Valkanj
Valkanj (rum. Valcani) je selo i jedino naselje unutar istoimene opštine Valkanj, koja pripada okrugu Timiš u Rumuniji.
| Valkanj rum. Vălcani | |
|---|---|
| Naselje | |
  Valkanj Lokacija u Rumuniji | |
| Koordinate: 46° 0′ 12″ N 20° 23′ 55″ E / 46.00333° S; 20.39861° I | |
| Zemlja |  Rumunija |
| Okrug | Timiš |
| Opština | Valkani |
| Nadmorska visina | 74 m (243 ft) |
| Stanovništvo (2013)[1] | |
| • Ukupno | 1.279 |
| Vremenska zona | Istočnoevropsko vreme (UTC+2) |
| • Leti (DST) | Istočnoevropsko letnje vreme (UTC+3) |
| Geokod | 663953 |
Položaj naselja uredi
Selo Valkanj se nalazi u istočnom, rumunskom Banatu, na nekoliko kilometara udaljenosti od Srbije (preko granice se nalazi srpsko selo Mokrin). U blizini sela nalazi se granični prelaz Valkanj, dok je sa srpske strane granični prelaz Vrbica. Od Temišvara selo je udaljeno oko 70 km. Seoski atar je u ravničarskom delu Banata.
Prošlost uredi
Naselje se prvi put pominje 1256. godine kao "Vila Kivolkan".
Kaluđeri srpskog manastira Pećke patrijaršije su pohodili selo 1660.i 1666. godine skupljajući prilog. Popisali su sledeće darodavce: domaćin je prvi put bio Milivoje, pop Marko, Ognjan a ostali seljaci dali su 1860 aspri "za blagoslov". Kod druge posete bilo ih je mnogo više: domaćini Đura i Suba, Radivoj Ćosić, Vasa Božić, Draga, Radojica, Grubica, Vukadin, Kuzman, Stepan, Radojica, Zaviša, Rusmir, Đaniš, Miloš, Radun, Nikola, Radojica, Ivan, Negovan, Živko, Vujica, Vukoje, Vuko, Stanko, Blagoje, Ivan, Gvozde, pop Marko (opet) i njegov sin pop Pana, Sava i drugi.[2]
Po "Rumunskoj enciklopediji" u 17. veku doselili su se tu i Rumuni iz Transilvanije, Karaša i Severina. Podignuta je 1799. godine pravoslavna crkva u mestu.
"Valkan" je 1764. godine pravoslavna parohija u Čanadskom protoprezviratu.[3] Po Erleru austrijskom carskom revizoru mesto Valkanj je 1774. godine bilo u sklopu Tamiškog okruga, Čanadskog distrikta. Stanovništvo je izmešano, srpsko i vlaško.[4] Kada je 1797. godine popisan pravoslavni klir tu su tri sveštenika. Parosi, pop Ilija Opriković (rukop. 1784) i pop Pantelejmon Popović (1793) govorili su srpskim i rumunskim jezikom. A pop Aleksandar Janoš (1789) znao je samo rumunski jezik.[5]
Kao kupac jedne popularne srpske knjige javlja se 1843. godine paroh valkanjski, pop Simeon Popović (tu i 1840).[6]
Između 1877-1968. godine funkcionisao je Valkanj kao samostalna opština; ponovo obnovljena 2004. godine. Početkom 20. veka u mestu živi 50 pravoslavnih Srba.[7]
Stanovništvo uredi
Po poslednjem popisu iz 2002. godine selo Valkanj imalo je 1.308 st., mahom Rumuna. Poslednjih decenija broj stanovništva opada.
Reference uredi
- ^ „Statistical Yearbook 2011” (PDF). Comisia Centrală pentru Recensământul Populaţiei şi Locuinţelor. Pristupljeno 2015-07-05.
- ^ Dušan Popović, S. Matić: "O Banatu i stanovništvu banatskom u 17. veku", Sremski Karlovci 1931.
- ^ "Srpski sion", Sremski Karlovci 1905.
- ^ J.J. Erler: "Banat", Pančevo 2003.
- ^ "Temišvarski zbornik", Novi Sad 8/2015.
- ^ Timotej Ilić: "Prijatelj srpske mladeži", Segedin 1843.
- ^ Mata Kosovac: "Srpska pravoslavna mitropolija Karlovačka po podacima iz 1905. godine", Karlovci 1910.
Spoljašnje veze uredi
- Etnička slika naselja habzburškog dela Rumunije 1880-2002. Arhivirano na sajtu Wayback Machine (7. oktobar 2022) (mađarski jezik)
