Borina nedelja
Borina nedelja jedna je od najstarijih književnih manifestacija u Srbiji, a održava se poslednje nedelje marta u Vranju. Posvećena je velikanu srpske književnosti, Borisavu Stankoviću, koji je rođen u tom gradu.[1] Organizatori „Borine nedelje” su Književna zajednica „Borisav Stanković” i Grad Vranje. Tradicionalno se dodeljuje i nagrada za najbolju knjigu proze u Srbiji u prethodnoj godini.
| Borina nedelja | |
|---|---|
 Spomenik Bori Stankoviću u gradskom parku u Vranju | |
| Datum(i) | poslednja nedelja marta |
| Trajanje | 7 dana |
| Tip | književna manifestacija |
| Lokacija | Vranje, Beograd i drugi gradovi u Srbiji |
| Veb-sajt | |
Nagrada „Borisav Stanković” uredi
.jpg)
Nagrada „Borisav Stanković” jedna je od najuglednijih književnih nagrada u nas, pored NIN-ove i Andrićeve. Integralni je deo „Borine nedelje”, jedne od najznačajnijih književnih manifestacija u zemlji, koja u duhovnom smislu predstavlja ličnu kartu Vranja. Tradicionalno se održava od 23. do 29. marta. Nagradu je ustanovila i dodeljuje Književna zajednica „Borisav Stanković”, organizator ove manifestacije. Dodeljuje se za najbolju knjigu proze objavljenu na srpskom jeziku u protekloj kalendarskoj godini, a uručuje na završnoj svečanosti, poslednjeg dana trajanja manifestacije.
Jubilarna 20. nagrada dodeljena je 2011. Te godine kulminirao je i sukob između Književne zajednice „Borisav Stanković“ i gradske vlasti Vranja, te je gradska vlast paralelno organizovala manifestaciju i dodelila alternativnu nagradu „Bora Stanković” Veselinu Markoviću za roman Mi različiti a 2012. Uglješi Šajtincu za roman Sasvim skromni darovi, nakon čega je ukinuta.[2]
Bora Stanković uredi
Biografija uredi
Borisav Bora Stanković (Vranje, 31. mart 1876 - Beograd, 22. oktobar 1927) je bio propovedač, romansijer, dramatičar i jedan od najznačajnijih pisaca srpskog realizma. Rođen je u Vranju i vrlo rano ostao bez roditelja, pa ga je odgajila majka njegovog oca, baba Zlata. Završio je Pravni fakultet u Beogradu 1902. godine. Svoju najpoznatiju dramu „Koštana” objavljuje 1905. godine, gde prvi put u književnom delu koristi vranjski dijalekat i govor ljudi iz južne Srbije, što izaziva velike kritike. Svoj najpoznatiji roman „Nečista krv” objavljuje 1910. godine, dobijajući pozitivne kritike. Za vreme Prvog svetskog rata biva zarobljen i transportovan u logor Derventa. Posle radi u Ministarstvu prosvete Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca. Umro je 1927. godine u Beogradu.
Muzej kuća Bore Stankovića uredi
Kuća u kojoj se rodio književnik Borisav Stanković nalazi se u Baba Zlatnoj ulici, u nekadašnjoj Donjoj mali, na placu koja je kupila Borina baba, po kojoj je ulica i dobila ime. Podignuta je 1855. kao četvorodelna kuća sa otvorenim tremom i doksatom pod kojim je ulaz u podrum. Građena u bondruku sa ispunom od čatne, a krova pokrivenog ćeramidom. Kao varijanta razvijene moravske kuće predstavlja vredan spomenik narodnog graditeljstva. U dvorištu se nalazi bašta, stari dud, kaldrma i bunar, kao i letnja kuhinja. Okružena loznicama, cvećem liči na davno zaboravljeni Borin svet, skriven od modernog doba. Posle konzervatorsko-restauratorskih radova izvedenih 1966. godine, u njoj je smešten muzej Bore Stankovića. Kuća je otvorena za turiste.
Pozorište Bora Stanković uredi
Pozorište Bore Stanković 5. septembra 1997. godine postalo je profesionalno i ponovo se pridružilo porodici profesionalnih teatara Srbije. Svoje najveće uspehe doživelo je dok ga je vodio reditelj i glumac Radoslav Radivojević (1943—2009), u periodu od 1997. do 2009. godine. Od malog ppovincijskog ansambla stvorio je respektabilan profesionalni teatar, koji je 2003. godine predstavom „Krivovo” po tekstu Radosava Stojanovića bio apsolutni pobednik na Susretima profesionalnih pozorišta Srbije Joakim Vujić. Radivojević je nezaobilazno ime u kulturnom životu Vranja. Godine 1979. pokrenuo je Borine pozorišne dane (koje traju i danas) i vodio ih punih 28 godina. Za to vreme, pred vranjskom publikom prikazano je preko 400 predstava, a učestvovala su brojna pozorišta iz naše zemlje i inostranstva. Uz to, napisao je i obimnu istoriju pozorišnog života grada pod Pržarom − „Pozorišni život Vranja” 1987. godine. Pozorišni život u Vranju odvija se u zgradi koju je 1892. godine izgradio vranjski trgovac Janča Jovanović. I danas se sala i scena nalaze na istim temeljima, a novi deo i adaptacija urađeni su 1993. i 1998. godine. U požaru koji se dogodio 2.jula 2012. godine, u ranim jutarnjim časovima, pozorišna zgrada je izgorela.
Reference uredi
- ^ „Počela Borina nedelja”. rts.rs. 24. 3. 2016. Pristupljeno 17. 3. 2018.
- ^ Stojković, Ratko B. (2016). Leksikon literata - laureata : srpske književne nagrade. Knj. 3, 2011-2015. Beograd: Enigmatski savez Srbije. str. 33. ISBN 978-86-911565-1-0.