Vinko Lozić
Vinko Lozić je imaginarni lik koji je izmislio Jovan Sterija Popović kao autora svog šaljivog kalendara, prvog srpskog šaljivog godišnjaka. Vinka Lozića šaljivi kalendar Sterija je pokrenuo 1830. godine u Budimu, a objavljeno je ukupno tri izdanja - 1830, 1832. i 1835. godine.[1]
| Vinko Lozić | |
|---|---|
 Spomenik Vinku Loziću u centru Vršca | |
| Podaci o liku | |
| Rod | muški |
| Podaci o kreaciji | |
| Prvo prik. | 1830. |
| Izmislio | Jovan Sterija Popović |
| Tumač | Tihomir Paunović - Tika, Miroslav Žužić, Ivan Đorđević |
Danas je Vinko Lozić jedan od simbola grada Vršca i njegov spomenik nalazi se u centru grada, u pešačkoj zoni. Tokom vremena dobio je ulogu „gradonačelnika” Vršca tokom Dana berbe grožđa, čuvenog Grožđebala.
Lik Vinka Lozića uredi
Lik Vinka Lozića prvi put se pojavio u Milobrukama Jovana Sterije Popovića, u prvom srpskom šaljivom godišnjaku Vinka Lozića šaljivi kalendar iz 1830. godine. Kada je 50-ih godina 20. veka u Vršcu organizovan prvi festival Dani berbe grožđa, čuveni Grožđebal, ovaj Sterijin lik izabran je da bude domaćin manifestacije.
Sterijin lik veseljaka i vinopije Vinka Lozića, za kojeg kažu da je „direktan potomak” Bahusa, boga grožđa i vina i simbola životne energije, nadgradio je glumac Narodnog pozorišta „Sterija“ Tihomir Paunović - Tika.[2] Paunović je bio prvi tumač ovog lika i taj posao obavljao gotovo do kraja života. Paunović je izgradio lik banatskog boema,[3] veselog i dragog čoveka, ljubitelja vina ali ne pijanice, čistog i urednog jer za vreme festivala preuzima ulogu gradonačelnika koji zabavlja posetioce i drži zdravice.
Krajem 90-ih ulogu Vinka Lozića je preuzeo Miroslav Žužić, glumac Ateljea 212, poznat po svojoj monodrami Dobri vojnik Švejk. Od 2015. ulogu domaćina Grožđebala obavlja glumac Ivan Đorđević, tadašnji direktor Narodnog pozorišta „Sterija“ u Vršcu.[4]
Vinko Lozić kao maskota vinskih festivala uredi
Vinko Lozić je domaćin na dve manifestacije. Glavna je Trodnevna manifestacija Dani berbe grožđa, popularnija pod nazivom Grožđebal. Održava se u Vršcu od sredine 50-ih godina 20. veka[3] svakog trećeg vikenda u septembru. Prva ličnost i komandant trodnevne parade i svečanosti je upravo Vinko Lozić. On na svečanom otvaranju od gradonačelnika preuzima ključeve grada, koje vraća na svečanom zatvaranju.[5] Tokom godina postao je maskota i zaštitna ličnost Grožđebala.[4]
Osim na Grožđebalu, Vinko Lozić domaćin je i Vinofesta - Međunarodnog festivala vina,[6] koji se u Vršcu organizuje od 2006. godine, krajem februara ili početkom marta.[7]
Vinko Lozić u Literaturi uredi
O Vinku Loziću pisali su mnogi. Od Sterije koji ga je izmislio, do pisca Dušana Kopčalića i pesnika Dušana Belčeva.
Godine 2006. izdavačka kuća Draganić je izdala sabrana dela Jovana Sterije Popovića.[4] između ostalih, u knjizi je objavljeno i satirično-humorističko delo „Kako je Vinko Lozić postradao od zle žene”.[8]
Spomenik Vinku Loziću uredi
U centru Vršca marta 2014. otkriven je spomenik Vinku Loziću.[9] Bronzana statua posvećena ovom bekriji i vinopiji postavljena je na Trgu svetog Teodora Vršačkog, u starom gradskom jezgru. Autor dela je akademski umetnik Živko Grozdanić - Gera. Grozdanić je skulpturu napravio prema liku vršačkog glumca Tihomira Paunovića - Tike, koji je godinama tumačio ovaj liko, a spomenik je svečano otkrio glumac Miroslav Žužić, naslednik čuvenog Tike.[4]
Reference uredi
- ^ Rošulj, Žarko (2017). Čas opisa časopisa VII: Leksikon srpske šaljive periodike (1830-1918). Novi Sad; Beograd: Matica Srpska; Institut za književnost i umetnost. str. 19—20; 44—46.
- ^ „Tihomir Paunović”. Teatroslov. Muzej pozorišne umetnosti Srbije. Pristupljeno 16. 7. 2021.
- ^ a b Pašin, Grozdana (15. 9. 2015). „Vinko Lozić – grožđebal-gradonačelnik Vršca, od 18. do 20. septembra 2015.”. UTNV.org. Udruženje turističkih novinara Vojvodine. Pristupljeno 15. 7. 2021.
- ^ a b v g „Miroslav Žužić alias Vinko Lozić”. TopSrbija. 4. 4. 2014. Pristupljeno 15. 7. 2021.
- ^ „Dani Berbe Grožđa – Grožđebal”. Vrsac Turizam. Arhivirano iz originala 16. 07. 2021. g. Pristupljeno 16. 7. 2021.
- ^ „Vinofest”. Vino.rs. Pristupljeno 16. 7. 2021.
- ^ „Prvi vršacki salon vina "VINOFEST", od 24. do 26. februara 2006. godine, Vršac”. Turistička organizacija Srbije. 24. 1. 2006. Pristupljeno 16. 7. 2021.
- ^ Popović 2006, str. 604-607
- ^ Antić, Biljana (23. 12. 2014). „Vršac – grad grožđa i kibicovanja”. Moja Srbija. Pristupljeno 15. 7. 2021.
Literatura uredi
- Popović, Jovan Sterija (2006). Dela. Beograd: Draganić. ISBN 86-441-0650-3. Arhivirano iz originala 16. 07. 2021. g. Pristupljeno 16. 7. 2021.
Spoljašnje veze uredi
- Bugarčić, Dragi (15. 09. 2017). „Vršac ponizio i Steriju i Vaska Popu”. Danas. Pristupljeno 15. 7. 2021.