Bečkerečka tvrđava
Bečkerečka tvrđava je podignuta u istoimenom mestu krajem dvadesetih godina XVI veka, a porušena 1701. godine u skladu sa drugom tačkom Karlovačkog mira.[1]
Najverovatnije je bila podignuta po naređenju mađarskog kralja Janoša Zapolje 1527. godine, u vreme građanskog rata u Ugarskoj između Zapolje i Ferdinanda I Habzburškog. Prostirala se otprilike na potezu između današnje Skupštine opštine Zrenjanin i Sokolskog doma.
Nakon što je uspeo da ovlada područjem Banata, Zapolja je za namesnika ove oblasti postavio svog pristalicu Petra Perenjija. Perenji je upotrebio srpske trupe Jovana Nenada da sazidaju tvrđavu u Bečkereku. Bečkerek je u to vreme već uveliko bio naseljen pretežno srpskim življem, budući da su srpski despoti Stefan Lazarević i Đurađ Branković još vek ranije postali gospodari ovog naselja. Za potrebe gradnje bečkerečke tvrđave, korišćen je netesani kamen, koji su Zapoljine lađe prevozile iz vrdničkih ili fruškogorskih kamenoloma preko Dunava, Tise i Begeja u Bečkerek. Kasniji arheološki nalazi bečkerečke tvrđave - krečnjak, glineni i kvarcni liskuni, beli grubovrnasti i sivomrki peščari - odgovaraju geološkim karakteristikama područja između Sremskih Karlovaca i Slankamena.[1]
1551. godine Mehmed-paša Sokolović u ime Sulejmana Veličanstvenog zauzima Bečkerečku tvrđavu i Bečkerek koja ostaje u njihovom posedu sve do njenog rušenja.[2]
Tvrđava je prema mapama iz XVII veka bila podeljena na dva dela, utvrđeni grad u kome se nalazila administracija i dvorac u kome je bio smešten garnizon i koji je bio poslednja tačka odbrane grada. Utvrđeni grad je imao oblik zvezde i bio je okružen nasipima, palisadama i jarkovima. Dvorac je bio napravljen od čvrstog materijala i nalazio se na krajnjem zapadu nekadašnjeg ostrva i na tom mestu je bio okružen vodom koja je služila kao prirodni štit.[3]
Nakon Velikog bečkog rata (1683—1699), Banat (Temišvarska pokrajina) je prema odredbama Karlovačkog mira sklopljenog 1699. godine imao da ostane pod turskom vlašću, ali su Austrijanci preuzeli na sebe obavezu da poruše tamošnja pogranična utvrđenja, uključujući i bečkerečko. Ovo je bilo utvrđeno drugom tačkom Karlovačkog mira iz 1699. godine.
Najveći deo tvrđave je porušen 1701. godine, a njeni ostaci kasnije kako se gradio i širio grad Zrenjanin.