20.
- ^ „‘Na Putu’: a sublime film of compassion by Jasmila Zbanic - Today's Zaman, your gateway to Turkish daily news”. web.archive.org. 2014-02-22. Arhivirano iz originala 22. 02. 2014. g. Pristupljeno 2023-02-20.
- ^ „Berlin festival unveils full lineup”. web.archive.org. 2010-02-05. Arhivirano iz originala 05. 02. 2010. g. Pristupljeno 2023-02-20.
- ^ „Film Jasmile Žbanić o genocidu u Srebrenici je najbolji evropski film 2021.!”. www.klix.ba (na jeziku: hrvatski). Pristupljeno 2023-02-20.
- ^ „European Film Awards”. europeanfilmawards.eu (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2023-02-20.
- ^ „Oslobođenje - Naslovnica”. www.oslobodjenje.ba (na jeziku: bošnjački). Pristupljeno 2023-02-20.
- ^ „Donosi se Deklaracija o zajedničkom jeziku Hrvata, Srba, Bošnjaka i Crnogoraca”. www.vecernji.hr (na jeziku: hrvatski). Pristupljeno 2023-02-20.
Spoljašnje veze
uredi