Vendel Meredit Stenli
Vendel Meredit Stenli (engl. Wendell Meredith Stanley; Ridžvil, 16. avgust 1904 — Salamanka, 15. jun 1971) bio je američki biohemičar, virusolog i nosilac Nobelove nagrade.[1]
| Vendel Meredit Stenli | |
|---|---|
 Vendel Meredit Stenli | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 16. avgust 1904. |
| Mesto rođenja | Ridžvil, Indijana,  SAD |
| Datum smrti | 15. jun 1971. (66 god.) |
| Mesto smrti | Salamanka,  Španija |
| Obrazovanje | Erlam Koledžu, Ričmond (Indijana) |
| Naučni rad | |
| Polje | hemija |
| Institucija | Rokfeler institut, Univerzitet Kalifornije, Berkli |
| Nagrade | Nobelova nagrada za hemiju (1946) |
Biografija uredi
Stenli je rođen u Ridžvilu u državi Indijana, a stekao je diplomu hemije na Erlam Koledžu u Ričmondu (Indijana). Zatim je studirao na Univerzitetu u Ilinoisu, stekavši magistarski status 1927. godine, a doktorirao je u oblasti hemije dve godine kasnije. Njegova kasnija dostignuća uključuju pisanje knjige „Hemija: lepa stvar“ i dobijanje Pulicerove nagrade.
Istraživanje uredi
Kao član Nacionalnog istraživačkog saveta privremeno se preselio radi akademskog rada sa Hajnrihom Vilandom u Minhen, pre nego što se vratio u Sjedinjene Američke Države 1931. Po povratku primljen je za asistenta na Rokfelerovom institutu za medicinska istraživanja. U Institutu je ostao do 1948, pridruženi član postao je 1937, a član 1940.[2] 1948. godine postao je profesor biohemije na Kalifornijskom univerzitetu u Berkliju i sagradio laboratoriju za viruse i samostalnu zgradu Odeljenja za biohemiju, koja se danas zove Stenli Hol.
Stenlijev rad je doprineo saznanju o lepracidnim jedinjenjima, stereohemiji difenila i hemiji sterola. Njegovo istraživanje virusa koji uzrokuje bolest mozaika u biljkama duvana dovelo je do izolacije nukleoproteina koji je pokazivao aktivnost virusa mozaika duvana.
Stenliju je dodeljena Nobelova nagrada za hemiju 1946. godine. Među njegove druge zapažene nagrade spadale su Rozenburgerova medalja, nagrada Alder, nagrada Skot, nagrada Zlatna ploča Američke akademije za dostignuća[3] i nagrada AMA (Američko medicinsko udruženje) za naučna dostignuća. Takođe su mu dodeljena počasna zvanja na mnogim američkim i stranim univerzitetima, uključujući Harvard, Jejl, Prinston i Univerzitet u Parizu - Sorbonu. Većina zaključaka koje je Stenli izneo u istraživanju koje mu je donelo Nobelovu nagradu ubrzo su se pokazali netačnim (naročito da su kristali virusa mozaika koje je izolovao bili čisti proteini i da su obrazovani autokatalizom).[4] [5]
Lični život uredi
Stenli se oženio sa Merijen Stajples (1905—1984) 1929. godine i imao je tri ćerke (Mardžori, Doroti i Džanet) i sina (Vendel M. Junior). Stenli Hol u Berkliju (sada Stanley Biosciences and Bioengineering Facility) i Stenli Hol na Erlam koledžu imenovani su u njegovu čast. Njegova ćerka Mardžori udala se za doktora Roberta Alba, lekara košarkaškog tima Golden Stejt voriorsa, kao i fudbalskog tima Oukland Rajdersa.
Reference uredi
- ^ Colvig, R (februar 1972). „Wendell M, STANLEY, PhD, (1905-1971)”. Cancer. 29 (2): 541—2. PMID 4552137. doi:10.1002/1097-0142(197202)29:2<541::AID-CNCR2820290246>3.0.CO;2-T.
- ^ The Franklin Institute. „Wendell Meredith Stanley”. Pristupljeno 27. 7. 2015.
- ^ „Golden Plate Awardees of the American Academy of Achievement”. www.achievement.org. American Academy of Achievement.
- ^ Pennazio, S; Roggero P (2000). „The discovery of the chemical nature of tobacco mosaic virus”. Riv. Biol. 93 (2): 253—81. PMID 11048483.
- ^ Kay, L E (septembar 1986). „W. M. Stanley's crystallization of the tobacco mosaic virus, 1930-1940”. Isis; an International Review Devoted to the History of Science and Its Cultural Influences. 77 (288): 450—72. PMID 3533840. doi:10.1086/354205.
Spoljašnje veze uredi
- Wendell Meredith Stenley on Nobelprize.org uključujući predavanje 12. decembra 1946 Izolacija i svojstva kristalnog virusa mozaika duvana
- Wendell Meredith Stanley and the birth of biochemistry at UC Berkeley
- Guide to the Wendell M. Stanley Papers at The Bancroft Library