Elija Evdoksija
Elija Evdoksija (umrla 6. oktobra 404.) je bila vizantijska carica, supruga cara Arkadija.
| Elija Evdoksija | |
|---|---|
 Novčići sa likom Elije Evdoksije. | |
| Lični podaci | |
| Puno ime | Elija Evdoksija |
| Datum rođenja | oko 373. |
| Mesto rođenja | Konstantinopolj, Vizantijsko carstvo |
| Datum smrti | 6. oktobar 404. |
| Mesto smrti | Konstantinopolj, Vizantijsko carstvo |
| Porodica | |
| Supružnik | Arkadije |
| Potomstvo | Flacila Pulherija Arkadija Teodosije II Marina dva mrtvorođena deteta |
| Roditelji | Flavije Bauton nepoznato |
| Dinastija | Teodosijeva dinastija |
| Vizantijska carica | |
| Period | 395-404 |
| Prethodnik | Gala |
| Naslednik | Atenaida-Evdokija |
Biografija uredi
Mladost uredi
Elija Evdoksija je bila ćerka Flavija Bautona, romanizovanog Franka koji je tokom 380-tih godina služio kao magister militum zapadnorimske vojske. Njenog oca pominje Filostrogije[1]. Hronika Jovana Antiohijskog, monaha iz 7. veka piše da je Bauton takođe rodio i Arbogasta. Moderna istorijska nauka ne prihvata ovu tvrdnju[2][3]. Evdoksijin otac poslednji put se pominje kao rimski konzul sa Arkadijem 385. godine[3]. Umro je 388. godine. Prema Zosimu, Evdoksija je živela u domaćinstvu Promota, magister milituma Istočnog rimskog carstva[1]. Bila je siroče u trenutku njegovog uspona. Promot je umro 391. godine, a prema Zosimu, nasledila ga je udovica Marsa sa dvojicom sinova: Arkadijem i Honorijem, koje je kao sinove odgajao Teodosije I. Zosim tvrdi da je Evdoksija živela zajedno sa njima i pretpostavlja se da se upoznala sa Arkadijem u narednim godinama. Školovala se kod Pansofija koji je 402. godine postavljen za biskupa Nikomedije.
Dolazak na vlast uredi
Teodosije je umro 17. januara 395. godine u Milanu. Nasledio ga je Arkadije u Istočnom i Honorije u Zapadnom rimskom carstvu. U Arkadijevom carstvu vodeću ulogu imao je Rufin, pretorijanski prefekt Istoka. On je, navodno, nameravao da svoju ćerku uda za Arkadija i da tako uspostavi veze sa Teodosijevom dinastijom[1]. Njegove planove ometao je Stilih, magister militum Zapada. Evtropije, jedan od evnuha Carigradske palate, organizovao je brak Evdoksije i Arkadija. Brak je sklopljen 27. aprila 395. godine, bez saglasnosti Rufina[4][1]. Za Evtropija je to bio pokušaj da uspostavi svoj uticaj na cara i caricu. Rufin je bio neprijatelj Promota i njegovi naslednici želeli su da potkopaju Rufina. Zosim piše da je na Arkadijevu odluku uticala izvanredna lepota njegove neveste. On je tada imao oko 18 godina, te se može pretpostaviti da je i Evdoksija bila tog uzrasta.
Vladavina uredi
U deceniji nakon sklapanja braka, Evdoksija je rodila petoro dece. Savremeni izvor poznat kao Pseudo-Martirije navodi i dva mrtvorođena deteta. Zosim tvrdi da je Teodosije II sin dvoranina. Međutim, on ispoljava negativan stav prema Evdoksiji te se u tačnost njegovih tvrdnji sumnja[1]. Evdoksija i Gajna, novi magister militum nakon Rufina, učestvovali su u uklanjanju i pogubljenju Evtropija 399. godine. Caričin uticaj povećan je nakon njegove smrti. Uključivala se i u pravna pitanja, poput suđenja generalu Arbaziju za neuspešnu kampanju protiv Izaura 9. januara 400. godine. Evdokija je nosila titulu avguste.
Crkvena politika uredi
Evdoksijina uloga u crkvenim poslovima svog vremena dobro je poznata. Ona je postala zaštitnica Nikejskog hrišćanstva. Sam Arkadije nije želeo da se bavi crkvenim pitanjima[1]. Došla je u sukob sa carigradskim patrijarhom Svetim Jovanom Zlatoustim jer je nepravedno naredila pogubljenje Evtropija. Otprilike u isto vreme, Teofil, aleksandrijski patrijarh, želeo se ustoličiti u Carigradu i protivio se Jovanovom dolasku na patrijaršijski presto. On je bio protivnik Origenovog učenja. Teofan je bez sinodskog sabora osudio četvoricu monaha za podršku Origenu[5], a oni zajedno sa drugim monasima koji su stradali od Teofana, su pobegli u Carigrad gde ih je dočekao Jovan Zlatousti. Pa je za pružanja utočišta izgnanima iz crkve optužio Jovana Zlatoustog. Pored Teofila, Jovan je imao protivnicu i u vizantjiskoj carici koju je otpuživao za zloupotrebu položaja. Teofil, carica i drugi Jovanovi neprijatelji formirali su savez i 403. godine održan je sinod (Hrastov sinod) na kome je otpužen Jovan zbog podrške Origenu. Patrijarh je proteran sa prestola. Bivši patrijarh požalio se Arkadiju, a iste noći kada je uhapšen došlo je do zemljotresa koga je Evdoksija smatrala za božiji gnev. Zbog toga je tražila od Arkadija da vrati Jovana na patrijaršijsku stolicu[6]. Mir je bio kratak. Jovan je nastavio sa napadima na caricu, te je ubrzo prognan na Kavkaz[7]. Evdoksija nije živela dugo nakon toga. Njena sedma i poslednja trudnoća završila se pobačajem ili, prema Pseudo-Martiriju, rađanjem mrtvog deteta. Evdoksija je umrla od infekcije ubrzo nakon toga[1].
Potomstvo uredi
Evdoksija i Arkadije imali su petoro dece: njihova imena i godine rođenja pominje hronika Amijana Marcelina.
- Flacila (rođena 17. juna 397.), pominje se samo u još jednom izvoru iz 408. godine, po smrti svoga oca Arkadija.
- Pulherija (19. januar 399—453.), udata za Markijana.
- Arkadija (3. april 400—444.)
- Teodosije II (10. april 401—28. jul 450.)
- Marina (10. februar 403—449.)
Pseudo-Martirije navodi da je imala dva mrtvorođena deteta (rođena krajem 403. i 404. godine)[1].
Reference uredi
- ^ a b v g d đ e ž Wendy Mayer, Aelia Eudoxia, wife of Arcadius
- ^ Catholic Encyclopedia, "John of Antioch"
- ^ a b Prosopography of the Later Roman Empire
- ^ J.B.Bury,History of the Later Roman Empire from the Death of Theodosius I to the Death of Justinian', chapter V
- ^ Robert Wilken, "John Chrysostom" in Encyclopedia of Early Christianity, ed. Everett Ferguson (New York:Garland Publishing, 1997).
- ^ "St John Chrysostom the Archbishop of Constantinople". Orthodox Church in America. Pristupljeno 2007-03-29.
- ^ "John Chrysostom" in The Oxford Dictionary of Church History, ed. Jerald C. Brauer (Philadelphia:Westminster Press. 1971.).
Izvori uredi
- Chicago, Judy. The Dinner Party: From Creation to Preservation. London: Merrell. 2007. ISBN 978-1-85894-370-1.
