Боровњача

Borovnjača
Naučna klasifikacija
Carstvo:	Fungi
Divizija:	Basidiomycota
Klasa:	Agaricomycetes
Red:	Boletales
Porodica:	Suillaceae
Rod:	Suillus
Vrsta:	S. granulatus
Binomno ime
	Suillus granulatus; (L.) Roussel (1796)
Sinonimi
	Boletus granulatus L. (1753);

Borovnjača ili vučji hleb (lat. Suillus granulatus), predstavlja jednu od najpoznatijih gljiva iz reda vrganja i njihovih srodnika (Boletales). Mikorizna je vrsta koja najčešće raste u simbiozi sa borovima u toplijim predelima ili osunčanim lokalitetima. Nije izbirljiva u pogledu podloge na kojoj raste, iako je najčešća na krečnjaku i u svetlijim delovima šume. Raste pojedinačno ili u manjim grupama ponekad praveći tzv. vilina kola. Naseljava delove Azije, Evrope i Severne Amerike. Česta, a pojedinih godina vrlo česta vrsta koja plodonosi od juna do novembra.

Opis plodnog tela

Šešir kod ove gljive je jastučasto ispupčen, na kraju gotovo ravan ili talasasto udubljen. Prečnik šešir varira od 4 do 14 cm. Koža šešira je sluzava i lepljiva, glatka i lako se da oguliti. Osnovna boja šešira je smeđa ili žuta sa crvenkastim primesama, ili bez njih. U sredini na ispupčenju je nešto tamniji u odnosu na ostatak šešira.

Cevčice su ravne do malo silazno prirasle dugačke 5-10 mm. U početku su bele boje koja tokom razvića prelazi u žućkastu i na kraju bivaju maslinasto smeđe boje.

Pore su iste boje kao cevčice, sitne (manje od 1 mm), uglasto izdužene i ispuštaju kapljice tečnosti beličaste boje dok je gljiva mlada.

Drška je valjkasta često izuvijana u u dnu pomalo sužena visine 3-9 cm i širine 1-2,5 cm. Bele je boje, a sa starošću dobija primese žute.

Meso je debelo, bele boje i vrlo sočno, a dok je gljiva mlada i dosta tvrdo. Meso je u dršci je dosta čvršće nego u šeširu. Miriše na voće, a ukus presnog šešira je blago pikantan.

Mikroskopija

Spore su ušiljene, vretenaste svetložute boje dimenzija 8-10 × 3-4 μm. Cistide su oker smeđe boje, grupisane, batinaste i krivudave (54-68 × 9-11,5 μm).

Otisak spora

Otisak spora je kestenjasto smeđa do glinasto oker boje (nema primesa maslinaste).

Jestivost

Jestiva i vrlo ukusna gljiva. Retko je napadnuta crvima i larvama insekata. Može se i kuvati i pohovati. Prilikom branja nositi hirurške rukavice jer ponekad ume da izaziva alergijske reakcije na koži (kontaktni dermatitis). Kožicu šešira pre spremanja obavezno oguliti jer poseduje velike količine laksativa koji teraju na učestalu stolicu.

Slične vrste

Najsličnija je obalskoj borovnjači (lat.Suillus littoralis) koja pak nema sluzavu i lepljivu kožicu, a meso je mnogo žuće. Takođe, obalska borovnjača prodire sve do morskih obala, dok borovnjača se vrlo retko nalazi i u neposrednoj blizini mora i okeana

Literatura

Uzelac, Branislav (2009). Gljive Srbije i zapadnog Balkana. Beograd: BGV logic.
Giuseppe, P. (1997). Atlas gljiva. Zagreb: Prosvjeta.
Flik, M. (2010). Koja je ovo gljiva? prepoznavanje, sakupljanje, upotreba. Beograd: Marso.
Phillips, R. (2006). Mushrooms. London: Macmillan.
https://en.wikipedia.org/wiki/Suillus_granulatus
Focht, Ivan (1987). Naši vrganji. Zagreb. Nakladni zavod znanje