Geotektonika
Geotektonika ili kraće, tektonika je disciplina dinamičke geologije i bavi se pokretima i deformacijama u Zemljinoj kori odnosno litosferi i to na globalnom nivou, kontaktima pojedinih kontinentalnih i okenaskih ploča koje se kreću po gornjem sloju astenosfere, tj. Zemljinom omotaču. Strukturno oblikovanje pojedinih kompleksa rezultat je geodinamičkih promena u prošlosti, što upućuje na nedeljivu povezanost geodinamike i geotektonike. Međutim, u okviru specifičnih zadataka težište geodinamike je analiza uzroka promena, a geotektonike rekonstrukcija strukturnih i mofroloških posledica tih promena kao okvira određenog dešavanja. Odraz toga dešavanja na površini Zemlje predmet je geomorfologije.
Opšte uredi
Zemljina površina je podeljena u 8 velikih i nekoliko manjih ploča koje se sporo kreću i menjaju veličinu. Intenzivna geološka aktivnost se događa po obodima litosfernih ploča gde se ploče odmiču jedna od druge, sudaraju ili taru jedna o drugu.
Nemački geofizičar Alfred Vegener (Alfred Wegener (1880-1930)) je 1912. godine postavio hipotezu o kretanju kontinenata i time formulisao osnovu teorije tektonike ploča koju je objavio u svojoj knjizi The origin of continents and oceans, a koja je do danas doživela nekoliko izdanja. Vegenerova teorija tektonike ploča opisuje mehanizme podvlačenja tektonskih ploča jedne pod drugu i širenja okeanskog dna.
Kretanje kontinenata uredi
Morsko dno nastaje na srednjookenskim grebenima gde izlaze ogromne količine lave, šireći okenasko dno te stvarajući nove delove okenske kore. Obe strane okeanskog dna uz srednjookenski greben se kreću, ali u suprotnim pravcima, prema kontinentalnim pločama na obodima sa kojima se „sukobljavaju“. Na ovaj način kontinenti, koji inače plutaju po gornjem sloju astenosfere, menjaju međusobno svoje položaje i oblike.
Danas je možda najpoznatiji Atlantski srednjookeanski greben, s izraženom vulkanskom aktivnošću i na površini (Island).