Aktivan transport

Aktivan transport je mehanizam prenošenja materija i biohemijski aktivnih molekula koji nisu rastvorljivi u vodi i lipidima. Takav transport vrši se nasuprot hemijskom gradijentu, to jest materije se transportuju iz sredine sa manjom u sredinu sa većom koncentracijom, pomoću proteina nosača i uz utrošak energije.

Karakteristike

Energija za odvijanje aktivnog transporta dobija se hidrolizom ATP-a (adenozin-trifosfat) u ADP (adenozin-difosfat). Proteini koji omogućavaju transport materija su nosači, koji rade nalik na pumpe, ali i kao enzimi ATP-aze (adenozintrifosfataze) jer katalizuju razlaganje ATP-a. Najbolje proučena je natrijum-kalijum pumpa koja nasuprot hemijskom gradijentu, aktivno ispumpava po tri jona natrijuma iz ćelije, a upumpava dva jona kalijuma u ćeliju.

Kalijum-natrijum pumpa

Natrijum-kalijum pumpa ima glavnu ulogu u stvaranju membranskog potencijala životinjskih ćelija. Membranski potencijal ili potencijal mirovanja je električni napon koji postoji između unutrašnje (negativno naelektrisana) i spoljašnje strane (pozitivno naelektrisana) membrane nervne i mišićne ćelije u stanju mirovanja, odnosno pre njihovog nadraživanja. Kada se ove ćelije nadraže, onda potencijal mirovanja postaje akcioni potencijal – nervi impuls, pri kome se obrće polarizovanost membrane tako da unutrašnja strana postaje pozitivno, a spoljašnja negativno naelektrisana.

Vidi još

• Citologija
• Ćelijska membrana
• Endocitoza
• Egzocitoza
• Pasivan transport
• Difuzija
• Osmoza
• Olakšana difuzija
• Slobodna difuzija

Literatura

• Šerban, M, Nada: Ćelija - strukture i oblici, ZUNS, Beograd, 2001
• Grozdanović-Radovanović, Jelena: Citologija, ZUNS, Beograd, 2000
• Pantić, R, V: Biologija ćelije, Univerzitet u Beogradu, beograd, 1997
• Diklić, Vukosava, Kosanović, Marija, Dukić, Smiljka, Nikoliš, Jovanka: Biologija sa humanom genetikom, Grafopan, Beograd, 2001
• Petrović, N, Đorđe: Osnovi enzimologije, ZUNS, Beograd, 1998.

Spoljašnje veze

• Bionet škola