Anorektalni apsces
Anorektalni ili perianalni apsces lokalizovano je gnojno zapaljenje analnog predela, završnog dela crevnog trakta, sa konačnim otvorom pravog creva (lat. rectum intestinum) ili rektuma. Najčešće se javlja sporadično, ali postoje neke bolesti stanja kod kojih se javlja nešto češće, kao što su šećerna bolest, Kronova bolest, upotreba kortikosteroida, tuberkuloza.[1]
| Anorektalni apsces | |
|---|---|
| Sinonimi | Perianal/perirectal abscess |
 | |
| Anorektalni apsces | |
Ukoliko se ne leči pravovremeno i adekvatno, moguće su veoma ozbiljne komplikacije poput širenja zapaljenskog procesa na druge organe, generalizovana infekcija (sepsa), stvaranje fistula.[2]
Alternativni nazivi
urediAnalni apsces - Rektalni apsces - Perirektalni apsces - Perianalni apsces - Apsces žlezde - Anorektalni apsces.[3]
Epidemiologija
uredi
Anorektalni apsces je jedan od najčešćih anorektalnih poremećaja koji se susreću u medicinskoj praksi.[4]
- Polne i starosne razlike
Bolest se češće javlja kod muškaraca nego kod žena, sa vrhunskom incidencom kod osoba srednjeg uzrastan (između 30 i 40 godina starosti).[5]
Etiologija
urediFormiranje apscesa je rezultat infekcije žlezda koje okružuju analni kanal. U normalnim uslovima ove žlezde luče sluz u analni kanal što olakšava defekaciju. Ako fekalni materijal slučajno dođe u kontakt sa unutrašnjošću žlezde, on se može inficirati i izazvati formiranje gnojne kolekcije ili apsces. Stanja koje olakšavaju ovu infekciju su
- prolaps hemoroida,
- analna fisura,
- traumatske povrede anorektalnog predela,
- seksualno prenosiva infekcija,
- kriptoglandularne promene.
- crevni poremećaji a kao što su Kronova bolest ili divertikulitis, koji mogu biiti uzrok dubokih rektalnih apscesa.
Predisponirajući faktori
uredi- analni seks,
- hemoterapijski lekovi koji se koriste za lečenje raka,
- šećerna bolest,
- inflamatorna bolest creva (Kronova bolest i ulcerozni kolitis),
- upotreba kortikosteroidnih lekova,
- oslabljen imuni sistem (kao što je HIV/AIDS).
- kod odojčadi i male dece koja su još uvek u pelenama i koja imaju istoriju analnih fisura.
Klasifikacija
uredi
Perianalni apscesi se klasifikuju prema njihovoj anatomskoj lokaciji na:[6][7]
- Intersfinkterični apsces - koji je najčešći, a lokalizovan je između dva sfinktera, sa sekundarnim otvorom najčešče u perianalnoj koži. Postoje i slučajevi u kojima ovaj apsces može biti povezan visokim slepim traktom, ili se može otvoriti u donjem delu rektuma, sa ili bez perianalnog otvora.
- Transsfinkterični apsces - ili vrsta fistula, koja prolazi kroz spoljašnji sfinkter, bilo na niskom ili visokom nivou, bez zahvatanja puborektalnog mišića.
- Suprasfinkterična apsces - kod koga kao i kod transsfinkteričnog apscesa prethodi fistula, koja počinje na pektinealnoj liniji, ali u ovom slučaju ona se uzdiže i prolazi preko puborektalnog mišića, da bi se konačno spustila kroz ishiorektalnu fosu sve do perianalne kože.
- Ekstrasfinkterični apsces - vrste fistula, čija putanja ide od perianalne ili perinealne kože, preko ishiorektalne jame i mišića levator anusa, da bi konačno dospela u lumen rektuma.
Klinička slika
urediKlinička slika najčešće nastaja veoma naglo, a simptomi su:[8]
- bol u analnom predelu pri hodu, stajanju, ali i u miru
- opstipacija (zatvor)
- povišena telesna temperatura, groznica, drhtavica
- pojava sekreta, žućkasto-braonkaste boje u analnom predelu
- gubitak apetita
- malaksalost, glavobolja i drugi opšti simptomi.
Kod odojčadi, apsces se često pojavljuje kao otečena, crvena, osetljiva kvržica na ivici anusa. Beba može biti nervozna i razdražljiva zbog nelagodnosti., i obično nema drugih simptoma.
Dijagnoza
uredi
Dijagnoza anorektalnog apscesa se postavlja na osnovu kliničke slike i objektivnog pregleda.
U zavisnosti od lokalizacije procesa, može se radi se ambulantno anoskopija od strane hirurga-proktologa. U slučajevima dugotrajnih, dubokih apscesa, koriste se radiolođka snimanja (skener, magnetna rezonanca i transrekatlni ultrazvuk).[9]
Poželjno je uraditi kulturu patogena, kako bi se ordinirao adekvatan antibiotik u kasnijem procesu lečenja.
Terapija
urediIako je primarna terapija antibiotska, problem retko nestaje sam od toga već je najčešće neophodno da se kombinuje sa hirurškim lečenjem. Operativno lečenje uključuje metode otvaranja i drenaže apscesa, u spinalnoj ili opštoj anesteziji.[10] Operacija je najčešće ambulantna, a pacijent nakon toga kući ide istog dana. Hirurg nakon što otvori apsces i drenira gnoj u apscesnu šupljinu ubacuje dren da bi rez ostao otvoren i nastavio da se drenirao, ili ponekad celu šupljinu apscesa puni gazom.[11] Posle operacije, mogu se primeniti tople sedeće kupke (sedenje u kadi sa toplom vodom), što ublažava bolovi i smanjeuje otok anorektalnog predel.[12].
Drenirani apscesi se obično ostavljaju otvorenim i nisu potrebni šavovi, a prema potrebi propisuju se lekove protiv bolova i antibiotici.
Kako izbegavanje zatvora pomaže u smanjenju bolova unos tečnosti i jedenje hrane sa puno vlakana u tom smislu može biti od pomoći.
Prognoza
urediPrognoza nakon konzervativnog i operativnog lečenja je uglavnom veoma dobra, posebno kod odojčadi i mali dece koja se obično brzo oporavljaju.[13]
Komplikacije
urediKomplikacije anorektalnog apscesa mogu uključivati:[14]
- analnu fistulu (nenormalna veza između anusa i druge strukture),
- infekcija koja se širi u krv (sepsa),
- nastavak bola,
- problem se stalno vraća (ponavlja ili recidivira).
Prevencija
urediPrevencija ili brzo lečenje polno prenosivih bolesti može sprečiti nastanak anorektalnog apscesa. U tom cinju trebalo bi koristiti kondome tokom seksualnog odnosa, uključujući analni seks, da bi se sprečiletakve infekcije.[15]
Kod odojčadi i male dece, česte promene pelena i pravilno održavanje higijen tokom promene pelena može pomoći u sprečavanju analnih fisura i apscesa.[15]
Izvori
uredi- ^ Whiteford MH. Perianal abscess/fistula disease. Clin Colon Rectal Surg. 2007 May. 20 (2):102-9.
- ^ Marcus RH, Stine RJ, Cohen MA. Perirectal abscess. Ann Emerg Med. 1995 May. 25 (5):597-603.
- ^ „Alternative Names In: Anorectal abscess: MedlinePlus Medical Encyclopedia”. medlineplus.gov (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-10-18.
- ^ Hämäläinen KP, Sainio AP. Incidence of fistulas after drainage of acute anorectal abscesses. Dis Colon Rectum. 1998 Nov. 41 (11):1357-61; discussion 1361-2.
- ^ Rafferty JF, Thompson EV IV. Anorectal abscess and fistula-in-ano. Beck DE, Wexner SD, Rafferty JF, eds. Gordon and Nivatvongs' Principles and Practice of Surgery for the Colon, Rectum, and Anus. 4th ed. New York: Thieme; 2019. Chap 9.
- ^ „Anorectal Abscess: Background, Anatomy, Pathophysiology”. emedicine.medscape.com. 6. 6. 2022.
- ^ Janicke DM, Pundt MR (novembar 1996). „Anorectal disorders”. Emerg. Med. Clin. North Am. 14 (4): 757—88. PMID 8921768. doi:10.1016/S0733-8627(05)70278-9.
- ^ [Guideline] Tarasconi A, Perrone G, Davies J, Coimbra R, Moore E, Azzaroli F, et al. Anorectal emergencies: WSES-AAST guidelines. World J Emerg Surg. 2021 Sep 16. 16 (1):48.
- ^ Phillips RKS, Lunniss PJ. Anal Fistula: Surgical Evaluation and Management. London: Chapman & Hall; 1996. 1-183.
- ^ Gupta PJ. Anal fistulotomy using radiowaves- long-term outcome. Acta Chir Iugosl. 2008. 55 (3):115-8.
- ^ Nicholls RJ, Dozois RR, eds. Surgery of the Colon and Rectum. New York: Churchill Livingstone; 1997. 255-84.
- ^ Yeung JM, Simpson JA, Tang SW, Armitage NC, Maxwell-Armstrong C. Fibrin glue for the treatment of fistulae in ano--a method worth sticking to?. Colorectal Dis. 2010 Apr. 12 (4):363-6.
- ^ „Outlook (Prognosis) In: Anorectal abscess: MedlinePlus Medical Encyclopedia”. medlineplus.gov (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-10-18.
- ^ „Possible Complications In: Anorectal abscess: MedlinePlus Medical Encyclopedia”. medlineplus.gov (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-10-18.
- ^ a b „Prevention In: Anorectal abscess: MedlinePlus Medical Encyclopedia”. medlineplus.gov (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-10-18.
Spoljašnje veze
uredi| Klasifikacija | |
|---|---|
| Spoljašnji resursi |
 | Molimo Vas, obratite pažnju na važno upozorenje u vezi sa temama iz oblasti medicine (zdravlja). |
