Verizam

Verizam (ital. verismo, od ital. vero — istinito), bio je kulturno književni pokret u Italiji s kraja devetnaestog vijeka, po ugledu na francuski naturalizam. Ostvario je ono što su prije njega neki književnici (posebno milanske skapiljature) uzalud pokušavali: pronašao je novi književni sadržaj, istinit i pristupačan širokoj čitalačkoj publici, kao i novu, odgovarajuću književnu formu. Nastao neposredno poslije risordjimenta, kada su došli do izražaja svi promašaji revoucije, koja nije uspjela da izmijeni političku, birokratsku i policijsku strukturu društva, kada je rascijep između feudalnog juga i industrijskog sjevera postao još dublji, verizam je, socijalno i regionalno obojen, otkrivao jedan dotada nepoznati svijet, svijet italijanskog juga, učauren u svoju vjekovnu arhaičnost i usamljenost, daleko od svih tokova modernog života, bez ikakve nade da se u bilo čemu izmijeni.

Verizam je zasnovan na načelu objektivne književnosti, bez ikakvih lirskih ili autobiografskih elemenata, kao i na principu „impersonalnosti” (bezličnosti), što isključuje svaku piščevu ličnu intervenciju i podrazumjeva književni postupak u kome se gubi posrednik između čitaoca i likova u književnom djelu. Pisac teži da otkrije istinu, odnosno prave a ne prividne uzroke događaja.

Jezik koji koriste veristi, oslobođen svih akademskih pravila i konvencija, takođe je nov i odgovara sadržini koju izražava. To nije jezik pisca, već jezik njegove ličnosti. Glavni teoretičar verizma u Italiji bio je Luiđi Kapuana (Luigi Capuana; 1839–1915), čija su djela danas praktično zaboravljena. Najveći predstavnik ovog pravca je Sicilijanac Đovani Verga (Giovanni Verga; 1840–1920) pjesnik siromašnog „pobjeđenog svijeta”, svijeta fatalističkog beznađa i tihe, uzdržane tuge. Ostali značajni predstavnici verizma su Matilde Serao (Matilde Serao; 1856–1927), Federiko De Roberto (Federico De Roberto; 1866–1927) i Gracija Deleda (Grazia Deledda; 1871–1936).

Literatura

• G. Marzot, Il verismo, Questioni e correnti di storia letteraria, 1949
• G. Petronio, Dall’ Illuminismo al Verismo. Saggi e proposte, 1962
• E. Sekvi, Verizam i njegova negacija, 1968.