Dela Pavla i Tekle
Dela Pavla i Tekle ili Istorija Pavla i Tekle je apokrifni ranohrišćanski spis iz 2. veka [1].
Potvrđeno je ne ranije od Tertulijana (oko 190), koji kaže da je prezviter iz Azije napisao Istoriju Pavla i Tekle, i da je svrgnut nakon što je priznao da ga je on napisao. Tertulijan se protivio njenoj upotrebi u zagovaranju prava žene da propoveda i krsti. U delima o njenom mučeništvu, Evgenija Rimska u vladavini Komoda (180-192) navodi da je Tekla uzela za uzor nakon čitanja teksta, pre nego što ga je Tertulijan zabranio [2]. Jeronim prepričava podatke iz Tertulijana, a zbog njegove tačnosti u izveštavanju o hronologiji, neki naučnici smatraju da je tekst napisan u 1. veku.
Mnogi preživeli primerci Dela Pavla i Tekle u grčkom, a neki na koptskom, kao i pozivanje na rad između crkvenih otaca pokazuju kako je teks širen [3]. U istočnoj crkvi, priličan broj primeraka Dela Pavla i Tekle na grčkom, sirijskom i jermenskom jeziku dokaz je poštovanja Tekle iz Ikonije. Postoje i latinske, koptske i etiopske verzije, koje se ponekad uveliko razlikuju od grčke[4].
Spis je poznat Jeronimu kao "Putovanja Pavla i Tekle" [5] Tekst je sačuvan u grčkom izvorniku u brojnim kodeksima, u dva latinska prevoda, i u jermenskom, staroslavenskom i arapskom prevodu.
Spis pripoveda kako je apostol Pavle u Ikonijumu obratio Teklui oduševio je za hrišćanstvo, zbog čega je usledilo niz nevolja i za nju i za Pavla. Čudesno je izbegla progonima i smrti, i konačno se nastanila u Seleukiji Izaurijskoj [6].
Po spisu, Tekla je propovedala hrišćanstvo i krštavala. Spis u glavi 3. daje opis Pavlovog telesnog izgleda[7].
Moglo bi se reći da je to »avanturistički roman« (Batiffol). Spis je pridenio da se kult svete Tekle jako proširio po Istoku i Zapadu. Ne može se sa sigurnošću utvrditi, da je li poštovanje sv. Tekle proizišlo samo iz toga apokrifa, ili ima i istorijski temelj.
Po mišljenju nekih autora spis je bio napisan u krugovima enkratita. Spis je izvršio veliki uticaj na hrišćansku književnost i umetnost.
Izvori uredi
- ^ „Tomislav J. Šagi-Bunić - Povijest Kršćanske Literature (Svezak I) | PDF”. Scribd (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-06-15.
- ^ „De viris illustribus”. Brill’s New Pauly. Pristupljeno 2022-06-15.
- ^ Goodspeed, Edgar Johnson (1901). „Exploration and Discovery”. The Biblical World. 18 (3): 222—224. ISSN 0190-3578. doi:10.1086/472887.
- ^ Goodspeed, Edgar Johnson (1901). „The Acts of Paul and Thecla”. The Biblical World. 17 (3): 185—190. ISSN 0190-3578. doi:10.1086/472775.
- ^ De, vir. Jeronim. ili. str. 7.
- ^ Salvesen, Alison G. (2005). „Lost Christianities: The Battles for Scripture and the Faiths We Never Knew. By Bart D. Ehrman. Oxford: Oxford University Press, 2003. xviii + 294 pp. $30.00 cloth. - Lost Scriptures. Books That Did Not Make It into the New Testament. By Bart D. Ehrman. Oxford: Oxford University Press, 2003. vi + 342 pp. $30.00 cloth.”. Church History. 74 (2): 347—349. ISSN 0009-6407. doi:10.1017/s0009640700110273.
- ^ Goodspeed, G. S. (1901). „Rome: Its Rise and Fall. A Text-Book for High Schools and Colleges. Philip Van Ness Myers”. The School Review. 9 (8): 551—551. ISSN 0036-6773. doi:10.1086/434284.