Vazdušno pristanište Beograd
Vazdušno pristanište „Beograd” izgrađeno je na livadi koja se zvala Dojno polje, između Bežanijske kose i leve obale Save, oko dva kilometra južno od Zemuna, bio je u funkciji od 1927. kada je otvoren pa sve do 1944. kada su ga porušili Nemci u povlačenju.
Izgradnja aerodroma uredi
Prvobitno se razmišljalo o aerodromu sa desne obale Save, ali nije nađen odgovarajući teren. Pregovori Ministarstva Vojnog, odn. Vazduhoplovne komande, i bežanijske opštine za otkup 180 jutara (≈ 103,6 ha) zemlje su završeni pred kraj 1922. Radilo se o močvarnom zemljištu koje je moralo biti isušeno i regulisano. Zemlja je plaćena 10.000 dinara po jutru, ali je otvorena i mogućnost eksproprijacije jer su seljaci počeli da otkazuju ugovore.[1]
Eksproprijacija zemljišta i radovi na nasipanju terena i njegovoj stabilizaciji otpočeli su tokom 1923. ali su se zbog nedostatka sredstava odužili pune dve godine, tako da je krajem 1925. otpočela izgradnja aerodromske infrastrukture.[2]
Projektom posebnog građevinskog biroa Odeljenja za vazduhoplovstvo u Petrovaradinu, aerodrom na današnjem Novom Beogradu zamišljen je kao vojnocivilni, sa zajedničkim letilištem. Za civilni deo određen je prostor u severozapadnom delu kompleksa (prema sadašnjem Studentskom gradu), a za vojni - duž puta za Bežaniju. U prvoj fazi je planirana izgradnja šest velikih betonskih hangara - po tri za vojsku i za civile.[3]
Otvaranje i period funkcionisanja aerodroma uredi
Tek otvaranjem ovog prestoničnog aerodroma, Kraljevstvo SHS je na pravi način ispunilo obavezu koju je preuzelo još 1919, potpisivanjem Konvencije o međunarodnom vazdušnom saobraćaju, a Beograd je mogao bolje da iskoristi prednost svog položaja za šire uključivanje u sistem međunarodnog vazdušnog saobraćaja. Od februara 1928. godine sa novog aerodroma poleću i avioni prve domaće avio kompanije, "Aeroput".[2]
Na aerodromu je 1931. godine izgrađena moderna pristanišna, aerodromska zgrada, a 1936. ugrađena je i oprema za sletanje pri slaboj vidljivosti. Tokom Drugog svetskog rata aerodrom su koristili Nemci. Oni su ga i porušili 1944. godine, pri povlačenju iz Beograda.
Prostor aerodroma danas uredi
Na prostoru aerodroma danas se nalazi moderan poslovni park Erport siti.
Od celokupnog kompleksa nekadašnjeg aerodroma ostao je sačuvan samo betonski hangar koji je služio za montažu i opravke aviona. Napravljen je 1931. godine prema rešenju našeg proslavljenog naučnika Milutina Milankovića.
Vidi još uredi
Reference uredi
- ^ "Politika", 15. dec. 1922
- ^ a b Janić, Čedomir (2017). VIŠE OD LETENjA, OSAM DECENIJA AEROPUTA I JAT-A.
- ^ Nikolić, Zoran Lj. (2010). TAJNA NOVOG BEOGRADA.