Anton Švajger
Anton Švajger (Daruvar, 6. maj 1935 — 16. decembar 2003, Zagreb) bio je hrvatski akademik, doktor medicinskih nauka, redovni profesor Medicinskog fakulteta Sveučilišta u Zagrebu.
| Anton Švajger | |
|---|---|
 | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 6. jun 1935. |
| Mesto rođenja | Daruvar,  Kraljevina Jugoslavija |
| Datum smrti | 16. decembar 2003. (68 god.) |
| Mesto smrti | Zagreb,  |
| Prebivalište | Kraljevina Jugoslavija SFRJ Hrvatska |
| Nacionalnost | Hrvat |
| Naučni rad | |
| Polje | Embriologija |
| Poznat po | Inovacijama u embriologiji |
Život i karijera uredi
Rođen je 6. juna 1935. godine u Daruvaru, od majke Jelke, devojačko Klobučarić, i oca Anton., stožerskog časnika. S očeve strane, ded mu je bio Bavarac, a baka Slovenka. S majčin strani deda mu je bio Međimurac, a baka Čehinja. On sam izjašnjavao se kao Hrvat.[1] Detinjstvo, i o snovnio školovanje (od 1942 do 1949. godine) završio je u rodno Daruvaru. Potom je u Realnoj gimnaziji u Virovitici, od 1949 do 1954. godina, steko srednjoškolsko obrazovanje.
Studiraoje medicinu na Medicinskom fakultetu Sveučilišta u Zagrebu od 1954 do 1960. godine. Zvanje doktora medicinskih nauka stekao je na istom fakultetu 1965. godine, nakon odbrane doktorata na temu Novi pogled na problem apokrine sekrecije.[1]
Tokom 1968. godine, obavio je šetomesečno usavršavanju iz eksperimentalne embriologije u laboratoriji Hubreht u Utrehtu, Holandija
Odmah po diplomiranju (1961. godine), zaposlilo se na odeljenju za histologiju i embriologiju Medicinskog fakulteta Sveučilišta u Zagrebu, i na njoj proveo celokupni radni vek, koji je okončao 30. septembra 2000. godine, kada je penzionisan. Uzajamni odnosi horioalantois membrane i transplantiranog zametka
Nakon odbrane habilitacijskog rada pod naslovom: Uzajamni odnosi horioalantois membrane i transplantiranog zametka, 1969. promovisan je u naučno nastavno zvanje docenta.
Bio je odličan poznavalac stranih jezike: nemačkogi, francuskog, engleskogog, italijanskog, ruskog i slovenskog.
U slobodno vreme Švajger se bavio botanikom, ornitologijom, astronomijom, slikarstvom (akvarel, crtež), književnošću, filozofijom, muzikom.
Nakon tri godine od penzionisanja, preminuo je 16. decembar 2003. u 68 godini života, u Zagrebu.[2]
Delo uredi
Anton Švajger u svom naučnom radu fokusirao se prevashodno na proučavanje osnovnih principa ranog razvoja sisara. Posebnu pažnju posvetio je proučavanju uloge klicinih listova u ranoj embriogenezi.
U okviru svojih naučnih aktivnosti primenio je mnoge raspoložive naučne tehnike i metode, od klasične deskriptivne histomorfološke analize i elektronske mikroskopije do histohemije i imunohemije. Posebno se iskaztao u polju eksperimentalne razvojne biologije po vlastitoj razrađenoj metodi izolacije i mikromanipulacije i transplantacije ranih stadijuma embrionalnog razvoja sisara na nivou germline i njihovim istraživanjem u uslovima in vivo i in vitro. U okviru zadatih naučnih zadataka dao je odgovore kao i aučne rezultate na postavljena pitanja o razvojnim procesima rane embriogeneze sisara.[1]
- Ostale profesionalna aktivnosti
Profesionalna aktivnost mu je bogat i raznovrstan, posebno u oblasti medicinske enciklopedije. Bio je u mogućnosti da prenese visok nivo stručnosti među kolegama i studentima. Izložio je brojne javne nastupe na polju uske struke, opšte tematike biologije, istorije medicine i fakulteta i pitanja medicinske etike, a pokazao se kao čovek širokog opšteg i biomedicinskog obrazovanja. Njegova profesionalna aktivnost, osim pomenutog, trebalo bi da uključuje pisanje nastavnih tekstova, poglavlja u monografijama i priručnicima za postdiplomsku nastavu, kao i kontinuirano usavršavanje lekara.[1]
Tokom karijere Švajger je bio:
- Saradnik u školskom programu RTV Zagreb od svog osnivanja (1968.), autor sedam emisija iz područja biologije: ćelija-osnovna jedinica života (1979), Funkcije ćelijskih struktura (1969), Embrionalni razvoj čoveka (1969), Neke metode eksperimentalne embriologije (1969), Ćelija (1970), Diferencijacija ćelija (1971), Sve o ćeliji (1985).
- Predavač na brojnim stručnim i popularno-naučnima predavanjima za različite profile slušalaca i autor nekoliko popularno-naučnih članaka.
- Obrađivač preko 500 izraza za Medicinski leksikon Leksikografskog zavoda Miroslav Krleža.
- Prevodilac i lektor prevoda udžbenika i stručnih članaka
- Članstvo i funkcije u naučno stručnim društvima
- Hrvatsko prirodoslovno društvo
- Hrvatsko biološko društvo
- Hrvatsko fiziološko društvo
- Hrvatsko društvo anatoma, histologa i embriologa (predsednik i potpredsednik u dva mandata, predsednik Odjela za embriologiju)
- Hrvatski liječnički savez (Sekcija za normalnu morfologiju, Likovna sekcija)
- European Developmental Biology Organization (EDBO) (član Upravnog odbora)
- International Society of Developmental Biologists (ISDB)
- Hrvatska akademija znanosti i umjetnosti - Odjel za prirodne znanosti (pridruženi član od 1980., reizabran 1990, redoviti član 2000)
- The New York Academy of Science (1985.)
- Hrvatski katolički medicinski savez (HKLD) - predsednik od 1993
- Papinska akademija za život (Pontificia Academia Pro Vita) od 1998.
Bibliografija uredi
Među deset najcitiranijih naučnih radova akademika Antona Švajgera nalaze se:
- Levak-Švajger B, Švajger A, Škreb N: Separation of germ layers in presomite rat embryos. Experientia 25:1311-1312,1969.
- Lončar D, Bedrica Lj, Mayer J, Cannon B,Nedergaard J, Afzelius BA, Švajger A: The effect of intermittend cold treatment on the adipose tissue of the cat. J Ultrastruct Mol Struct Res 97:119-129,1986.
- Levak-Švajger B, Švajger A: Investigation on the origin of the definitive endoderm in the rat embryo. J Embryol Exp Morph 34:445-459,1974.
- Levak-Švajger B, Švajger A: Differentiation of endodermal tissues in homografts of primitive ectoderm from two-layered rat embryonic shields. Experientia 27:683-684,1971.
- Škreb N, Švajger A, Levak-Švajger B: Growth and differentiation of rat egg-cylinders under the kidney capsule. J Embryol Exp Morph 25:47-56,1971.
- Gajović S, Kostović-Knežević Lj, Švajger A: Origin of the notochord in the rat embryo tail.Anat Embryol 179: 305-310,1989.
- Švajger A, Levak-Švajger B, Kostović-Knežević Lj, Bradamante Ž: Morphogenetic behaviour of the rat embryonic ectoderm as a renal homograft. J Embryo Exp Morph 65(Suppl.):242-267,1981.
- Švajger A, Levak-Švajger B, Škreb N: Rat embryonic ectoderm as renal isograft. J Embryol Exp Morph 94:1-27,1986.
- Švajger A, Levak-Švajger B: Regional developmental capacities of the rat embryonic endoderm at the headfold stage. J Embryol Exp Morph 32:461-467,1974.
- Bradamante Ž, Švajger A: Pre-elastic (oxytalan) fibres in the developing elastic cartilage of the external ear of the rat. J Anat 123:735-743,1977.
Izvori uredi
Spoljašnje veze uredi
- Akademik Anton Švajger, Biografija na sajtu HAZU (jezik: hrvatski)