Arsak I od Partije
Arsak I (grč. Ἀρσάκης; par. 𐭀𐭓𐭔𐭊 Aršak) je bio osnivač dinastije Arsakida i Partskog carstva. Prvobitna teritorija tog carstva bila je oblast Partija kojom je on vladao otprilike od oko 247. p. n. e. do 217. ili 211. p. n. e.
| Arsak I od Partije | |
|---|---|
,_Nisa_mint.jpg) Srebrna drahma Arsaka I. Na aversu je prikazan kralj kako nosi bašlik poput ahemenidskih satrapa. Na reversu je prikazan strelac koji sedi i drži luk, a oko njega piše „Arsak avtokrator” (grč. ΑΡΣΑΚΟΥ AYTOKPATOPOΣ). | |
| Lični podaci | |
| Datum smrti | 217/211. p. n. e. |
| Mesto smrti | Partija |
| Religija | zoroastrizam |
| Porodica | |
| Potomstvo | Arsak II |
| Roditelji | Frijapates |
| Dinastija | Arsakidi |
| kralj Partije | |
| Period | 247—217/211. p. n. e. |
| Prethodnik | nema |
| Naslednik | Arsak II |
O Arsakovom poreklu ne zna se gotovo ništa.[1] Pretpostavlja se da je baktrijskog ili skitskog porekla. Neki izvori govore da mu se otac zvao Frijapates. Kasnije je arsakidski dvor naglašavao Arsakovo poreklo od ahemenidskog velikog kralja Artakserksa II, ali da je on zaista bio njegov potomak nema dokaza. Sva je prilika da je u pitanju bila dinastička ideologija, koja je naglašavala njenu povezanost sa ahemenidskim nasleđem. U svakom slučaju, Arsak je bio vođa nomadskog plemena Parni u Baktriji, koje je u glavnom živelo od pljački.
Usled ratova Seleukida na zapadu, došlo je do urušavanja njihove vlasti na istoku, gde su se otcepili baktrijski satrap Diodot i partski satrap Andragora, proglasivši se za kraljeve svojih oblasti. Arsak je bio poražen od strane Diodota i pobegao je na Andragorine teritorije. Andragora je pokušao da istera plemenskog vođu, ali je bio ubijen. Zavladavši potom njegovim oblastima, Arsak je osnovao Partsko carstvo oko 247. p. n. e.[1] U to vreme ono je obuhvatalo oblasti Partiju i Hirkaniju, koje su se prostirale na prostoru današnjeg Turkmenistana i severnog Irana.
Pošto je sklopio savez sa Diodotom, priznavši time njegovo Grčko-baktrijsko kraljevstvo, Seleuk II Kalinik je pokušao da pokori Partiju. U početku je Seleuk bio uspešniji i Arsak je morao da se povlači. Međutim, nakon što je Diodot umro oko 239. p. n. e. i njegov istoimeni sin promenio stranu, došlo je do promene ratne sreće. Izvori koji govore o potonjim događajima su kontradiktorni. Jedni govore o velikoj pobedi Arsaka i zarobljavanju Seleuka, pri čemu se ta bitka u Partiji dugo slavila kao dan nezavisnosti. Drugi izvori govore o pobedi Seleuka i da je Arsak morao priznati njegovo sizerenstvo. U narednim godinama provedenim u miru Arsak je izgradio nove tvrđave i gradove i ojačao vojsku. Prema predanju, osnovao je tvrđavu Nisa.
Kako gotovo ništa nije sigurno u vezi Arsaka I, postoje i razne priče o njegovom životu koje su međusobno kontradiktorne. Tako npr. Arijan tvrdi da je osnivač Partskog carstva umro 246. p. n. e. Arsaka je tada navodno nasledio brat Tiridat I, dolaskom na vlast promenio ime u Arsak i dalje vladao sve do 217. ili 211. p. n. e, koje se obično uzimaju za dve moguće godine Arsakove smrti. Međutim, ova tvrdnja se danas obično odbacuje. U svakom slučaju, od 211. p. n. e. na vlasti se nalazio Arsakov sin Arsak II, a ovo ime je postalo kraljevsko počasno ime među parćanskim vladarima, u znak divljenja postignućima osnivača carstva.
Reference uredi
- ^ a b Frankopan 2022, str. 35.
Literatura uredi
- Piter Frankopan, Putevi svile: Nova istorija sveta, 2022. Beograd: Laguna
- Marcus Junianus Justinus, Epitome of the Philippic History of Pompeius Trogus: Book XLI (IV, V)