Istočnokarpatska operacija

Istočnokarpatska operacija ili Bitka na prevoju Dukla (na poljskoj granici, u blizini Svidnjika, Slovačka) bila je ofanzivna operacija sovjetskih i čehoslovačkih trupa na severoistoku Slovačke u jesen 1944. godine, sa ciljem da se zauzime grad Prešov na teritoriji Slovačke u roku od 5 dana i na ovaj način pomogen borcima Slovačkog nacionalnog ustanka započetog na teritoriji Slovačke 29. avgusta 1944. godine.

Istočnokarpatska operacija
Deo Istočnog fronta u Drugom svetskom ratu
Sovjetski tenk T-34/85 i nemački Pz IV F2
Vreme 8. septembar 1944 – 28. oktobar 1944. Mesto Poljska, Slovačka (Istočna Slovačka) Ishod Taktička pobeda SSSR-a i Čehoslovačke, neuspeh spajanja ustaničkih trupa sa Crvenom armijom, povlačenje trupa Osovine
Sukobljene strane
Nacistička Nemačka Kraljevina Mađarska	Sovjetski Savez Čehoslovačka
Komandanti i vođe
Gothard Hajnrici Bela Miklos (8 – 16. 9. 1944) Dezso Laslo (16. 9 – 28. 10. 1944)	Ivan Konjev Kiril Moskalenko Andrej Grečko Ludvig Svoboda
Jačina
oko 100.000 nemačkih i mađarskih vojnika 2.000 topova 350 tenkova	120.000 - 150.000 sovjetskih vojnika 16.700 čehoslovačkih vojnika 1.517 topova 1.724 minobacača 1.000 tenkova
Žrtve i gubici
77.499, od čega 10.491 mrtvih, 1.878 nestalih i 14 zarobljenih, 800 topova i minobacača, do 185 tenkova	10.060 mrtvih, 41.387 ranjenih, 1.806 nestalih i 13.548 bolesnih 935 mrtvih, 4.518 ranjenih i 756 nestalih.

Bila je to jedna od najvećih planinskih bitaka Drugog svetskog rata. Operacija je bila i deo šire Istočnokarpatske operacije. Od 8. septembra do 28. oktobra 1944. godine, u operaciji je stradalo 21.000 sovjetskih i 1.800 čehoslovačkih boraca, među kojima su bili Česi, Slovaci, Rusini i druge nacionalnosti iz Podkarpatske Rusije i severoistočne Slovačke, pripadnika vojnih jedinica obnovljene Čehoslovačke.

Borbena situacija u jesen 1944.

U leto 1944. godine Crvena armija je oslobodila jugoistočnu i centralnu Evropu. Na glavnom strateškom pravcu Varšava-Berlin, nakon dostizanja granica Istočne Pruske i reka Visle i Nareva na poljskoj teritoriji, beloruska operacija se završila 19. avgusta 1944. godine. Istog dana okončane su borbe u operaciji Lviv-Sandomierz. U isto vreme, operacija Jasko-Čisinau odvijala se na južnom strateškom pravcu. Njen uspeh stvorio je preduslov za brzo napredovanje sovjetskih trupa iz Rumunije na severoistok Mađarska. Zahvaljujući ovome, izračunato je da trupe u Karpatski venac mogu ući sa juga.

Glavni vojni plan koji su predvideli vojni štab i organizatori Slovačkog nacionalnog ustanka pretpostavljao je da će dve istočno-slovačke divizije, držeći oko 100 km fronta između nemačkih trupa na severoistoku Slovačke, otvoriti Karpatske prolaze za vojsku koncentrisanu u centralnoj Slovačkoj u saradnji sa partizanima, divizije za odbranu do dolaska sovjetske vojske. Ovaj plan su odobrili i komunisti i londonska vlada, ali nisu uspeli da razgovaraju o njemu sa komandom sovjetskih trupa.

Do početka ustanka, predstavnici ilegalnog Slovačkog nacionalnog veća nisu uspeli da postignu konkretne rezultate u pregovorima sa sovjetskim političkim i vojnim predstavnicima. To je uglavnom bilo zbog njihovog kasnog obaveštavanja sovjetske stranke. Pored toga, ustanak je izbio prerano kao rezultat ishitrene akcije partizanskih trupa, kada ni sovjetske ni pobunjeničke snage nisu bile temeljno pripremljene za oružanu borbu.

Signal za početak ustanka bio je ulazak nemačkih okupatorskih trupa u Slovačku u ranim jutarnjim časovima 29. avgusta 1944. godine. Presudni faktor za Karpatsku operaciju bio je taj što su 31. avgusta nemačke trupe počele da razoružavaju jedinice u istočno-slovačkoj vojsci, uništavajući tako osnovne preduslove za uspeh čitavog ustanka.

Početkom septembra 1944. godine levo krilo trupa 1. ukrajinskog fronta, koje su činile 38. armija generala pukovnika K. Moskalenka, i desno krilo 4. ukrajinskog fronta, koje su činile 1. garda general-pukovnika A. Grečeka Vojske, nalazili su se u podnožju Karpata. Otprilike na području severoistočno od linije Krosno - Sanok. Samo mesec dana ranije, ove trupe su prekinule operaciju Lavov-Sandomiersk

Posle izbijanja borbi u Slovačkoj u pozadini nemačke vojske, sovjetska vojska je naredila 1. i 4. ukrajinskom frontu da izvedu vojnu operaciju za pomoć SNP-u, pređu Karpate, uđu na teritoriju Čehoslovačke i pridruže se pobunjenicima. Da bi pripremili ono za šta su trupe dobile samo 4 dana, još jedna greška je bila što se broj vojnika u pešadijskim divizijama 38. armije kretao od 4.500 do 5.000 ljudi (što nije bilo ni 2/3 njihovog punog stanja). Iako je vojska značajno ojačana iz rezervi komandanta 1. ukrajinskog fronta, ove rezerve su iscrpljene prethodnim bitkama, izuzev 1. MS. Armijskog korpusa, koji, međutim, nije bio sasvim na nivou korpusa.

Opšte informacije o sukobljenim stranama

Sastav sukobljenih strana.

Jedinice sila osovine

logo SS divizije Grupa armija Heinrih (1. nemačka tenkovska armija i 1. mađarska armija): * 68., 75., 78., 208., 357., 359. i 545. nemačka pešadijska divizija; 1., 8. i 24. nemački tenkovski divizion; 101. nemačka Jager divizija; 1. nemačka skijaška divizija Jager i deo 544. nemačke pešadijske divizije. Komandant grupe armija: gen. Gothard Hajnrici

Jedinice saveznika

38. armija Crvene armije (52., 67. i 101. pešadijski korpus; 1. gardijski konjički korpus; 25. i 31. tenkovski korpus; 4. gardijski tenkovski korpus; 1. čehoslovački armijski korpus): 14. i 70. Gardijske pešadijske divizije; 127., 305., 304., 140., 183., 241., 211., 359., 340. i 121. pešadijska divizija; 111. i 242. tenkovska brigada; 1. čehoslovačka pešadijska brigada; 2. čehoslovačka vazduhoplovna brigada; 3. čehoslovačka pešadijska brigada 1. čehoslovačka tenkovska brigada. Komandant armije: general. Kiril Moskalenko

Nemačka odbrana

Karpati su se isprečili na teritoriji koju je sovjetske vojske oslobodile kao najjači deo nemačke odbrane. Sama sovjetska komanda isprva nije planirala da osvoji ove planinske predele, već se oslanjala na Nemce koji će ih sami napustiti ako sovjetske trupe prodru u ravnice Poljske i zapadnije delove Mađarske.

Severoistok Slovačke branila je nemačka specijalna operativna grupa Hajnrici, koja se sastojala od 1. tenkovske armije i 1. kraljevske mađarske armije. Obe formacije su bila smeštena u dobro izgrađenoj i dubokoj odbrani koja se protezala do dubine od 50 km. Odbrana se uglavnom fokusirala na tranzitne doline potoka, reka i planinskih prevoja, koji su bili jedini prepreka za nove prodore sovjetske teške opreme. Pored toga, mali broj komunikacija ograničio je mogućnost brzog manevrisanja. Nemci su takođe efikasno koristili sistem fokalne odbrane dominantnih visina. Karakter terena i nepovoljni vremenski uslovi takođe su smanjili efikasnost vazdušne i artiljerijske podrške napadajućih trupa.

Sovjetski plan

U najvažnijem pravcu glavnog udara Krosno - Dukla - Prešov trebalo je da napadne sovjetska 38. armiju, pojačana 25. tenkovskim korpusom, 1. gardijskim konjičkim korpusom i Prvim čehoslovačkim armijskim korpusom u SSSR-u. Desno krilo 1. gardijske armije trebalo je da pruža pomoćnu ofanzivnu aktivnost na pravcu Sanok - Prešov. Operativni plan je dalje pretpostavljao da će prvu zonu odbrane u podnožju Karpata nadmašiti trupe prve linije 38. armije, a u drugoj sekvenci 25. tenka, 1. gardijska konjica i Prvi čehoslovački armijski korpus kako bi se obezbedio brz razvoj operacije tako da u roku od 4 do 5 dana napada trupe dođu do zone Stara nubovna - Prešov. 38. armiju trebalo je da podrži deo 2. vazduhoplovstva i 1. gardijski deo 8. vazduhoplovstva.

Brzom probijanju nemačkih položaja na Karpatima trebalo je da pomogne udar dve slovačke divizije Istočnoslovačke vojske u pozadinu nemačkih trupa i aktivnost partizana, koja je trebalo da ograniči prelazak neprijateljskih snaga na proboj zona. Napad dve istočnoslovačke divizije u pozadinu nemačke odbrane bio je zakazan za 3. dan. Međutim, 38. armija nije mogla realno da ispuni zadatke povezane sa planiranjem operacije, pripremom trupa i njihovom materijalnom sigurnošću u tako kratkom roku koji je obezbeđivala njena komanda.

Sam tok borbi pokazao je da je i karakter prostora za izvođenje borbenih aktivnosti potcenjen. Ispred sovjetskih trupa dodeljenih ovoj operaciji protezala se teško savladiva prirodna prepreka - Istočni Karpati u širini od 350 km i dubini od 110 - 130 km prekrivena gustim šumama i slabom komunikacionom mrežom.

Tek u periodu završetka priprema postalo je jasno da neće dobiti nikakvu pomoć slovačkih divizija koje drže prolaze i raspoređivanje tenkova. Sprovođenje napada preko Karpata kao brzi oblik direktne vojne pomoći Crvene armije Slovačkom nacionalnom ustanku bila je stoga pre svega politička odluka.

Tok operacije

Dana 7. septembra 1944. godine sovjetske trupe u delu fronta nemačke 96. divizije u oblasti Sanok preduzele su prve velike borbene operacije, koje su imale za cilj prikupljanje informacija o razmeštaju nemačkih trupa.

• Komandanti Crvene armije
• 
  Kiril Moskalenko, komandant 38. armije. koja je učestvovala u izbacivanju Nemaca iz Ukrajine, Poljske, i Čehoslovačke
• 
  Komandant 1. gardijske armije Andrej Grečko (drugi zdesna) sa oficirima iz štaba armije na liniji Arpad u Karpatskim planinama, oktobar 1944.
• 
  Ivan Konjev, je u septembru 1944. kao komandant 4. ukrajinski front, u Slovačkoj pomogo slovačkim partizanima u njihovom ustanku protiv nemačke okupacije.
• 
  Ivan Petrov

Ujutro 8. septembra 1944. godine, posle dvočasovne artiljerijske pripreme u 8:45 časova, trupe 38. armije krenule su u napad uz znatnu vazdušnu podršku. Brzo su savladali prvu zonu nemačke odbrane, koja se nalazila ispred 38. armije i na koju su najviše uticala teška artiljerijska dejstva, ali Krosno nisu uspeli da osvoje tokom operacije već su bili prisiljeni da ga zaobiđu po lošim putevima. To je poremetilo raspored napada realuzaciju celokupne operacije i nagovestilo njen ukupni teški tok.

Ujutro 9. septembra, Ivan Konjev naredio je razmeštanje druge linije 38. armije: 1. gardijskog konjičkog korpusa, 1. čehoslovačkog armijskog korpusa u SSSR-u i 25. tenkovskog korpusa, koji su se premestili na početne položaje tokom noći. Međutim, njihovo dalje napredanje nije bilo dovoljno brzo i otpor nemačkih trupa se pojačavao, i počeli su da zauzimaju prethodno izgrađenu odbrambenu liniju na dubini od 6 do 12 km. Tada je nemačka komanda prebacila 2 tenkovsku i 2 pešadijsku diviziju (ukupne snage oko 12.500 ljudi, što znači da su to bile teško savladive jedinice), koje su se povukle iz drugih delova fronta i posebno razmestile protiv ustanika. Ovim manevrom snaga Nemci su uspeli da u ovom delu fronta zaustave napredovanje sovjetskih i čehoslovačkih trupa.

Dana 9. septembra vodile su se teške borbe u blizini sela Vrocanka, Bobrka i Machnovka, gde su se Nemci konsolidovali i zaustavili dalje napredovanje čehoslovačke trupe. Do ovoga je došlo jer je Čehoslovačka komanda pogrešno verovala da napreduje teritorijom koju je okupirala Crvena armija, pa se sastav 1. i 3. brigade kretao u neborbenoj formaciji dok je bio direktno u dometu vatre nemačke artiljerije. Nakon štoje veliki broj čehoslovačkih vojnika pogođena artiljerijskom i minobacačkom vatrom, brogada se morala suočiti sa napadom nemačke pešadije. Rezultat je bio gubitak 610 ljudi i bekstvo nekih manje iskusnih vojnika. Disciplinovan otpor pružali su uglavnom veterani Prvog svetskog rata dok je artiljerije direktno gađala. Nakon nemačkog napada, 1. brigada je jako oslabljena, a 3. brigada je praktično prestala da postoji. Komandant 1. čehoslovačkog armijskog korpusa general Maršala Konjeva opozvao je Jan Kratovila i na njegovo mesto je postavljen general Ludvik Svoboda.  Promena komandanata u jedinica koje su prestale da napadaju, takođe se dogodila u sovjetskim jedinicama. Ovaj dan je za čehoslovačku vojsku postao jedan od najtragičnijih u čitavom Drugom svetskom ratu.

Istovremeni napad desnog krila 1. gardijske armije, takođe nije omogućio značajan prodor u dubinu nemačke odbranu. Na sastavu 38. i 1. gardijske armije raspoređeni su vojnici 2. čehoslovačke padobranske brigade, koji su u saradnji sa sovjetskim tenkovskim jedinicama vodili žestoke borbe za sela Pulavi, Pielin, Dalani i Jedruskovce.

Dukla, kota 534 za koju su se vodile veoma teške borbe

Dukljanski prevoj i Komarnik

Posle dužih višednevnih borbi, sovjetske i čehoslovačke trupe uspele su da pobiju drugu zonu nemačke odbrane i zauzmu grad Dukla. Od 10. septembra 1944. godine, 1. čehoslovački armijski korpus vodio je veoma teške borbe za dukljansku kotu 534, dominantno mesto nemačke odbrane severoistočno od grada Dukle .

Nemci su 13. septembra pokrenuli dva bataljona i u kontranapadima pokušali da povrate vrh izgubljen prethodnog dana. Sledećih 7 dana vrh je prelazio iz ruke u ruku. Vojnici su postepeno dosegli granicu svojih snaga, i imali priliku da se odmore, jedu ili su bili pod minimalnom vatrom neprijatelja. I sam Ludvik Svoboda je kasnije rekao da su se preživeli tako borili da se to sigurno nikada neće zaboravi. Tokom ovog perioda, napadajuće sovjetske trupe imale su mnogo nestalih zbog činjenice da je mnogo ranjenih odvedeno u nemačko zarobljeništvo. Većinu njih Nemci su naknadno streljali ili ubili, jer nisu imali kapacitet ili priliku da se brinu o njima.

Od 13. septembra 1. gardijski konjički korpus generala Baranova počeo je da napreduje kroz jaz u nemačkoj odbrani . Njegov zadatak je bio da napreduje u pravcu Zborova i Bardejova, odakle je trebalo da dalje razvija ofanzivnu aktivnost prema Stara nubovna. Međutim, nemačka komanda rasporedila je 75. pešadijsku i 1. tenkovsku diviziju protiv prodornog korpusa, koji je uspeo da zatvori proboj i počne da okružuje konjicu. Sovjetske tenkovske jedinice više nisu mogle napredovati dalje od Gardijskog konjičkog korpusa, koji je stigao na jugoistok Dukljanskog prevoja, i zbog toga su dobili novu ulogu u zauzimanju puta koji povezuje prevoj sa Svidnikom. tako preseku Nemacima put za povlačenje prema jugu. Međutim, napad nije uspeo zbog snažne odbrane neprijatelja, koja je i dalje eskalirala, kao i nedostatka municije. Borbe između opkoljenog konjičkog korpusa i 357. divizije nastavljene su sa Nemcima skoro 2 nedelje. Ostaci slomljenog korpusa udružili su snage sa partizanima.

U drugoj polovini septembra 1944. godine, 4. gardijska armija je najviše napredovala među napadačkim jedinicama. Ostale snage 4. ukrajinskog fronta postepeno su raspoređene u napad, pokrećući operaciju Istočni Karpati čiji je cilj oslobađanje čitavih Istočnih Karpata.

Dan 18. septembra, po naređenju komandanta fronta, jedine su počele da se kreću iz pozadine prema frontu, odakle se spremao napad Slovačkih ustanika. Da bi se ubrzalo sporo napredovanjer napadačkih trupa, 4. gardijsko i 31. tenkovski korpusa, kao i druge manje jedinica, a posebno artiljerijske, izdvojene su iz prednjih rezervi i angažovane kao pomoć u operaciji.

Dana 20. septembra 1944. godine, 1. gardijska armija prešla je glavni Karpatski greben, nakon što je potisnula jedinice nemačke 96. divizije i kroz prolaz Lupkov ušla na čeholovačku teritoriju. Dok su jedinice prve linije 3. planinskog streljačkog korpusa oslobodile prvo slovačko selo Kalinov 21. septembra 1944. godine, ali u celini nisu uspele da značajno napreduju ka nemačkim položajima.

Krajem septembra vodile su se teške borbe i na području 38. armije, kada su čeholovačke trupe pokušale da se probiju do državne granice. Čeholovački vojni korpus je uspeo 21. septembra da pobedi u teškim oružanim susretima nad golom masivu Hirova hora, koji se nalazio na suprotnoj strani doline kao kota 534 i predstavljao poslednju prepreku za pristup čholovačkoj granici. Napadačka pešadija prvo je zauzela susednu padinu brda, a zatim je organizovala kružnu odbranu, odbijajući brojne nemačke napade tokom noć. Sledećeg jutra ovi vojnici su uspešno izvršili napad i osvojili vrh brda. U borbi su važnu ulogu imali i tenkovi Ričarda Tesarika, koji su oštećeni u borbi. Uspeh je postigla i pešadijska četa pod komandom Arnošta Štajnera. Međutim, zbog nepokolebljivog otpora nemačkih trupa, borbe su se nastavile nekoliko dana severno od Dukljanskog puta, u blizini naselja Zindranova i oko prevoja gde se branila nemačka 75. divizija. U isto vreme, Nemci su jedinice 1. tenkovske divizije zamenili jedinicama 1. skijaške divizije, koje su u narednom periodu imale veće šanse da vode uspešnu borbu na teškom planinskom terenu (bila je to jedinica povučena sa Zapadnog fronta).

Da bi ubrzala ulazak na češko-slovačku teritoriju, sovjetska komanda odlučila je da povuče 1. čeholovački armijski korpus iz borbe na Hirovovoj gori i preseli ga u neposrednu blizinu granice. Sledećih dana čehoslovački korpus je izvršio nekoliko neuspešnih napada kako bi stigao do granice. Naročito žestoke borbe odvijale su se na visoravni jugoistočno od sela Barlinek. Tokom ovih borbi 30. septembra brigada je izgubila svojih poslednjih 7 tenkova (ali su dva kasnije odvučena i popravljena).

Kao rezultat neuspeha koji su trajali nekoliko dana, tek 4. oktobra 1944. godine delovi jedinica 67. streljačkog korpusa, uz podršku vazduhoplovstva i artiljerije, uspeli su da pređu nemačku liniju južno od Dukljanskog prevoja i nastave napredovanje po čeholovačkoj teritoriji. Nakon ovladavanja Dukljanskim prevojem oslobođen je Višnji Komarnik. Međutim, nemačke trupe su zauzele drugu odbrambenu zonu 6 km južno od prevoja, naslonivši odbranu na visove Javiera i Obšara.

Dana 6. oktobra, nakon prelaska državne granice, kamion u kojem je bio komandant 1. čeholovačke brigade general Sazavaski naleteo je na protivtenkovsku minu, koju inženjerci izviđanjem nisu otkrli, jer je bila zakopan duboko u zemlju i pokrivena drvenim klinom . General je poginuo u eksploziji. Bio je to najviši vojni oficir u čehoslovačkoj vojsci, koji je pao tokom borbi u Drugom svetskom ratu.

U daljem toku operacije komanda 38. armije odlučila je dejstva prenese jugoistočno od prevoja iz pravca puta Kapišova - Svidnik. Ovde su jedinice 67. streljačkog korpusa uz podršku tenkova pokušale da se probiju do glavnog puta koji je vodio od Dukljanskog prevoja.

U dolini Kapišovka potoka vođena je najteže borbe cele operacija, koja se vodila između sela Njižna Pisana i Kapišova u periodu od 21. do 27. oktobra 1944 .

Dana 22. oktobra u severnom delu Nižne Pisane vođene su ulične borbe, Nemci su izgubili praktično ceo 357. streljački bataljon, koji je sotao sa samo 15 borbeno spremnih ljudi Nemačka odbrana ovde se oslanjala na brdovit teren na koji se u to vreme bilo teško popeti zbog kiše.

Sledećih sedam dna sovjetske i čehoslovačke trupe napredovale su kroz Dolina Kapišovke sa velikim gubicima izazvanim nemačkom protivtenkovskom artiljerijom raspoređenom na obe strane doline, a 27. oktobra sovjetske jedinice 17. gardijskog streljačkog korpusa, u saradnji sa tenkovima, preuzele su kontrolu nad Kapišovom.

Naredni nemački kontranapadi, koji su značili gubitak gotovo svih oklopnih vozila sa obe strane, značili su prestanak neprijateljstava. Nemačku 357. diviziju zamenila je 168. divizija zbog velikih gubitaka. Obe strane pretrpele su velike gubitke u krvavim borbama vođenim u nepovoljnom jesenjem vremenu, što je karakteristično za čitavu operaciju. Dolina Kapišovke ubrzo je postala poznata kao „Dolina smrti“. Sovjetske trupe nisu uspele da značajno napreduju u ovim bitkama i dođu do Svidnika.

U to vreme su nemačke trupe uspele da suzbiju ustaničku vojsku u centralnoj Slovačkoj, pa je komanda 1. ukrajinskog fronta odlučila da zaustavi Istočnokarpatsku operaciju.

Lokalne napade narednih dana vodio je 1. čeholovački armijski korpus zajedno sa 67. streljačkim korpusom. Većina ostalih sovjetskih jedinica koje su učestvovale u operaciji otišle su u privremenu odbranu 28. oktobra 1944. godine. Borbe su nastavljene i oko Mihalovca.

Napredovanje kroz planinski teren Slovačke trajalo je do češko-slovačkih, rumunskih i posebno sovjetskih trupa do aprila 1945. godine. Oslobodilačke borbe završene su u okviru operacije Istočni Karpati.

Rezultat operacije

Istočnokarpatska operacija očigledno nije završila uspehom, jer se odvijala u izuzetno nepovoljnim uslovima i sa angažovanjem velikih ljudskih i materijalnih snaga SSSR-a. Osim toga izostala je pomoć koja se očekivala od pobunjeničkih trupa Istočnoslovačkog korpusa, jer su Nemačke trupe brzo ugušile partizanski ustanak i slovačka vojska je rasformirana. Posledično je bitka trajala 50 dana. Prelaz je zauzeta 6. oktobra, ali su žestoke borbe trajale još mesec dana.

Od početka operacija je imala malo izgleda za uspeh, jer je ona pre svega bila politički gest naklonosti Sovjetskog Saveza prema Čehoslovačkoj.

Kako je u operaciji angažovan veliki broj trupa, koje su Nemci mogli da rasporede protiv domaćih snaga, operacija je verovatno bila najveća vojna pomoć koju su saveznici pružili ustanicima u Čehoslovačkoj Pored toga, nemačka komanda koristila je 12 od 20 divizija u zoni 38. armije, koje su bile koncentrisane na 1. ukrajinskom frontu, odnosno 60% svih nemačkih snaga raspoređenih u zoni 1. ukrajinskog fronta bilo je vezano u borbama u ovoj operaciji.

Borbe su takođe sprečile nemačku komandu da iskoristi privremenu operativnu pauzu u pravcu Varšava - Berlin za premeštanje dela svojih snaga u Rumuniju ili u istočnu Mađarsku, gde su napali 2. i 3. ukrajinski front, a nisu imali ni dovoljno trupa i u južnom delu zbog borbi u Karpatima.

Ofanzivni napori sovjetskih i čehoslovačkih trupa bili su ogromni, što se vidi u njihovom delimičnom i sporom napredovanju kroz neprohodan i teško branjen planinski teren. Pritom su potiskivali neprijatelja u dubinu Karpata i prouzrokovali mu znatne gubitke (prema sovjetskim podacima: oko 52.000 mrtvih, ranjenih i nestalih), opreme i naoružanja (800 komada minobacača, do 185 tenkova i samohodnih topova). Međutim, gubici Sovjetske armije i čehoslovačkog armijskog korpusa bili su takođe teški, oko 19.000 poginulih sovjetskih vojnika (ovi gubici ne uključuju gubitke 4. gardijskog i 31. tenkovskog korpusa) i 1.800 pripadnika 1. čeholovačkog armijskog korpusa. Dok su ukupno napadačke trupe imale oko 93.000 ranjenih.

• Spomen obeležja u znak sećanja na Iatočnokarpatsku operaciju
• 
  Spomenik bitkama na Dukljanskom prevoju.
• 
• 
  Spomen neznanom junaku
• 
• 

Spoljašnje veze

Mediji vezani za članak Istočnokarpatska operacija na Vikimedijinoj ostavi