Vagri
Vagri (nem. Wagrier; polj. Wagrowie; rus. Вагры) su bili zapadnoslovensko pleme, deo plemenskog saveza Bodrića. Od IX do the XII veka naseljavali su Vagriju, čija teritorija danas pripada oblasti Holštajn u državi Šlezvig-Holštajn na severu Nemačke.[1]
Teritorija i gradovi uredi
Živeli su na obalama Baltičkog mora oko donjeg toka reke Trave, na teritoriji današnjih okruga Ostholštajn (Istočni Holštajn) i Plen. Zapadnu granicu njihove zemlje predstavljala je Granica Saksonije (lat. Limes Saxoniae), a reka Trave južnu. Njihov glavni grad bio je Starigrad, koji Adam od Bremena pominje kao Aldinburg. Starigrad se danas zove Oldenburg in Holštajn, a nalazi se u nemačkoj državi Šlezvig-Holštajn. Jedno od imena ovog grada na poljskom jeziku je Stargard Vagrijski.[2] Značajna središta Vagra bili su grad Plonija u blizini današnjeg sela Plen i gradovi u blizini današnjih Litjenburga, Ojtina, Zizela, Bosaua, Šarstorfa, Belaua, Ojtin-Uklea, Hazendorfa, Gikaua, Štofsa I i II i Sehendorfa.
Istorija uredi
Područje Vagra, kojim su oni verovatno ovladali u 7. veku, pokrivalo je istok današnje nemačke države Šlezvig-Holštajn. Glavno utvrđenje Vagra bio je Starigrad (Stargrad), u kome su se nalazili knežev dvorac i svetilište. Početkom 10. veka Vagre je pokorio Oton I Veliki i preveo ih u hrišćanstvo, ali im je dozvolio da zadrže svoje kneževe. U Stargradu je 968. stvorena episkopija,[3] ali su slovenski ustanci 983. i 990. godine eliminisali i episkopiju i nemačku vlast.[4] Ponovo potpavši pod uticaj Nemaca, Vagri su uspeli da ponove uspešan ustanak 1066. i ponovo se oslobode, zadržavši slobodu u narednih skoro sto godina. U regionu Baltičkog mora, Vagri su bili na glasu kao opasni pirati koji su napadali danska ostrva poput Vikinga.
U slovenskim ustancima s' kraja X i početka XI veka, Vagrija je opustošena. Mnogi nemački gradovi i crkve su uništeni, a stanovništvo Polabskih Slovena proređeno. Vagri su se 1066. udružili sa Ljutićima, sa kojima su napali saksonske tvrđave (burgvarde) od Meklenburga do Šverina, kao i unutrašnjost nemačkih zemalja, a u svojim pohodima doprli su sve do Hamburga. Oko 1090. godine, još uvek paganski Vagri i Ljutići došli su pod vlast kneza Kruta (poreklom Rujanca). Pod vođstvom paganskog kneza Kruta, čak su preuzeli i vođstvo u savezu Bodrića. Svako pleme je biralo svog poglavicu koji je bio potčinjen Krutu. Hrišćanski Bodrići su 1093. pod vođstvom Hajnriha, potpomognuti nekim Saksoncima i lokalnim niskonemačkim stanovništvom, porazili Kruta u bici kod Šmilaua (bitka na Šmilovom polju) kod Raceburga (Ratibora), a Vagri su još jednom dovedeni u status vazala.
Saksonci sa donjeg toka reke Labe su 1138-1139, osvojili zemlje Vagra i opustošili ih. Vojvoda Hajnrih Lav i grof Adolf II Holštajnski podelili su osvojene slovenske zemlje među sobom.[5] Vagrija sa tvrđavom Zegeberg pripala je Adolfu, dok je Polabija sa Raceburgom pripala Hajnrihu. Trave je bila granica ove dve oblasti. Adolf II Holštajnski je od 1143. počeo da naseljava južnu i centralnu Vagriju nemačkim naseljenicima. Tokom Vendskog krstaškog rata 1147. godine, Vagri su napali naselja Flamanaca i Friza, koja su osnovana nedugo pre početka ustanka. Što predstavlja njihov poslednji zabeleženi otpor germanizaciji. Nemci su vremenom uspeli da asimiluju Vagre.[6]
Izvori uredi
- ^ Alcibiades (27. 12. 2018). „History of the Polabian (Baltic) Slavs”. About History (na jeziku: engleski). Pristupljeno 27. 9. 2019.
- ^ Strzelczyk, Jerzy (2007). Mity, podania i wierzenia dawnych Słowian. Poznań: Rebis. str. 163. ISBN 978-83-7301-973-7.
- ^ Adam Bremenskiй. Slavяnskaя hronika, kn. I, gl. 11-12.
- ^ Йoahim Herrman. Obodritы, lюtiči, ruяne.
- ^ John Bagnell Bury (1936), The Cambridge medieval history, The Macmillan company, p. 725 - Vol. 7, OCLC 390849
- ^ Gerberšteйn, Sigizmund (1988). Zapiski o Moskovii / per. A. V. Nazarenko. Moskva: MGU.
Literatura uredi
- Thompson, James Westfall. Feudal Germany, Volume II. New York: Frederick Ungar Publishing Co., 1928.