Vilijam Kranč Bond
Vilijam Kranč Bond (engl. William Cranch Bond; Mejn, 9. septembar 1789 — Kembridž, 29. januar 1859) je bio američki astronom, i prvi direktor opservatorije na koledžu Harvard.
| Vilijam Kranč Bond | |
|---|---|
 Vilijam Kranč Bond, astronom. | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 9. septembar 1789. |
| Mesto rođenja | Mejn, SAD |
| Datum smrti | 29. decembar 1859. (70 god.) |
| Mesto smrti | Kembridž, Masačusets, SAD |
| Naučni rad | |
| Polje | astronomija |
| Poznat po | otkriću meseca Hiperion. |
Odrastanje uredi
Vilijam Kranč Bond je rođen u Folmautu u Mejnu 9. septembra 1789. godine. Kada je bio mlad, njegov otac, Vilijam Bond, je postao ugledni časovničar. Uz obuku svog oca i potpomognut svojim talentom za inženjerstvo, Vilijam Kranč Bond je sastavio svoj prvi sat sa petnaest godina, da bi kasnije i preuzeo očevu firmu, postavši vrlo vešt časovničar.
Astronom amater uredi
Godine 1806, kada je imao sedamnaest godina, Bond je video pomračenje Sunca. Ubrzo nakon toga, postao je strastveni astronom amater. Kada je sagradio svoju prvu kuću, jedan deo je učinio opservatorijom, sa otvorom na plafonu kroz koji je njegov teleskop bio usmeren prema nebu.
Put u Evropu uredi
Godine 1815. je Bond putovao u Evropu, poslat od strane Harvard univerziteta radi prikupljanja informacija o evropskim opservatorijama. Datuma 18. jula 1819. godine je u Kingsbridžu u Devonu, u Engleskoj oženio svoju blisku rođaku, Selinu Kranč, sa kojom je imao četiri sina i dve kćeri. Nakon Selinine smrti 1831. godine, oženio je svoju stariju sestru, Meri Rup Kranč.
Harvard opservatorija uredi
Godine 1839. je Bondu dozvoljeno da prebaci svoju ličnu astronomsku opremu na Harvard i radi kao neplaćeni "astronomski osmatrač Univerziteta". Kasnije, 1843. godine je posmatranje komete popularizovalo astronomiju u javnosti, te je Harvard prikupio novac za konstruisanje prave opservatorije. Bond je dizajnirao zgradu i stolicu za sedenje (koje se i dan danas koriste), a takođe je kupljen i teleskop nemačke proizvodnje, koji je prvi put upotrebljen 24. juna 1847. godine, kada je uperen ka Mesecu.
Otkrića uredi
- Samostalno je otkrio Veliku kometu iz 1811. godine
- Bond i njegov sin Džordž Filips Bond su otkrili Saturnov mesec Hiperion; ovaj mesec je samostalno otkrio i Vilijam Lasel u Engleskoj, i obojica su dobili zasluge za ovo otkriće.
- Otac i sin su prvi posmatrali tada najdublji prsten Saturna, nazvan Krep prsten, kada su usmerili Harvardov teleskop ka Saturnu 1850. godine.
- Radeći sa Džonom Adamsom Viplom, otac i sin Bond su bili pioniri astrofotografije, uslikavši prvu fotografiju zvezde dagerotipom (Vega, 1850. godina) ikada u Americi. Ukupno, ovaj trojac je uslikao između 200 i 300 fotografija nebeskih oblika.
Legat uredi
Brojni nebeski objekti su imenovani u Bondovu čast. Među njima su:
- Krater V. Bond na Mesecu.
- Oblast "Bond-Lasel Dorsum" na Hiperionu
- Asteroid 767 Bondia je nazvan po nenju i njegovom sinu.
- Bondov procep u okviru Saturnovog prstena C je nazvana po njemu i njegovom sinu.
Spoljašnje veze uredi
Reference uredi
- Harvardov sajt o Bondovima i njihovoj opservatoriji
- Gillespie, Charles Couston, editor-in-chief. Rečnik naučnih biografija, tom 2. (Njujork: Sinovi Čarlsa Skribnera, 1970–80, [[[Međunarodni standardni broj knjige|ISBN]] 978-0-684-80588-7])
