Akt o perstvu 1963.
Akt o perstvu 1963. (engl. Peerage Act 1963) jeste zakon koji je usvojio Parlament Ujedinjenog Kraljevstva kojim je omogućeno nasljednim perovima da se odreknu tog statusa, ali i ženama da budu nasljedni članovi Doma lordova.
Istorijat uredi
Zakon je donesen nakon protesta laburističkog političara Tonija Bena, tada nasljednog pera sa titulom 2. vikont Stensgejt (engl. 2nd Viscount Stansgate). Budući da su perovi automatski bili članovi Doma lordova oni nisu imali ni aktivno ni pasivno biračko pravo za Dom komuna. Kada je Tonijev otac prihvatao perstvo trebalo je da ga naslijedi njegov najstariji sin Majkl Ben koji nije imao političkih ambicija da bude poslanik Doma komuna. Međutim, Majkl je poginuo tokom Drugog svjetskog rata i nasljednik perske titule je postao Toni. On je 1950. izabran za poslanika Doma komuna i počeo se zalagati za promjenu zakona kako ubuduće možda ne bi morao protiv svoje volje preći u Dom lordova. Tonijev otac je umro 1960, a Toni Ben je postao per i član Doma lordova izgubivši poslaničko mjesto. Međutim, on se tada ponovo kandidovao u svom izbornom okrugu Bristol South East i pobijedio je. Izborni sud mu nije dozvolio da postane poslanik i za pobjednika je proglašen njegov konzervativni protivkandidat. Zahvaljujući ovom slučaju konzervativna vlada je 1963. predložila zakon kojim bi omogućila perovima da se odreknu perstva. Zakon je odobren kraljevskom sankcijom 31. jula 1963. Upravo je Toni Ben bio prvi nasljedni per koji se odrekao titule, a njegov raniji konzervativni protivkandidat je sporazumno prihvatio jednu od sinekura i time izgubio poslanički mandat. Na novim izborima Toni Ben je izabran za poslanika.[1][2]
Zakonske odredbe uredi
Akt o perstvu 1963. u svom prvom članu je propisao da se svaki nasljedni per može doživotno odreći perstva. To se radi tako što se lordu kancelaru podnosi izjava o odricanju (engl. instrument of disclaimer) u roku od jedne godine od nasljeđivanja perstva. Izjavu nisu mogli podnijeti perovi koji su tražili writ of summons za Dom lordova. Drugi član je propisivao da se poslanik Doma komuna koji bi naslijedio perstvo morao odreći perstva u roku od jedan mjesec, inače bi gubio poslanički mandat. Izjava o odricanju od perstva je neopoziva. Licu koje se odreklo perstva nije se moglo dodijeliti novo nasljedno perstvo (ali je moglo doživotno perstvo). Nakon smrti lica koje se odreklo perstva, nosilac tog perstva je postajao njegov nasljednik.[3]
Stupanjem na snagu Akta o Domu lordova 1999. nasljedno perstvo je izgubilo pravo članstva u Domu lordova. Time su nasljedni perovi stekli i aktivno i pasivno biračko pravo za Dom komuna tako da ne moraju više da se odriču perstva zarad poslaničkog mandata. Takođe, Aktom o reformi Doma lordova 2014. omogućeno je perovima da mogu podnijeti neopozivu ostavku na članstvo u Domu lordova, ali bez obaveze da se odreknu perstva.
Akt o perstvu 1963. takođe je dao pravo svim škotskim perovima da sjede i glasaju u Domu lordova. Naime, od ujedinjenja Engleske i Škotske (1707) škotski perovi su među sobom birali samo 16 predstavničkih perova (engl. representative peers) koji bi postajali članovi Doma lordova. Ovim zakonom je ukinuto takvo predstavničko perstvo.[4] Pored odredbi o mogućnosti odricanja od nasljednog perstva, najvažnija odredba ovog zakona jeste i dato pravo da žene koje su nosioci nasljednog perstva (engl. Peeresses in own right) postanu članovi Doma lordova.[5]
Vidi još uredi
Izvori uredi
- ^ Disclaiming a peerage („BBC”, 15 August 2008), Pristupljeno 17. 9. 2017.
- ^ "No. 43072". The London Gazette. 2 August 1963. pp. 6533–6534., Pristupljeno 17. 9. 2017.
- ^ Članovi 1—3. Akta o perstvu 1963.
- ^ Član 4. Akta o perstvu 1963.
- ^ Član 6. Akta o perstvu 1963.