Evnuh
Evnuh ili uškopljenik je kastrirani muškarac. Termin se obično odnosi na one koji su kastrirani radi vršenja neke specifične dužnosti u društvu, kao što je to bio običaj u mnogim društvima u prošlosti. Najraniji zapisi o namernoj kastraciji radi stvaranja evnuha datiraju iz sumerskih vremena, iz 21. veka p. n. e. Tokom vekova, evnusi su vršili razne dužnosti u mnogim različitim kulturama, kao što su bili čuvari i sluge harema, operski pevači, religiozni stručnjaci, državni službenici, vojni komandanti. U nekim društvima, značenje reči evnuh je obuhvatalo i impotentne muškarce ili muškarce u celibatu.
U Vizantiji, evnusi su zauzimali veoma visoke položaje i bili su veoma cenjeni i najčešće veoma učeni ljudi kojima su se poveravali zadaci od vitalnog značaja za državu[1].[2]
Poreklo reči
urediReč evnuh potiče od grčke reči eune („postelja“) i ekhein („čuvati“), što bi bukvalno značilo „čuvar postelje“. Kastracija je bila poznata još od najstarijih vremena i svedočanstva o njoj nalazimo u grčkoj, egipatskoj i kineskoj mitologiji, kao i u samoj Bibliji[1]. Smatralo se da evnusi nisu bili lojalni ni vojsci ni aristokratiji, ili sopstvenoj porodici (jer nisu imali dece) i da su zbog toga bili od poverenja i manje zainteresovani da stvore „sopstvenu dinastiju“.
Kao kazna, kastracija se koristila još u drevnoj Asiriji u 2. milenijumu p. n. e. Evnusi koji bi bili kastrirani po kazni, obično su završavali u haremima Dalekog i Srednjeg istoka kao osoblje. Međutim, nisu samo prestupnici bili kastrirani. Takođe su kastrirani i dečaci koji su otkupljivani od siromašnih roditelja i pretvarani u sluge imućnim ljudima[1]. Evnusi su potpuno zavisili od svojih gospodara i verno su im služili kao telesna garda, savetnici ili vojskovođe. U Kini su evnusi vršili funkciju savetnika, počev od dinastije Čou (1122. p. n. e.)[1]. Evnusi su takođe radili kao savetnici i u Persijskom carstvu u doba Ahemenida (559—330. p. n. e.)[1]. U Rimskom carstvu, carevi Neron, Vitelije i Tit su koristili evnuhe za savetnike, a takođe i u muslimanskim zemljama nakon 750. godine, kao i u Vizantiji. U Italiji su se vekovima kastrirali dečaci kako bi očuvali glasove soprana kad odrastu, dok to papa Lav XIII nije zabranio 1878. godine[1].
