Зимзелен
Zimzelen (lat. Vinca minor) je zeljasta trajnica (perena) ljubičastih cvetova i stalno zelenih listova. Ova biljka je zbog svojih listova postala simbol besmrtnosti. Ranije je smatrana simbolom nevinosti i čednosti. Pored svega toga, označava i večno prijateljstvo. U ranijim periodima (Srednji vek i kasnije) tokom javnih pogubljenja, bliska rodbina ili prijatelji osuđenog nosili su cvetove zimzelena sa značenjem da će se duša pogubljenog, bez obzira na počinjeno delo, ipak preseliti u raj, da osuđeni nije kriv i da je nevin pogubljen. U hrišćanskoj religiji i ikonografiji zimzelen predstavlja nevino stradanje Isusa Hrista. U narodu se često naziva i mali zimzelen ili pavenka.[2]
| Vinca minor | |
|---|---|
| |
| Biljka Vinca minor | |
| Naučna klasifikacija | |
| Carstvo: | |
| (nerangirano): | |
| (nerangirano): | |
| (nerangirano): | |
| Red: | |
| Porodica: | |
| Rod: | |
| Vrsta: | V. minor
|
| Binomno ime | |
| Vinca minor | |
| Sinonimi[1] | |
| |
Opis biljke uredi
Zimzelen je višegodišnja biljka koja može narasti i do 15-20 centimetara. Najbolje uspeva na vlažnom tlu, ali može se naći i na malo sušnijem zemljištu. Spada u nivo niskog rastinja. Može se naći u šumama i na livadama, obično uz žbunove i drveće. Koristi se u narodnoj medicini.
List uredi
Listovi su zeleni tokom cele godine. Široki su 2,5-3 i dugi 4 centimetra. Tamnozelene boje su boje i imaju pravilan oblik. Glatkih su rubova. Koristi se u narodnoj medicina kao gorko sredstvo za jačanje organizma, čisti krv, te pomaže u izlučivanju štetnih materija iz organizma. Takođe, osušeni i samleveni se koriste kao začin. Listovi (Vincae minoris folium) se koriste za dobijanje semisintetičkog derivata vinkamina koji se koristi za izradu preparata za lečenje smetnji u krvotoku mozga. Vinkamin utiče na krvni pritisak, tako što ga snižava.[3]
Cvet uredi
Cvetovi zimzelena su ljubičaste ili modro-plave boje. Cvetaju krajem leta i dugi su oko jedan centimetar. Sastavljeni su od 5 latica. U retkim slučajevima može biti i bele boje. Ima prijatan miris. I cvet, kao i drugi delovi biljke, ima lekovita svojstva, pa samim tim ima i primenu u medicini.
Stablo i koren uredi
Stablo je koleničasto, dugo između 10 i 20 centimetara. Malog je obima i lako je savitljivo, kao i kod drugih zeljastih biljaka. Malo je svetlije boje nego listovi. Koren je nešto manji, najčešće dug oko 7 centimetara. Sličan je kao i kod drugih zeljastih biljaka.
Plod uredi
Plod predstavljaju 2 valjkasta, na vrhu zašiljena meška i vrlo su mali, te nelako opazivi. Dugi su 1,5-2,5 centimetara. Semena su dužine 6-9 mm, valjkasta, smeđa i po površini bradavičasta.[4]
Aktivne materije uredi
Zimzelen od aktivnih materija poseduje više od 50 alkaloida, od kojih su najznačajniji indolni, a među njima je najvažniji vinkamin. Bitno je istaži ida sadrži tanine, flavonoide, heterozide, vitamin C. [3]
Rasprostranjenje uredi
Rasprostranjena je u južnoj i srednjoj Evropi, kao i u Maloj Aziji. Predstavnik je pontijsko-submediteranskog flornog elementa. U Srbiji se može naći u okolini Beograda, na Košutnjaku, kao i na Avali. Takođe, u podgorju Staroj planini, okolini Niša, Užica, a kao gajena ukrasna biljka širom Srbije. [5]
Literatura uredi
- Flora Europaea: Vinca minor distribution
- Morphology and ecology of Vinca minor (in Spanish)
- Borealforest: Vinca minor Архивирано на сајту Wayback Machine (7. мај 2022)
- Vinca minor (from Ohio State University's Pocket Gardener)
- Common periwinkle (as an invasive species; includes photos)
- Blamey, M., & Grey-Wilson, C. (1989). Flora of Britain and Northern Europe. Hodder & Stoughton.
- Huxley, A., ed. (1992). New RHS Dictionary of Gardening 4: 665. Macmillan.
Reference uredi
- ^ „Vinca minor L.”. The Plant List. World Flora Online. Arhivirano iz originala 23. 05. 2019. g. Pristupljeno 10. 5. 2022.
- ^ Popović, Miloš. „Zimzelen mali”. Biologer. Pristupljeno 10. 5. 2022.
- ^ a b Igić, Ružica; Vukov, Dragana; Božin, Biljana; Orlović, Saša (2010). Lekovite biljke. Novi Sad: "Vrelo" Društvo za zdravu ishranu i zaštitu životnesredine. str. 181. ISBN 978-86-85157-07-3.
- ^ Mesaroš, Gabor. „Vinca minor”. BioRaS. "Konzorcijum organizacija civilnog društva za kartiranje i monitoring biološke raznovrsnosti Srbije" i Istraživačka stanica Petnica podržanih od strane Ambasade Kraljevine Holandije u Beogradu i Ministarstvo poljoprivrede i zaštite životne sredine. Arhivirano iz originala 04. 09. 2017. g. Pristupljeno 10. 5. 2022.
- ^ Josifović, Mladen (1977). Flora SR Srbije V tom. Beograd: Srpska Akademija nauka i umetnosti. str. 397.
Literatura uredi
- Igić, Ružica; Vukov, Dragana; Božin, Biljana; Orlović, Saša (2010). Lekovite biljke. Novi Sad: "Vrelo" Društvo za zdravu ishranu i zaštitu životnesredine. str. 181. ISBN 978-86-85157-07-3.
