Википедија

Kinezi u Republici Srpskoj

Kinezi u Republici Srpskoj (kin: 中國人 在 塞族共和國) su građani kineskog porijekla i kineske etničke pripadnosti, koji žive i rade na teritoriji Republike Srpske. Kinezi su na prostore Republike Srpske počeli da dolaze u vrmenu Socijalističke Jugoslavije, prvenstveno kao trgovci i vlasnici trgovački radnji. Kraj 20. vijeka i početak 21. vijeka su obilježili veliki broj kineskih doseljenika u Republiku Srpsku. Svi gradovi i veća naseljena mjesta su imali kineske radnje, a broj kineza je rapidno rastao. Pojavom komercijalnih tržnih centara, ineteresovanje za kinesku robu je opalo, pa su se Kinezi djelomično vratili u svoju zemlji, dok je mali broj ostao u Republici Srpskoj.[1]

Kinezi u Republici Srpskoj
kin: 中國人 在 塞族共和國
zastava Kineza i grb Srpske
Ukupna populacija
173(2013)
Regioni sa značajnom populacijom
Banja Luka, u manjem broju širom Republike Srpske
Jezici
kineski i srpski
Religija
kineska narodna religija
nereligioznost

Kinezi nemaju status službene nacionalne manjine u Republici Srpskoj, a shodno tome nemaju predstavnike i delegate u Vijeću naroda Republike Srpske, Savjetu nacionalnih manjina i Savezu nacionalnih manjina.

Istorijat uredi

Kinezi su u ove prostore počeli da doseljavaju krajem 20. vijeka i početkom 21. vijeka. Iako ih je većina došla zbog posla, kineski doseljenici ostajali su trajno i započinjali jedan novi život. Kinezi su doselili u brojne gradove širom Republike Srpske, dok je najveći broj primjetan u najveće gradu Srpske, Banja Luci. Njihovo najpoznatije zanimanje je trgovina. Pored trgovine, Kinezi se u Republici Srpskoj bave raznim zanimanjima. U Bijeljini se određen broj bavi poljoprivredom, dok je u Modriči kineska porodica imala farmu svinja. Sve više je onih koji se bave proizvodnjom i uzgojem kineske hrane i začina.[2] Prva kineska porodica došla je u Banjluku 1999. godine, kada su otvorili trgovačku radnju, koju posjeduju i danas. Broj Kineza u Banjaluci je tada počeo naglo rasti, da bi se posljednjh godina, zbog povratka u rodnu zemlju smanjio.[3]

Tokom 2017. godine dvije kineskinje su upisane u osnovnu školu u Kozarskoj Dubici.[4] U zvorničkom porodilištu je tokom 2020. godine zabilježeno nekoliko porađaja kineskinja.[5] Najveći broj pripadnika kineskog naroda u Republici Srpskoj, kao i u cijeloj BiH je prosutan na teritoriji Brčkog, gdje su tokom pandemije Korona vrusa 2020. skupili značajna sredstva i doniral brčanskim zdravstvenim ustanovama.[6]

Nakon proglašenja pandemije virusa Korona, Kina je poslala kontigent zaštitne medicinske opreme iz koju je Vlada Republike Srpske kupila za zdravstveni sistem Republike Srpske, s ciljem sprečavnja širenja virusa korona.[7] Kinezi koji žive u Republici Srpskoj i Federaciji BiH iskazali su svoju humanost, donirajući medicinsku opremu zdravstvenom sistemu Republike Srpske. Institut za javno zdravstvo Republike Srpske dobio je donaciju od 12.000 hirurških maski, koju su uručili predstavnici građana Narodne Republike Kine koji već više od 10 godina žive i rade u Republici Srpskoj.[8]

Religija uredi

Glavni članak: Religija u Republici Srpskoj

Kinezi u Republici Srpskoj, kao i većina njihovih sunarodnika, u matičnoj zemlji, kao i širom svijeta su pripadnici kineske narodna religija uključujući Taoizam i Hrišćanstvo, ili su nereligiozni.

Kultura uredi

Pripadnici kineskog naroda u Republici Srpskoj, trude se da kroz svoje aktivnosti zadrže tradionalni način života, običaje, kulturu i kuhinju kao u matičnoj zemlji.

Na Filozofskom fakultetu Univerziteta u Istočnom Sarajevu, nakon otvaranja Katedre za Sinologiju i Studijskog odsjeka za kineski jezik, kineski profesori su postali redovni nastavni kadar u Republici Srpskoj, a svojim dolaskom u Istočno Sarajevo postali glavna okosnica razvoja kineske kulture u ovom gradu. U Istočnom Sarajevu se redovno održavaju kulturne manifestacije posvećene kineskom narodu, istoriji i kulturi, a Matična biblioteka posjeduje i Kinesku čitaonicu sa fondom knjižnog materijala koji broji preko 1.000 jedinica.[9] Kao rezultat popularizacije kineske kulture i lakšeg zučavanja jezika u Istočnom Sarajevu je otvoren Kutak kineske kulture, postavka kineskih umjetničkih i istorijskih vrijednosti u foajeu Filozofskog fakulteta Univerziteta u Istočnom Sarajevu koja jeodraz je podrške ambasade Narodne Republike Kine jedinoj Katedri za Sinologiju u Republici Srpskoj i Filozofskom fakultetu Univerziteta u Istočnom Sarajevu.[10]

Pri banjalučkom univerzitetu na Fakultetu političkih nauka otvoren je Konfucijev institut[11], kao rezultat dugogodišnje saradnje Narodne Republike Kine i Republike Srpske, i sve veće popularizacije kinseske kulture u Srpskoj. Prednosti ovog instituta su besplatno pohađanje kurseva kineskog jezika, izučavanje kulture, posjeta Kini radi usavršavanja, saradnja sa kineskim fakultetima i razmjena studenata.[12] Povodom obilježavanja Međunarodnog dana Konfucijevih instituta 2019. godine, u sklopu banjalučkog ogranka je otvorena i Dao bašta koja će služiti njegovim polaznicima i studentima koji budu izučavali kineski jezik da nauče nešto više o kulturi, tradiciji i običajima Kine.[13] U organizaciji Konfucijevog instituta iz Banjaluke, svake godine se na prigodan način obilježi Kineska nova godina. Kineska Nova godina ili Praznik proljeća, u Banjaluci se obilježava programom, koji izvode polaznici Konfucijevog instituta Banjalučkog univerziteta, te studenti i učenici osnovnih i srednjih škola sa kojima Konfucijev institut sarađuje. Praznik proljeća u Kini se tradicionalno obilježava u krugu porodice, uz bogatu prazničnu trpezu, koja simbolizuje zdravlje, izobilje i blagostanje u novoj godini.[14] Kiinez širom Srpske obilježavaju svoju novu godinu, spremajući tradcionalna jela, bez kojih ne može proći obilježavanje bilo kog kineskog praznika.[15]

Kao posljedica izučavanja kineskog jezika na Univerzitetu u Istočnom Sarajevu, osnovne škole su počele da uvode taj jezik u svoj obrazovni sistem, pa je danas moguće za osnovnoškolce da u sklopu redovnih predmeta imaju i Kineski jezik. Vlada Republike Srpske je tokom mjeseca juna 2019. godine usvojila Informaciju o uvođenju kineskog jezika u škole čime je stvorena formalna osnova za izučavanje kineskog jezika u obrazovnom sistemu Republike Srpske.[16] U Osnovnoj školi „Sveti Sava“ u Istočnom Novom Sarajevu otvorena je prva učionica za učenje kineskog jezika u Republici Srpskoj. Riječ je o početku značajnog projekta koji će biti veliki korak ka zbližavanju naroda Srpske i Kine.[17] Nakon ovoga, učionica za izučavanje kineskog jezika je otvorena i u Doboju.[18]

Tokom 2021, kineska kultura se proširila na još jedan grad Srpske. Na samom jugu Srpske, u Trebinju, a u sklopu gradske biblioteke otvoren je Kinesski kulturni centar, prvi ovakve vrste u Republici Srpskoj. Centar nudi široki spekar mogućnosti izučavanja kineske kulture, istorije i tradicije.[19]

Udruženja uredi

U Republici Srpskoj, postoje dva udruženje, koje okupljaju pripadnike kineskog naroda, kao i poštovaoce kineske, istorije i kulture, U Banja Luci je aktivno Udruženje prijatelja Narodne Republike Kine i Bosne i Hercegovine. Udruženje je osnovano 1997. i okuplja više od 100 članova. Tokom mjeseca marta 2016. godine u Istočnom Sarajevu je svečano predstavljeno Društvo srpsko-kineskog prijateljstva Republike Srpske. Cilj osnivanja Udruženja je jačanje veza između Kine i Republike Srpske kao i poboljšanje saradnja na planu kulture, nauke, na pedagoškom planu, ali i na unaprjeđenju ekonomskih i poslovnih veza.[20]

Rasprostranjenost uredi

Po popisu stanovništva 2013. u Bosni i Hercegovini, a prema podacima koje je izdala Agencija za statistiku Bosne i Hercegovine u Republici Srpskoj je živjelo 173 Kineza.[a] Pripadnici kineske populacije u Republici Srpskoj su popisani u dvije kategorije, kao Kinezi, kojih je bilo 126 i kao Han (Kinezi) kojih je bilo 47.[21]

Značajne ličnosti uredi

Vidi još uredi

Napomene uredi

  1. ^ Institucije Republike Srpske, ne priznaju rezultate, prikazane od strane Agencije za statistiku Bosne i Hercegovine, ali ne planiraju izdati sopstvene podatke za ovu popisnu kategoriju.

Reference uredi

  1. ^ „Znate li koliko Kineza živi u BiH i gdje ih ima najviše”. N1. Pristupljeno 31. 7. 2018. 
  2. ^ „Život Kineza u komšiluku”. Nezavisne novine. Pristupljeno 9. 11. 2016. 
  3. ^ a b „Kinezi u BiiH - tiho su došl, još tiše odlaze”. DV. Pristupljeno 31. 7. 2018. 
  4. ^ „Kineskinje krenule u školu u Kozarskoj Dubici”. RTRS. Pristupljeno 31. 7. 2018. 
  5. ^ „Zvornik: Mali Kinezi i crnci rođeni Zvorničani”. Katera. Pristupljeno 31. 7. 2018. 
  6. ^ „Kinezi iz Brčkog donirali novčana sredstva za borbu protiv Korona virusa”. Brčko tv. Pristupljeno 4. 5. 2020. [mrtva veza]
  7. ^ „U Banjaluku sletio avion sa opremom iz Kine”. RTRS. Pristupljeno 4. 5. 2020. 
  8. ^ „Kinezi koji žive u BiH donirali Institutu 12.000 hirurških maski”. RTRS. Pristupljeno 4. 5. 2020. 
  9. ^ „Dan kineske kulture”. UIS. Pristupljeno 9. 11. 2016. 
  10. ^ „U I.Sarajevu otvoren "Kutak kineske kulture"”. RTRS. Pristupljeno 4. 5. 2020. 
  11. ^ „Konfucijev institut”. UNIBL. Pristupljeno 4. 5. 2020. 
  12. ^ „Otvoren Konfucijev institut u Banjaluci”. RTRS. Pristupljeno 4. 5. 2020. 
  13. ^ a b „Na Konfucijevom institutu otvorena Dao bašta”. RTRS. Pristupljeno 4. 5. 2020. 
  14. ^ „Kineska Nova godina u Banjaluci”. RTRS. Pristupljeno 4. 5. 2020. 
  15. ^ „Kinezi u Gradišci proslavljaju novu godinu”. Gradiška.com. Pristupljeno 4. 5. 2020. 
  16. ^ „Uvodi se kineski jezik u škole u Republici Srpskoj”. RTRS. Pristupljeno 6. 5. 2020. 
  17. ^ „Otvorena prva učionica za učenje kineskog jezika u Srpskoj”. RTRS. Pristupljeno 4. 5. 2020. 
  18. ^ „Đi u Doboju otvorio učionicu za kineski jezik”. RTRS. Pristupljeno 4. 5. 2020. 
  19. ^ „U Trebinju otvoren Kineski kulturni centar”. RTRS. Pristupljeno 28. 8. 2023. 
  20. ^ „Predstavljeno Društvo srpsko-kineskog prijateljstva”. Glas Srpske. Pristupljeno 4. 5. 2020. 
  21. ^ „Rezultati Popisa 2013, Etnička/nacionalna pripadnost”. Agencija za statistiku BiH. Pristupljeno 31. 7. 2018. 
  22. ^ „Gdje se sahranjuju Kinezi”. Info Bijeljina. Pristupljeno 4. 5. 2020. [mrtva veza]

Spoljašnje veze uredi

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Кинези_у_Републици_Српској&oldid=27673809”