Biblioteka Eparhije zvorničko-tuzlanske
Biblioteka Eparhije zvorničko-tuzlanske je crkvena javna ustanova, i centralna biblioteka Eparhije zvorničko-tuzlanske. Biblioteka je smještena u zgradi Episkopske rezidencije, Eparhije zvorničko-tuzlanske u Bijeljini, u kompleksu Manastira Svetog Vasilija Ostroškog u ulici Patrijarha Pavla. Biblioteka je otvaranjem postala, prva crkvena bilioteka u Republici Srpskoj koja je otvorena za građanstvo i dostupna svima koji žele da čitaju i da se bave naukom. Biblioteka je otvorena u utorak, 26. januara 2016. godine čime je u Eparhiji zvorničko-tuzlanskoj zvanično počela sa radom biblioteka, koja ima preko 30.000 naslova.[1]
| Biblioteka Eparhije zvorničko-tuzlanske | |
.jpg) Ulaz u biblioteku | |
| Osnivanje | 2016. |
|---|---|
| Lokacija | Bijeljina Republika Srpska |
| Vrsta | Specijalna biblioteka Biblioteka vjerske zajednice |
| Zaposleni | Nemanja Erak |
| Adresa | Patrijarha Pavla |
| Veb-sajt | [1] |
Istorijat uredi
U mjesecu avgustu 2013. godine, blagoslovom Njegovog Preosveštenstva Episkopa g.g. Hrizostoma, počelo je sređivanje knjižnih fondova, katalogizacija, a potom i digitalizacija Biblioteke. Uređenje i popis bibliotečke građe završen je u aprilu 2015. godine. Ukupno je popisano 23.378 monografskih publikacija i 4.000 serijskih publikacija.[2]
Najviše naslova koje trenutno posjeduje biblioteka nabavljeno je osamdesetih i devedesetih godina prošlog vijeka. Veliki broj tih djela je pridružen ovoj biblioteci, neke kao poklon autora, a neke su i kupljene. Kada je riječ o istorijskom presjeku rada eparhijske biblioteke, njeno formiranje može se pratiti od kraja 19. vijeka, tačnije od dolaska mitropolita Nikolaja Mandića na tron mitropolita zvorničko-tuzlanskog. Značajnu ulogu u formiranju bibliotečke građe imali su episkopi Nektarije Krulj, Longin Tomić i Vasilije Kačavenda. Bibliotečki fond čine dijelovi ličnih biblioteka mitropolita i episkopa zvorničko-tuzlanskih, te knjige koje su namjenski kupovane za Biblioteku, ali i one koje su dobijene putem poklona i donacija.
Tokom 20. vijeka Biblioteka je bila smještena u sjedištu Eparhije u Tuzli. U oba svjetska rata građa nije stradala i nije uništavana, a tu je provela i protekli rat od 1992. do 1995. godine. Tek poslije rata, bibliotečki fond izmješten je iz Tuzle i pohranjen u Bijeljini, a nakon izgradnje Eparhijskog centra u njegovom je depou. Na osnovu sačuvanog ostatka popisa knjiga ne možemo tačno utvrditi godinu nastanka knjižnog fundusa, ali, analizirajući sam spisak knjiga, vjerovatno je to bilo prije Prvog svjetskog rata. Naredna dva popisa knjiga zabilježena su 1921. godine i nešto detaljniji popis knjiga, 1936. godine. U ovim popisima Biblioteka je vođena pri Crkvenom sudu i tako se nazivala - Biblioteka Crkvenog suda Mitropolije, a zatim i Eparhije zvorničko-tuzlanske. Ovu činjenicu potvrđuje i sam uvid u građu na kojoj se nalaze pečati Crkvenog suda. Nešto kompletniji popis izrađen je nakon Drugog svjetskog rata, tačnije, urađen je šezdestih godina prošlog vijeka. Najpotpuniji popis koji je sačuvan jeste popis biblioteke episkopa Nektarija Krulja, u kojem su knjige raspoređene prema svojoj sadržini.[3]
Knjižni fond uredi
.jpg)
Biblioteka je opremljena sa preko trideset hiljada naslova, mnogobrojnim časopisima, enciklopedijama. Poseban značaj ima otvaranje crkvene biblioteke u Bijeljini, koje su prema bibliotičkoj klasifikaciji specijalne biblioteke, jer su crkvene biblioteke kroz duge periode svog postojanja, obogaćene velikim brojem knjižnog fonda, književnog, teološkog, naučnog i ostalog pissanog materijala. U fundusu biblioteke nalaze se izdanja koja datiraju iz 15. vijeka, i to je pravo kulturno blago Republike Srpske. Najstarija knjiga koja se ovdje nalazi štampana, jeste zbornik Oktoih Božidara Vukovića iz 1536. godine štampan u Veneciji, a najstarija rukopisna knjiga je iz 14. vijeka.[1] Eparhijska biblioteka poseduje zavidan knjiški fond koji je dobrim dijelom obogaćen rijetkim izdanjima koje za današnje izdavaštvo predstavljaju vrijedne primjere antikviteta. Zasigurno da nije slučajnost što Eparhijska biblioteka posjeduje tako bogat fundus ne samo publikacija novijeg izdanja nego i rariteta koji predstavljaju opus prvih pisanih dokumenata u mnogobrojnim manastirima širom Eparhije, jer opšte je poznato da je Zvorničko-tuzlanska jedna od najstarijih eparhija Srpske pravoslavne crkve, koja je nastala sredinom 15. vijeka i koja brine o sedamnaest manastira i preko stotinu hramova.[4]
Fond stare i rijetke knjige uredi
U fundusu biblioteke nalaze se izdanja koja datiraju iz 15. vijeka, i to je pravo kulturno blago Republike Srpske. Najstarija knjiga koja se ovdje nalazi štampana jeste zbornik Oktoih Božidara Vukovića iz 1536. godine štampan u Veneciji, a najstarija rukopisna knjiga je iz 14. vijeka. Tokom dugog niza godina formirana je posebna zbirka u kojoj se nalaze rukopisne knjige, knjige starog srpskog štamparstva i druge stare štampane knjige. Ova zbirka broji oko 1.100 do sada zavedenih knjiga, iz perioda od 15. do 19. vijeka. U Biblioteci Eparhije zvorničko-tuzlanske čuva se ukupno šest rukopisnih knjiga, a najstarija je Oktoih petoglasnik, koji je nastao u prvoj polovini 15. vijeka. U njemu se nalazi zapis: „Ova knjiga Vuka Popova da mu je čestita”, za koji nije poznato kada je nastao. Najmlađa rukopisna knjiga u Biblioteci datira sa početka 19. vijeka. Od štampanih knjiga, prema podacima iz Eparhije, nalaze se i prve knjige štampane u srpskim štamparijama. Tako se u zbirci nalazi Oktoih prvoglasnik, prva srpska štampana knjiga u Obodskoj štampariji Đurđa Crnojevića. Osim ove knjige sačuvani su i Goraždanski služabnik iz 1519. god, koji je jedini sačuvani primjerak ovog služabnika u Bosni i Hercegovini,[5], Oktoih petoglasnik iz 1537. Minej iz perioda 1536-1538. - svi štampani u Štampariji Božidara Vukovića u Veneciji. Posebno mjesto zauzima Molitvoslov štampan 1545. godine u mileševskoj štampariji.[3]
Pozajmno odjeljenje uredi
Uz blagoslov Njegovog preosveštenstva Episkopa zvorničko–tuzlanskog g. Fotija u Bijeljini je otvoreno pozajmno odjeljenje Eparhijske biblioteke. Biblioteka Eparhije zvorničko-tuzlanske vodi brigu o najvrednijim i najznačajnijim knjigama koje su u njenom vlasništvu, a bibliotečku građu čini više od 23.000 monografskih i 4.000 serijskih publikacija. Fond od oko skoro 30.000 naslova, od kojih je i 6 rukopisa i neka od najstarijih štampanih djela štampana još u štampariji Crnojevića čine biblioteku Eparhije zvorničko-tuzlanske. Iako je do sada uglavnom funkcionisala po principu čitaonice, od sada je skoro 3.000 naslova moguće i iznajmiti. To su uglavnom djela iz oblasti teologije, ali i djela savremenih domaćih i stranih autora.[6]
Saradnja sa institucijama uredi
Ministar kulture i informisanja Srbije Vladan Vukosavljević posjetio je Eparhiju zvorničko-tuzlansku na poziv episkopa zvorničko-tuzlanskog Fotija. Tom prilikom obišao je Episkopski dvor, biblioteku, arhiv i muzej. Pored ministra Vukosavljevića, ovoj radnoj poseti prisustvovali su direktor Sekretarijata za vjere u Vladi Republike Srpske Dargan Davidović, predstavnici Kancelarije za vjere u Vladi Republike Srbije i predstavnici Pokrajinskog zavoda za zaštitu spomenika kulture iz Novog Sada. Povod za sastanak bio je dogovor o predstojećoj saradnji na polju restauracije, zaštite i prezentovanja fonda duhovne i kulturno-istorijske baštine koja se nalazi u Eparhiji. Prilikom obilaska muzejskog prostora, eparhijske biblioteke i arhiva, Episkop Fotije upoznao je goste sa obimom i značajem baštine koja će biti deo buduće postavke Muzeja Eparhije zvorničko-tuzlanske.[7] Pomoćnik za saradnju sa Crkvama i vjerskim zajednicama pri Pokrajinskom sekretarijatu za kulturu, javno informisanje i odnose s vjerskim zajednicama Miroslav Ilić i Dragan Đurica, pomoćnik za monitoring i informacione sisteme pri Pokrajinskom sekretarijatu za urbanizam i zaštitu životne sredine, posjetili su Eparhiju zvorničko-tuzlansku, gdje im je domaćin bio Njegovo Preosveštenstvo Episkop zvorničko-tuzlanski g. Fotije. Tokom radne posjete i obalaska eparhije pokrenute su teme u vezi sa projektima koje sprovodi Eparhija zvorničko-tuzlanska na zaštiti duhovnog i kulturno-istorijskog nasleđa na prostoru te Eparhije.[8]
Vidi još uredi
Reference uredi
- ^ a b „U Bijeljini otvorena biblioteka sa 30.000 naslova”. RTRS. Pristupljeno 1. 1. 2020.
- ^ „Otvorena biblioteka Eparhije zvorničko-tuzlanske”. Eparhija zvorničko-tuzlanska. Arhivirano iz originala 22. 08. 2016. g. Pristupljeno 1. 1. 2020.
- ^ a b „Veliko knjiško blago Eparhije zvorničko-tuzlanske u sigurnim rukama”. Glas Srpske. Pristupljeno 1. 1. 2020.
- ^ „Biblioteka Eparhije zvorničko-tuzlanske”. Srpska pravoslavna crkva. Arhivirano iz originala 01. 01. 2020. g. Pristupljeno 1. 1. 2020.
- ^ Gavranović, Danilo (8. 11. 2019). „Nepoznati primjerak služabnika Božidara Ljubavića - Goraždanina iz Biblioteke Eparhije zvorničko-tuzlanske”. Zbornik radova sa naučnog skupa Srpska Goraždanska štamparija u svjetlosti nauke i kulture. Pale. Arhivirano iz originala 19. 6. 2023. g.
- ^ „Pozajmno odjeljenje biblioteke Eparhije zvorničko-tuzlanske”. Eparhija zvorničko-tuzlanska. Pristupljeno 1. 1. 2020.
- ^ „Ministar Vukosavljević posjetio Eparhiju zvorničko-tuzlansku u Bijeljini”. Ministarstvo kulture i informisanja Republike Srbije. Pristupljeno 1. 1. 2020.
- ^ „Miroslav Ilić posetio zvorničko-tuzlansku i kolobarsko- grbavičku eparhiju”. Pokrajinski sekretarijat za kulturu, javno informisanje i odnose sa verskim zajednicama. Pristupljeno 1. 1. 2020.