Bitka kod Egatskih ostrva
Ovaj članak sadrži spisak literature, srodne pisane izvore ili spoljašnje veze, ali njegovi izvori ostaju nejasni, jer nisu uneti u sam tekst. |
Bitka kod Egatskih ostrva je pomorska bitka, koja se odigrala 10. marta 241. p. n. e. između Kartagine i Rimske republike u Prvom punskom ratu. To je bila konačna bitka Prvog punskog rata u kojoj Rim uništava kartaginsku flotu. Kartagina više nije imala sredstava da gradi novu flotu, pa je ubrzo kapitulirala.
| Bitka kod Egatskih Ostrva | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Deo Prvog punskog rata | |||||||
 Položaj Egatskih ostrva | |||||||
| |||||||
| Sukobljene strane | |||||||
| Rimska republika | Kartagina | ||||||
| Komandanti i vođe | |||||||
| Gaj Lutacije Katul | Hanon | ||||||
| Jačina | |||||||
| oko 200 brodova | oko 250 brodova | ||||||
| Žrtve i gubici | |||||||
| 30 brodova |
50 brodova potopljeno 70 brodova zarobljeno | ||||||
Uvod uredi
Godine koje su prethodile bici bile su relativno tihe. Rim nije imao flote. Rimska flota je uništena u bici kod Drepane 249. p. n. e., a nešto kasnije oluja uništava drugu rimsku flotu. Neprijateljstva između Rima i Kartagine koncentrisala su se više oko Sicilije, gde je Hamilkar Barka vodio kopnene operacije. U Kartagini je postojala frakcija koja se protivila konfliktu. Vodio ju je veliki zemljoposednik Hanon Veliki, koji dolazi na vlast 244. p. n. e. Smatrao je da je rat gotov, pa je počeo sa demobilizacijom flote, dajući Rimljanima šansu da ponovo budu superiorni na moru.
Rim gradi novu flotu uredi
Rim je izgradio novu flotu 242. p. n. e. pomoću donacija svojih bogatih građana.
Rimska republika dobija 200 novih brodova, sagrađenih i opremljenih donacijama svojih bogatih građana. Novu rimsku flotu predvodi konzul Gaj Lutacije Katul. Rimljani su na porazima i nesrećama u prošlosti stekli iskustvo. Izgradili su brodove, koji mogu bolje izdržati oluje, a korvus napuštaju. Posade brodova uvežbavaju i dobijaju flotu sa odlično uvežbanim posadama.
U Kartagini takođe na vest da se u Rimu gradi flota i oni počinju sa gradnjom nove flote od oko 250 brodova pod komandom Hanona, koji je pobedio u bici kod Agrigenta i bici kod Eknoma. Izgleda da posade nisu bile dovoljno uvežbane i da je bilo nedovoljno posade.
Egatska ostrva uredi
Prvi potez konzula Katula je bio da opseda Lilibaj na Siciliji, blokirajući luku i vezu sa Kartaginom. Namera je bila da se preseče snabdevanje i komunikacija Kartagine sa Hamilkar Barkom. Kartaginjanska flota dolazi da deblokira Lilibaj. Hanon je naredio zaustavljanje na Egatskim ostrvima, da bi pričekao povoljan vetar, koji će ga dovesti do Lilibaja. Rimski izviđači primećuju kartaginjansku flotu, pa Katul prekida blokadu Lilibaja i kreće da se sretne sa neprijateljem.
Bitka uredi
Povoljan vetar je duvao 10. marta, pa Hano odlučuje da krene. Katul sa rimskom flotom nije bio u povoljnoj poziciji, jer mu je vetar duvao u pramac.
Za Rimljane rizik je postojao da će Hanon da deblokira Lilibaj. Zato se konzul Katul ipak odlučuje na bitku, iako je vetar duvao prema njima.
Hanon nije uspio iskoristiti prednost povoljnog vetra i gubi bitku, možda zbog dodatne težine snabdevanja ili zbog neiskustva na brzinu pripremljenih posada. Oko pola kartaginjanske flote je potopljeno ili zarobljeno, a ostatak je pobegao.
Kraj Prvog punskog rata uredi
Nakon pobede nad kartaginjanskom flotom konzul Katul osvaja Lilibaj i time izoluje Hamilkara Barku sa vojskom na Siciliji. Bez sredstava da izgradi novu flotu ili da pošalje pojačanja svojim kopnenim trupama, Kartagina je priznala poraz i potpisala mirovni sporazum sa Rimom, čime se završio Prvi punski rat.