Izdubljeno stopalo
Izdubljeno stopalo (lat. pes cavus) deformitet stopala suprotan u odnosu na ravne tabane u vidu izdubljenog svoda, kod koga postoji visok položaj luka stopala koji se ne pomera pri opterećenju stopala. Ovaj deformitet je često udružen sa kandžastim prstima na nogama, isturenom petom i kontrakturom plantarne fascije. Svi ovi deformiteti koji doovode do povećanog opterećenja na metetarzalne kosti, prati pojavom bola u metatarzalnom regionu stopala.[1]
| Izdubljeno stopalo | |
|---|---|
| Sinonimi | High instep, high arch, talipes cavus, cavoid foot, supinated foot |
 | |
| Izdubljeno stopalo kod osobe sa naslednom neuropatijom | |
| Specijalnosti | fizikalna medicina, pedijatrija, ortopedija |
Opšte informacije uredi
Termin lat. pes cavus je naziv za „izdubljeno stopalo“ a sinonimi su kavoidno stopalo, stopalo sa visokim lukom i tip stopala sa supinacijom.
Izdubljeno stopalo je multiplanarni deformitet stopala koji karakteriše abnormalno visok medijalni uzdužni svod. Izdubljeno stopalo obično karakteriše varus (obrnuto) zadnje stopalo, plantarfleksan položaj prve metatarzalne kosti, adukcija prednjeg stopala i dorzalna kontraktura prstiju. Uprkos brojnim anegdotskim izveštajima i hipotetičkim opisima, postoji vrlo malo rigoroznih naučnih podataka o proceni ili lečenju izdubljeno stopalo.[2]
Epidemiologija uredi
Malo je dobrih procena prevalencije izdubljenog stopala u opštoj zajednici. Dok je izdubljeno stopalo evidentirano kod između 2 i 29% odrasle populacije, postoji nekoliko ograničenja podataka o prevalenci koji su prijavljeni u ovim studijama.[3]
Incidencija izdubljenog stopala u opštoj populaciji je jako rasprostranjena, i prema nekim istraživanja svaka deseta osoba ima deformitet ovog tipa određenog stepena (oko 10% svetske poulacije).[4]
Etiologija uredi
U preko 80% slučajeva mogući uzrok nastanka izdubljenog stopala su:
- neuromuskularne bolesti (neuromuskularna distrofija, cerebralna paraliza, poliomijelitis, siringomijelija, Fridrihova ataksija, Šarko-Mari-Tutova bolest),
- frakture kostiju,
- opekotine.
U 20% slučajeva uzrok nastanka izdubljeno stopala nije poznat i veruje se da je uzrokovan genetskom predispozicijom, pa se u odsustvu neuroloških, urođenih ili traumatskih uzroka izdubljenog stopala, preostali slučajevi klasifikuju kao „idiopatski“ jer je njihova etiologija nepoznata.[5]
Među slučajevima neuromuskularnog izdubljenog stopala, 50% se pripisuje Šarko-Mari-Tutovoj bolesti,[6] koja je najčešći tip nasledne neuropatije sa incidencom od 1 na 2.500 obolelih.[7] Takođe poznata kao nasledna motorna i senzorna neuropatija , genetski je heterogena i povremeno idiopatska. Postoji mnogo različitih tipova i podtipova Šarko-Mari-Tutove bolesti, i kao rezultat toga, može se pojaviti od detinjstva do odraslog doba.
Charcot–Marie–Tooth-ova bolest je periferna neuropatija, koja prvo pogađa distalne mišiće u vidu slabosti, nespretnosti i čestih padova. Obično prvo pogađa stopala, ali ponekad može početi i na rukama. Šarko-Mari-Tutove bolesti može izazvati bolne deformitete stopala kao što je izdubljeno stopalo. Iako je to relativno česta bolest, mnogim lekarima i laicima nije poznata. U ovom trenutku ne postoje lekovi ili efikasni načini lečenja koji bi zaustavili napredovanje bilo kog oblika Šarko-Mari-Tutove bolesti.[8]
Razvoj strukture izdubljenog stopala viđen kod Šarko-Mari-Tutove bolesti je ranije bio povezan sa neravnotežom snage mišića oko stopala i skočnog zgloba. Hipotetički model koji su predložili različiti autori opisuje odnos u kojem slabi mišići evertora bivaju nadjačani jačim mišićima invertora, što uzrokuje adukciju prednjeg i invertovanog zadnjeg stopala. Slično, slabi dorzifleksori su nadjačani jačim plantarfleksorima, što dovodi do plantarfleksije prvog metatarzalnog i prednjeg izdubljenog stopala.[9]
Klinička slika uredi
Klinička slika zavisi od vrste deformiteta
Dijagnoza uredi
Za postavljanje dijagnoza izdubljenog stopala u najvećem broju slučajeva dovoljna je kliničke slike i fizički pregled stopala.
- Radiografija
Rendgenski snimak stopala sa skočnim zglobom, je obavezan kako bi se procenio stepen deformiteta. Nekada je potrebno uraditi i dopunska snimanja kod postojanja degenearativnih procesa na zglobovima stopala.[10]
Nekada su potrebni i dopunski pregledi, kako bi se ustanovila prava priroda ovog deformiteta.[10]
- Radografija izdubljenog stopala
-
![Bočni rendgenski snimak sa opterećenjem koji pokazuje merenje nagiba petnice, što je ugao kalkaneusa i inferiornog aspekta stopala, sa različitim izvorima koji daju različite referentne tačke. Nagib kalkaneuma je povećan u izdubljeno stopalo, sa granicama u rasponu od 20° do 32°.[10]](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/82/Calcaneal_pitch.jpg/713px-Calcaneal_pitch.jpg)
Bočni rendgenski snimak sa opterećenjem koji pokazuje merenje nagiba petnice, što je ugao kalkaneusa i inferiornog aspekta stopala, sa različitim izvorima koji daju različite referentne tačke. Nagib kalkaneuma je povećan u izdubljeno stopalo, sa granicama u rasponu od 20° do 32°.[10] -
![Isti bočni rendgenski snimak koji pokazuje merenje Merijevog ugla (ugao između duge ose talusa i prve metatarzalne kosti.Ugao veći od 4° konveksno prema gore smatra se izdubljenim stopalom.[10]](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/46/Talar-1st_metatarsal_angle_%28Meary%27s_angle%29.jpg/583px-Talar-1st_metatarsal_angle_%28Meary%27s_angle%29.jpg)
Isti bočni rendgenski snimak koji pokazuje merenje Merijevog ugla (ugao između duge ose talusa i prve metatarzalne kosti.Ugao veći od 4° konveksno prema gore smatra se izdubljenim stopalom.[10] -
Stopalo sa izdubljenim svodom i (i pperonealnom kosti). -
Dorzoplantarn projekcijska radiografija stopala koja pokazuje merenje ugla pokrivanja talonavikularne kosti.
![Bočni rendgenski snimak sa opterećenjem koji pokazuje merenje nagiba petnice, što je ugao kalkaneusa i inferiornog aspekta stopala, sa različitim izvorima koji daju različite referentne tačke. Nagib kalkaneuma je povećan u izdubljeno stopalo, sa granicama u rasponu od 20° do 32°.[10]](/wiki/%D0%94%D0%B0%D1%82%D0%BE%D1%82%D0%B5%D0%BA%D0%B0:Calcaneal_pitch.jpg)
![Isti bočni rendgenski snimak koji pokazuje merenje Merijevog ugla (ugao između duge ose talusa i prve metatarzalne kosti.Ugao veći od 4° konveksno prema gore smatra se izdubljenim stopalom.[10]](/wiki/%D0%94%D0%B0%D1%82%D0%BE%D1%82%D0%B5%D0%BA%D0%B0:Talar-1st_metatarsal_angle_(Meary%27s_angle).jpg)
Terapija uredi
Terapija ima za cilj da omogući bolesniku kretanja bez smetnji bilo kakve vrste, i zasniva se na: upotrebi ortopedskih pomagala, fizikalnoj terapija i hirurškom lečenju
- Upotreba ortopedskih pomagala
Ovaj vid lečenja se zasnibva na:
- primenom ortopedskih pomagala koja podupiru stopalo i nose se sa običnom obućom,
- upotreba specijalno dizajniranih cipela sa visokim svodom u predelu luka stopala.
- Fizikalnoj terapija
Fizikalnoj terapija mora da omogući ojačanje oslabljenih mišića i rastezanje prenapregnutih mišića stopala. Fizikalna terapija je uspešna samo kod blažih deformiteta.
- Hirurška terapija
Hirurškom lečenju se pristupa kada napred navedene metode terapije ne daju rezultate,a pacijent se žali da i dalje ima smetnje pri normalnom hodu u vidu jakih bolova.
Hirurška intervencija može da bude usmerena u tri pravca:
- na meko tkivo (oslobađanje plantarne fascije, izmeštanje ekstenzornih i fleksornih mišića),
- na koštane elemente (metatarzalna osteotomija, tarzalna osteotomija, kalkanealna osteotomija).
- na stabilizaciju zglobova ili artrodezu.
Vidi još uredi
Izvori uredi
- ^ Stojicevic, Dragan (22. 9. 2011). „Pes cavus (izdubljeno stopalo)”. simptomi.rs (na jeziku: srpski). Pristupljeno 2022-01-30.
- ^ Burns, Joshua; Landorf, Karl B.; Ryan, Monique M.; Crosbie, Jack; Ouvrier, Robert A. (2007). „Interventions for the prevention and treatment of pes cavus”. Cochrane Database of Systematic Reviews. 2010 (12): CD006154. PMC 8915727
. PMID 17943889. doi:10.1002/14651858.CD006154.pub2..
- ^ Burns, Joshua; Landorf, Karl B.; Ryan, Monique M.; Crosbie, Jack; Ouvrier, Robert A. (2007). „Interventions for the prevention and treatment of pes cavus”. Cochrane Database of Systematic Reviews. 2010 (12): CD006154. PMC 8915727 . PMID 17943889. doi:10.1002/14651858.CD006154.pub2.
- ^ Sachithanandam V, Joseph B. The influence of footwear on the prevalence of flat foot. A survey of 1846 skeletally mature persons. J Bone Joint Surg Br 1995; 77: 254-7
- ^ Manoli A, Graham B. The subtle cavus foot, "the underpronator," a review. Foot Ankle Int 2005; 26: 256–63
- ^ „Charcot-Marie-Tooth Syndrome. CMT information. Patient”. patient.info (na jeziku: engleski). 20. 8. 2021. Pristupljeno 2022-01-31.
- ^ Carter, Gregory T.; Jensen, Mark P.; Galer, Bradley S.; Kraft, George H.; Crabtree, Linda D.; Beardsley, Ruth M.; Abresch, Richard T.; Bird, Thomas D. (1998). „Neuropathic pain in Charcot-Marie-tooth disease”. Archives of Physical Medicine and Rehabilitation. 79 (12): 1560—1564. PMID 9862301. doi:10.1016/S0003-9993(98)90421-X..
- ^ Arnold, W. David; Isfort, Michael; Roggenbuck, Jennifer; Hoyle, J. Chad (2015). „The genetics of Charcot–Marie–Tooth disease: Current trends and future implications for diagnosis and management”. The Application of Clinical Genetics. 8: 235—243. PMC 4621202 . PMID 26527893. doi:10.2147/TACG.S69969 ..
- ^ Krajewski, K. M.; Lewis, R. A.; Fuerst, D. R.; Turansky, C.; Hinderer, S. R.; Garbern, J.; Kamholz, J.; Shy, M. E. (2000). „Neurological dysfunction and axonal degeneration in Charcot-Marie-Tooth disease type 1A”. Brain. 123 (7): 1516—1527. PMID 10869062. doi:10.1093/brain/123.7.1516..
- ^ a b v g „Res cavus [Foot Alignment]”. uwmsk.org. Pristupljeno 2022-01-30.
Spoljašnje veze uredi
| Klasifikacija | |
|---|---|
| Spoljašnji resursi |
- Šta je pes cavus (izdubljeno stopalo)? - na www.simptomi.rs
 | Molimo Vas, obratite pažnju na važno upozorenje u vezi sa temama iz oblasti medicine (zdravlja). |
