Bulevar Andraši
Bulevar Andraši (mađ. Andrássy út) jeste ulica u Budimpešti koja datira iz 1872. godine. Povezuje Elizabetin trg sa Trgom heroja i Gradskim parkom. Odlikuju ga široki trotoari, bogati drvoredi i neorenesansne zgrade sa lepo ukrašenim fasadama i enterijerom, uglavnom s kraja 19. i početka 20. veka. Deo je Uneskove svetske baštine od 2002. godine.[1] Jedna je od glavnih trgovačkih ulica u Budimpešti, sa kafićima, restoranima, pozorištima, ambasadama i luksuznim buticima.
| Bulevar Andraši | |
|---|---|
 | |
| Nazvana po | Đula Andraši |
| Lokacija | Budimpešta |
| Od | Elizabetin trg |
| Do | Trg heroja |
Među najznačajnijim zgradama su Mađarska državna opera, bivša baletska škola, Memorijalni muzej i arhiv Zoltana Kodaljija, Mađarski univerzitet lepih umetnosti i Muzej umetnosti istočne Azije Ferenc Hop.
Istorija uredi
Određeno je da se izgradi 1870. godine, da bi se paralelna Ulica Kirali oslobodila gustog saobraćaja i da bi se uži delovi grada povezali sa Gradskim parkom. Njena izgradnja je počela 1872. godine, a bulevar je svečano otvoren 20. avgusta 1876. godine. Realizacija je bila je spoj planova koje su predložila tri najbolja takmičara Lajos Lehner, Friges Fesl i Klein & Fraser. Njegove palate su gradili najugledniji arhitekti (predvođeni Miklošom Iblom) tog vremena, finansirani od strane mađarskih i drugih bankarskih kuća. Oni su uglavnom završeni do 1884. godine i naselili su ih uglavnom aristokrate, bankari, zemljoposednici i istorijske porodice. Ime je dobio 1885. godine po glavnom poborniku plana, premijeru Đuli Andrašiju.
Izgradnja Budimpeštanskog metroa, prve podzemne železnice u kontinentalnoj Evropi, predložena je 1870. godine, pošto se glavni grad uvek protivio površinskom transportu na ovom putu. Izgradnja je počela 1894. i završena je 1896. godine, tako da bi ova nova linija metroa mogla da olakša prevoz do Gradskog parka, glavnog mesta proslave milenijuma u Mađarskoj.
Bulevar je pedesetih godina dvadesetog veka tri puta preimenovan, što je svedočanstvo brzih političkih promena tog perioda. Nazvan je „Staljinova ulica” (Sztálin út) 1950. godine za vreme sovjetske okupacije. Tokom Mađarske revolucije 1956. preimenovana je u „Aleja mađarske omladine“ (Magyar Ifjúság útja). Sledeće godine vladajući komunisti su promenili naziv u „Ulica Narodne Republike Mađarske“ (Népköztársaság út). Ime Andraši je vraćeno 1990. godine, nakon kraja komunističke ere u Mađarskoj.[2]
U septembru 2011. godine, državni sekretar za kulturu Geza Soc je zvanično najavio planove za izgradnju nove strukture duž bulevara, u blizini Gradskog parka i postojećeg Muzeja lepih umetnosti i Umetničke hale (Mučarnok). U ovoj zgradi bi bile smeštene zbirke sadašnje Mađarske nacionalne galerije. [3] Ovaj prošireni plan, koji bi koristio ceo bulevar, nazivao bi se Budimpeštanska muzejska četvrt ili Andrašijeva četvrt.[4] Međutim, od te najave planovi su se nekoliko puta menjali i sada su svedeni na tri nove muzejske zgrade oko gradskog parka.
Delovi bulevara uredi
Bulevar Andraši se sastoji od četiri glavna dela:
- Od Elizabetinog trga do Oktogona: seče se sa Velikim bulevarom i uglavnom je ispunjena prodavnicama.
- Od Oktogona do Kodalji Koronda: proširena ulicama, sadrži uglavnom stambena zgrade i univerzitete.
- Od Kodalji Koronda do Bajza ulice: još je više proširena, a stambene zgrade su okružene malim vrtovima.
- Od Bajze ulice do Gradskog parka: ista širina; vile okružene baštama, i nekoliko ambasada.
Značajna mesta uredi
- Mađarska državna opera
- Drehsler palata
- „Peštanski Brodvej“: raskrsnica ulice Nagimezo sa četiri izuzetna pozorišta na četiri ugla
- Trg Franca Lista: trg sa Muzičkom akademijom Franc List i mnoštvom kafića
- Oktagon raskrsnica: seče se sa Velikim bulevarom
- Trg Kodalji Korond
- Kuća terora
- Spomen kuća Franca Lista i stara Muzička akademija
- Memorijalna kuća Zoltana Kodaljija
- Visoka škola lepih umetnosti
- Muzej umetnosti istočne Azije Ferenc Hop
- Trg heroja: ulaz u Gradski park, sa milenijumskim spomenikom, Palata umetnosti, Muzej lepih umetnosti
- Nedavno otvorene svetski poznate luksuzne modne prodavnice kao što su Dolče & Gabana, Luis Viton, Armani, Guči i dr.
Reference uredi
- ^ Centre, UNESCO World Heritage. „World Heritage Committee Inscribes 9 New Sites on the World Heritage List”. UNESCO World Heritage Centre.
- ^ Steves, Rick (2009). Budapest
. Avalon Travel. str. 153. ISBN 978-1-59880-217-7.
- ^ MTI (3. 10. 2011). „Government commissioner appointed for planned "museum quarter" in Budapest”. Realdeal.hu. Arhivirano iz originala 06. 10. 2011. g. Pristupljeno 29. 2. 2012.
- ^ Földes, András (15. 9. 2011). „Houdini-cirkusz es fiákerek az Andrássyn”. index.hu. Pristupljeno 29. 2. 2012.
