Википедија

Začepljenje nosa

Začepljenje nosa ili nosna opstrukcija je blokada u nosnoj šupljini, koja se manifestuje kao osećaj nedovoljnog protoka vazduha kroz nos.[1] Začepljenje nosa može biti kardinalni simptom mnogih uobičajenih bolesti kao što su alergijski i infektivni rinitis, sinuzitis, kriva nosna pregrada, adenoidna hipertrofija, rinoliti, tumori polipi traume nosa itd.

Začepljenje nosa
Sinoniminosna opstrukcija, nazalna opstrukcija ili kongestija
Lečenje začepljenja nosa
Specijalnostiotorinolaringologija

Relevantna anatomija uredi

Nos se može anatomski podeliti na spoljašnji nos, koji je izgrađen od koštanog hrskavičavog tkiva i nosne šupljine. Spoljašnja anatomija nosa se najbolje može posmatrati po strukturalnim trećinama:

Gornja trećina — građena je od kosti nosne šupljine i kosti gornjeg dela čeljusne kosti (gornji nastavak čeone kosti) koje formiraju velikih koštana otvor nosa (lat. aperatura piriformis).

Srednja trećina — primarno je građen od hrskavice i masnog tkiva

Donja trećina nosa — građena je od mekše hrskavica i masnog tkiva. U ovoj trećini nosnice su okružene prstenastim hrskavičnim tkivom u obliku slova „S” koja se naziva zavijena ili alarna hrskavica. Alarna hrskavica služi kao potpora završetku nosa i zato ima poseban značaj za estetiku nosa.[2]

Sa funkcionalnog stanovišta, donja i srednja trećina nosa igraju ulogu nosne valvule, koju grade rub triangularne hrskavice i odgovarajući deo septuma. Spoljna nosna valvula je bočno definisana nosnim krilcem a medijalno septumom, dok je unutrašnja valvula definisana spojem gornje lateralne hrskavice za septum, koji formira ugao od oko 15°.[3] Građa unutar nosne valvule omogućava da se medijalnom ili lateralnom deformacijom ponaša kao ventil koji reguliše protok vazduha kroz nosnu šupljinu. U skladu sa položajem unutrašnje valvule, najveća brzina strujanja vazduha javlja se upravo između donjeg i srednjeg nosnog hodnika.

 
Nosna šupljina

Opšta razmatranja uredi

Nos, kao neophodan deo tela u procesu disanja, izuzetno je važan za život čoveka. Pravilan rad nosa i nosne šupljine preduslov je za normalan proces disanja, pa samim tim i druge procese neophodne za zdravo funkcionisanje organizma.[4]

Tokom procesa disanja, bilo udisaja ili izdisaja, nos i nosne šupljine direktno utiču na oblik strujanja vazduha koji se formira disanjem, i zato oblik strujanja vazduha zavisi od geometrije nosa koja se razlikuje od osobe do osobe, kao i od funkcionalnog i organskog stanja nosnih šupljina.

Teško disanje kroz začepljenu jednu ili obe nosnicnice izazvana razlitim anomalijama, uzrokuje česte zapaljenjske procese u sinusima i poremećaj u radu Eustahijeve tube, što može dovesti do upale uha i infekcije gornjeg i donjeg respiratornog trakta. Zato ne iznenađuje što tegobe izazvane začepljenjem nosa, poput rinitisa, sinuzitisa, katara Eustahijeve tube i druge, spadaju među najčešći razlog za posete bolesnika kliničarima primarne zdravene zaštite, otorinolaringolozima i alergolozima.

Iako neki kliničari smatraju začepljenje nosa kao benignu pojavu, jer kod većine začepljenja nosa opstrukcija je izazvana zbog kompleksne anatomije nosa i paranazalnih sinusa i narušene fiziologije normalnog protoka vazduha kroz funkcionalno izmenjen nos. Međutim začepljenje nosa može biti i klinički znak težih patoloških promena, koje narušavajući disanje ozbiljno ugrožavaju i rad ostalih tkiva i organa koji su u stalnoj hipoksiji, zbog smanjenog dotoka kiseonika.[5]

Faktori rizika uredi

 
Prikaz osobe koja pati od začepljenja nosa

Faktori rizika za začepljenje nosa direktno su povezani sa etiologijom bolesti koja do njega dovodi. Neki od uobičajenih faktora rizika za začepljenje nosa su:

  • atopija sluzokože nosa,
  • rekurentn sinuzitis,
  • traume nosa,
  • operacije nosa,[6]
  • kućni ljubimci,
  • izloženost lošem kvalitetu vazduha,[7]
  • porodična anamneza nazalne polipoze.[8][9][10]

Začepljenje nosa obično prati i mnoge druge komorbidne bolesti uključujući astmu i druge autoimune bolesti, opstruktivnu apneju u snu itd.[11]

Patogeneza uredi

Patogeneza začepljenje nosa može biti povezana sa abnormalnostima koje se javljaju u sklopui bilo koje anatomske strukture i funkcije u nosu. Začepljenje nosa se generalno može podeliti na mukozne i strukturne uzroke. Nosna sluznica je složeno tkivo koje je podložno lokalnim i sistemskim oštećenjima što dovodi do njene upale i otoka praćene opstrukcijom nosni kanala.

Uzroci Bolesti
Urođeni
  • Atrezija hoana
  • Encefalokela
  • Nazalni dermoid
  • Glioma
  • Teratoma
  • Cista nazolakrimalnog kanala
  • Tanka i vijugava kost u nosnoj šupljini obložene membranom koja sadrži veoma bogatu zalihu krvnih sudova.
  • Kriva nosna pregrada
  • Neonatalni rinitis
  • Vaskularne lezije
  • Kraniofacijalni deformiteti
Anatomski
  • Kriva nosna pregrada
  • Tanka i vijugava kost u nosnoj šupljini obložene membranom koja sadrži veoma bogatu zalihu krvnih sudova.
  • Kolaps nosnog ventila
  • Konha buloza
  • Tumor nosa / sinusa
  • Nosna polipoza
  • Septalna perforacija
  • Sinehhije
Zapaljenjski
  • Alergijski rinitis
  • Nealergijski rinitis
  • Rinosinuzitis,[12]
  • Medikamentozni rinitis
Sistemski
  • Hipotiroidizam
  • Lekovi (antihipertenzivi, antidepresivi, antipsihotici, beta-blokatori)
  • Rinitis u trudnoći (lat. rhinopathia gravidarum)
  • Vagenerova granulomatoza
  • Tuberkuloza.[13]
  • Sarkoidoza
  • Rinoskeroma.[14]
  • Rinosporidioza

Izvori uredi

  1. ^ Jessen M, Malm L. Definition, prevalence and development of nasal obstruction. Allergy 1997; 52:3.
  2. ^ V. Kulish. Human Respiration: Anatomy and Physiology, Mathematical Modeling, Numerical Simulation and Applications. WIT Press, Boston, 2006.
  3. ^ Kerr A, ed. Rhinology. Scott-Brown’s Otolaryngology. 6th ed. Oxford: Butterworth-Heinemann; 1997.
  4. ^ W. O. Fenn, H. Rahn, and A. B. Otis. Respiratory system. Annual Review of Physiology, 12:179–204, 1950.
  5. ^ Baraniuk JN, Kim D. Nasonasal reflexes, the nasal cycle, and sneeze. Curr Allergy Asthma Rep 2007; 7:105.
  6. ^ Toback J, Fayerman JW. Toxic shock syndrome following septorhinoplasty. Implications for the head and neck surgeon. Arch Otolaryngol. 1983 Sep. 109(9):627-9.
  7. ^ Allen ST, Liland JB, Nichols CG, Glew RH. Toxic shock syndrome associated with use of latex nasal packing. Arch Intern Med. 1990 Dec. 150(12):2587-8.
  8. ^ Becker SS, Dobratz EJ, Stowell N, et al. Revision septoplasty: review of sources of persistent nasal obstruction. Am J Rhinol 2008; 22:440.
  9. ^ Bhattacharyya N. Air quality influences the prevalence of hay fever and sinusitis. Laryngoscope 2009; 119:429.
  10. ^ Delagrand A, Gilbert-Dussardier B, Burg S, et al. Nasal polyposis: is there an inheritance pattern? A single family study. Rhinology 2008; 46:125.
  11. ^ Bhattacharyya N, Kepnes LJ. Additional disease burden from hay fever and sinusitis accompanying asthma. Ann Otol Rhinol Laryngol 2009; 118:651.
  12. ^ Sedaghat AR. Chronic Rhinosinusitis. Am Fam Physician. 2017 Oct 15. 96 (8):500-506.
  13. ^ Kim YM, Kim AY, Park YH, Kim DH, Rha KS. Eight cases of nasal tuberculosis. Otolaryngol Head Neck Surg. 2007 Sep. 137(3):500-4.
  14. ^ Zhong Q, Guo W, Chen X, Ni X, Fang J, Huang Z. Rhinoscleroma: a retrospective study of pathologic and clinical features. J Otolaryngol Head Neck Surg. 2011 Apr. 40(2):167-74.

Spoljašnje veze uredi

Klasifikacija
Spoljašnji resursi


 Molimo Vas, obratite pažnju na važno upozorenje
u vezi sa temama iz oblasti medicine (zdravlja).
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Зачепљење_носа&oldid=27441935”