Korisnik:ImStevan/Prava LGBT+ osoba u Srbiji
Istraživanje je pokazalo da su mlađi od 29 godina najpolarizovanija grupa ispitanih, te u toj grupi ima najviše onih koji si se pridružili paradi ponosa, ali i najviše onih koji bi bili spremni na nasilje protiv učesnika parade. Dve petine građana koji lično poznaju osobu različite seksualne orijentacije imaju pozitivan stav prema toj populaciji, što je 4 puta više od proseka, dok među onima koji posredno poznaju ili misle da poznaju LGBT+ osobu ima više onih sa negativnim stavovima i želja za interakcijom je ispod proseka.[1]
Podršku LGBT+ populaciji i pozitivna osećanja prema LGBT+ populaciji iznad proseka u Srbiji imaju:[1]
- Oni koji su religiozni ali se ne slažu sa svim što njihova religija propoveda i oni koji nisu religiozni ali nemaju ništa protiv religije
- Žene
- Osobe mlađe od 40 godina
- Fakultetski obrazovani
- Korisnici društvenih mreža, naročito Tvitera i Tiktoka
- Stanovnici urbanih sredina u Vojvodini i Beogradu
- Srbi (u odnosu na pripadnike drugih nacija)
Otpor prema LGBT+ populaciji postaje veći što je testirani odnos bliži ispitaniku (najmanji otpor kao sunarodnik, najveći kao član porodice).[1]
Više od 87% LGBT+ žrtava nasilja nema nikakvu informaciju da je po njihovoj prijavi policiji išta urađeno.[1]
| Pitanje ili tema[1] | ||||
|---|---|---|---|---|
| 2020. | 2018. | |||
| Da | Ne | Da | Ne | |
| Republika Srbija ne vodi računa o LGBT+ građanima | 77% | / | 78% | / |
| Doživeli ste emotivno nasilje | 56% | / | 64% | / |
| Doživeli ste fizičko nasilje | 8% | / | 8% | / |
| Doživeli ste seksualno nasilje[a] | 14% | / | 7% | / |
| U prethodnih godinu dana ste bili izloženi diskriminaciji | 46% | / | 67% | / |
| Osećate se slobodnim da ispoljavate svoj LGBT+ identitet | 14% | 48% | / | / |
| Pitanje ili tema | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 2021. | 2010. | 2008. | |||||
| Da | Ne | Da | Ne | Da | Ne | ||
| Podržavate Zakon o istopolnim zajednicama | 11% | / | / | / | / | / | |
| LGBT+ osobe u Srbiji su osetljiva grupa i treba im je pomoć da ostvare svoja prava | 18% | / | 15% | / | 12% | / | |
| „Homoseksualnost je za mene bolest” | 41% | 25% | 67% | 18% | 70% | 17% | |
| Spremnost građana Srbije na kontakt sa pripadnicima LGBT+ populacije | Da živi u Vašoj državi, da Vam je sunarodnik | 67% | / | 53% | / | 52% | / |
| Da bude Vaš komšija ili sugrađanin | 62% | / | 46% | / | 47% | / | |
| Da Vam bude saradnik na poslu | 59% | / | 40% | / | 38% | / | |
| Da bude nastavnik ili vaspitač Vašoj deci | 33% | / | 18% | / | 14% | / | |
| Da se s njim/njom družite i posećujete | 44% | / | 27% | / | 24% | / | |
| Da Vam bude šef na poslu | 47% | / | 32% | / | 30% | / | |
| Da ima rukovodeći položaj u Vašoj državi | 44% | / | 28% | / | 23% | / | |
| Da budete u srodstvu/da bude član Vaše porodice | 28% | / | 22% | / | 17% | / | |
| Pitanje ili tema | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| 2021. | |||||
| Veoma pozitivan | Pozitivan | Neutralan | Negativan | Veoma negativan | |
| Odnos ispitanika prema osobama koje su promenile pol | 6% | 35% | 25% | 8% | |
| Odnos građana Srbije prema LGBT+ populaciji kroz sintetički pokazatelj | 18% | 32% | 50% | ||
Odnos građana Srbije prema kontaktu sa pripadnicima LGBT+ populacije kroz sintetički pokazatelj: Nema ništa protiv kontakta sa LGBT+ osobama — 36% Nema stav — 29% Protivi se kontaktu sa LGBT+ osobama — 35%
Prihvatanje interakcije ipak ne garantuje pozitivne stavove prema zajednici. Kod onih koji nemaju ništa protiv kontakta, samo 39% ima pozitivan stav, a kod onih koji nemaju stav o kontaktu, 52% ima negativan stav.
| Pitanje ili tema | Godina | Stvar prirode | Uticaj sredine | Pomodarstvo | Ne zna |
|---|---|---|---|---|---|
| „Šta mislite, zašto neko postaje LGBT+ osoba?” | 2008. | 47% | 15% | 12% | 26% |
| 2010. | 47% | 18% | 13% | 22% | |
| 2008. | 42% | 15% | 7% | 36% |
Oni koji izjednačavaju LGBT+ pokret sa pomodarstvom su oni koji počinju od tačke negativnog stava prema LGBT+ osobama i izbegavaju kontakt sa njima.[1]
Iznad proseka, pomodarstvo i LGBT+ izjednačavaju:[1]
- Vernici
- Osobe starije od 50 godina
- Stanovnici zapadne Srbije i Šumadije
- Osobe u bošnjačkim i mađarskim sredinama (u odnosu na pripadnike drugih nacija)
Zakon o istopolnim zajednicama uredi
Kad su upitani o tome da li probleme istopolnih zajednica treba regulisati pravnim propisima, 37% je reklo ne, 20% je reklo da sve treba da reši sve potencijalne odnose, a 26% da bi samo tehničke stvari trebalo rešavati, jer se ne radi o braku. Oni koji izjednačavaju pomodarstvo i LGBT+ imaju skoro identičan profil onima koji su na ovo pitanje rekli ne, s tim što su iznad proseka ne rekli i muškarci. One grupe koje iznad proseka imaju pozitivne stavove prema LGBT+ zajednici su i iznad proseka podržale zakonsku regulativu.[1]
Razlike polova uredi
| Pitanje ili tema[1] | Muškarci (% koji se slaže) |
Žene (% koji se slaže) | ||
|---|---|---|---|---|
| Da | Ne | Da | Ne | |
| Homoseksualnost je za mene bolest | 46% | 20% | 38% | 31% |
| LGBT+ osobe u Srbiji osetljiva grupa i treba im pomoći da ostvare prava | 13% | 53% | 21% | 40% |
| Zajednica između dvoje ljudi, ma kog pola da su, je njihova lična stvar i niko ne sme da ih sprečava da je zakonski ostvare | 18% | 51% | 25% | 38% |
| Ozakonjenje istopolnih zajednica u Srbiji će zakonski urediti život jednom delu naših sugrađana i to treba podržati | 15% | 49% | 23% | 40% |
| Homoseksualci su jalovo drvo koje treba poseći i u oganj baciti” | 16% | 46% | 10% | 56% |
| Treba podržavati nasilje prema osobama različite seksualne orijentacije/opredeljenja, oni se samo tako mogu „suzbiti” | 5% | / | 1% | / |
Nasilje uredi
Kod grupacije ispitanika do 29 godina se nailazi na najveću polarizaciju po osudi i primeni nasilja, te oni nadprosečno podržavaju oštrije kazne nego za obično nasilje, ali i nadprosečno aktivno podržavaju nasilje kao jedini način njihovog „suzbijanja” (7%). Što su ispitanici više obrazovani, to je frekvencija odgovora da podržavaju nasilje padala. Čak polovina Romskih ispitanika je verovala da takvo nasilje treba kazniti oštrije nego obično. Nasilje su češće podržavale osobe iz ruralnih sredina, muškarci i vernici. Oni koji su iznad proseka podržavali oštrije kazne najviše vremena provode na društvenim mrežama Tviter (32%) i Tiktok (38%). Oni koji koriste radio kao primarno sredstvo informisanja su iznad proseka podržali nasilje.[1]
| „Šta mislite o nasilju prema osobama drugačije seksualne orijentacije koje se ponekad prema njima primenjuje?”[1] | ||
|---|---|---|
| 2021. | 2010. | |
| „Treba podržavati nasilje prema osobama različite seksualne orijentacije/opredeljenja, oni se samo tako mogu „suzbiti” | 3% | 2% |
| „Ljude koji tuku osobe različite seksualne orijentacije ne treba kažnjavati, jer su oni opravdano revoltirani” | 6% | 8% |
| „To treba kažnjavati kao što se kažnjava nasilje prema bilo kome drugom” | 63% | 59% |
| „Takvo nasilje treba kažnjavati oštrije nego obično nasilje, jer je to neprihvatljivo” | 15% | 13% |
| „Ne znam, ne mogu da procenim” | 13% | 18% |
Parade ponosa uredi
Kod grupacije ispitanika do 29 godina se nailazi na najveću polarizaciju po pitanju reakcije na paradu ponosa, te bi se oni nadprosečno pridružili paradi, ali i nadprosečno nasilno odreagovali. Oni koji su iznad proseka rekli da bi se pridružili paradi najviše vremena provode na društvenim mrežama Tviter i Tiktok. Oni koji koriste radio kao primarno sredstvo informisanja bi iznad proseka reagovali nasilno.[1]
| „Zamislite situaciju da slučajno prolazite pored gej parade. Kako biste Vi reagovali na to?”[1] | 2021. | 2010. |
|---|---|---|
| „Dobro bih se informisao/la kada je taj događaj da nipošto ne budem u blizini | 13% | 10% |
| „Ne bih izdržao/la da ne uletim i udarim nekog u toj grupi, jer me to veoma nervira” | 1% | 4% |
| „Ne bih izdržao/la da makar ne dobacim nešto” | 7% | 7% |
| „Pridružio/la bih se takvoj paradi” | 4% | 1% |
| „Iz radoznalosti bih zastao/la da vidim kako to izgleda i šta se tu dešava” | 17% | 17% |
| „Prošao/la bih kao i pored svakog drugog javnog događaja koji me ne interesuje” | 47% | 49% |
| „Ne znam, ne mogu da procenim” | 11% | 12% |
Transrodnost uredi
Većina ljudi u Srbiji ima negativan ili neutralan odnos prema pripadnicima transrodne zajednice i transrodnost smatraju mentalnim poremećajem.[1]
Na pitanje „kakav je Vaš odnos prema osobama koje su se odlučile za promenu pola?” u istraživanju CESID-a, dati su sledeći odgovori:[1]
- Veoma pozitivan — 1%
- Pozitivan — 5%
- Neutralan — 35%
- Negativan — 25%
- Veoma negativan — 18%
- Ne zna — 16%
Kod muškaraca, 53% je reklo da imaju negativan stav prema osobama koje su promenile pol, a kod žena je taj procenat bio 36%. Žene su iznad proseka govorile da imaju neutralan stav. Stariji, religiozniji, sa nižim nivoima obrazovanja, iz bošnjačkih i mađarskih sredina i ispitanici koji žive u ruralnim područjima su češće imali negativne stavove. Oni koji ne koriste društvene mreže češće su imali negativne stavove, a korisnici Tvitera i Tiktoka su češće imali pozitivne stavove. Tri četvrtine onih koji se protive kontaktu sa LGBT+ osobama je izrazilo negativan stav prema osobama koje su se odlučile na promenu pola.[1]
Na pitanje „da li biste podržali odluku Vama bliske osobe da promeni pol, ukoliko bi to bila njena/njegova želja?”, dati su sledeći odgovori:[1]
- U potpunosti bih podržao/la, ukoliko bi ga/je to učinilo srećnom i zadovoljnom — 13%
- Zavisi od okolnosti, ali ne bih bio/la srećan/na zbog takve odluke — 22%
- Ne bih, pokušao/la bih da ga/je odgovorim od toga — 42%
- Ne zna, ne može da proceni — 23%
Žene bi i u ovom slučaju češće dale podršku osobi od muškaraca (16% prema 9%). Ponovo, korisnici društvenih mreža, naročito Tvitera i Tiktoka, mladi, nereligiozni, obrazovani, kao i osobe iz urbanih sredina bi iznad proseka podržale osobu.[1]
Na pitanje „da li država treba da zakonski uredi oblast promene pola i rodnog identiteta ili ne?”, dati su sledeći odgovori:[1]
- Treba, — 31%
- kako bi se olakšao položaj ljudi koji se odluče na to i izjednačio sa ostalim građanima Srbije — 16%
- tako da zabrani te stvari u našoj zemlji — 15%
- Ne treba — 41%
- Ne zna — 28%
Obrazac ispitanika i njihovih odgovora je isti kao u prethodna dva pitanja.[1]
- ^ a b v g d đ e ž z i j k l lj m n nj o p r s „KA BOLJEM RAZUMEVANJU PRAVA LGBTI OSOBA I NJIHOVE POZICIJE U DRUŠTVU” (PDF). cesid.rs. CESID. Pristupljeno 2022-08-15.
Greška kod citiranja: Postoje oznake <ref> za grupu s imenom „lower-alpha“, ali nema odgovarajuće oznake <references group="lower-alpha"/>