Википедија

Lukacvetkovicc

Pridružio/la se na datum 22. mart 2022.
Džejms Bjukanan Djuk
BuckDuke
Datum rođenja23. decembar 1856.
Mesto rođenjaDaram, Severna Karolina, SAD
Datum smrti10. oktobar 1925.
Mesto smrtiNjujork, SAD
Mesto ukopaUniverzitet Djuk
ZanimanjePreduzetnik u duvanskoj industriji
SuprugaLilijan Flečer Mekrid(1904-1906) Nanalin Holt Inman(1907-)
DecaDoris Djuk
RođaciBendžamin Njutn Djuk(brat) Brodi Djuk(polubrat)

Džejms Bjukanan Djuk(23. decembar 1856 - 10. oktobar 1925) bio je američki industrijalista koji se bavio duvanom i električnom energijom. Najopoznatiji je po pinoristvu u proizvodnji i marketingu modernih cigareta[1] i učešću u radu Univerziteta Djuk. Osnovao je kompaniju American Tobacco Company 1890.

Džejms Bjukanan Djuk, poznatiji po nadimku „Bak”, rođen je 23. decembra 1856. u blizini Darama u Severnoj Karolini. Otac mu je bio proizvođač duvana, filantrop i imenjak Univerziteta Djuk, Vašington Djuk (1820-1905), a majka Artelija Roni(Vašingtonova druga žena).[2]

Karijera

uredi

Djukov otac Vašington bio je vlasnik kompanije duvana koju su nasledili njegovi sinovi Džejms i Bendžamin (1855 – 1929) tokom druge polovine 19. veka. Godine 1885, Džejms Bjukanan Djuk dobio je licencu za korišćenje prve automatizovane mašine za pravljenje cigareta (koju je izumeo Džejms Albert Bonsak), i do 1890. Djuk je snabdevao gotovo 40 posto američkog tržišta duvanom (tada poznatiji kao motani duvan). Iste godine, Djuk je utvrdio kontorolu nad četiri glavna tržišna konkurenta i ujedinio ih pod imenom kompanija duvana American Tobacco Company, koja je zauzimala 90 procenata američkog tržišta duvana i na taj način je stvorio monopol. Njegova poslovna taktika zasnivala se na korišćenju surovih eksploatatorskih principa (robber baron) što je dovelo do izbijanja ratova Black Patch Tobacco Wars koji su trajali između 1906 – 1908.

Djuk je pokušao da primeni iste strategije kako bi pridobio britansko tržište početkom 1900-ih godina, kao na američko, što je dovelo do ujedinjenje britanskih proizvođača pod imenom kompanija Imperial Tobacco Company of Great Britain and Ireland, Ltd (Imperial Tobacco). Nakon dve godine nadmetanja za prevlast na tržištu, Imperial Tobacco je prebacio težište borbe na američko tržište, što je dovelo do toga da kompanija American Tobacco Company traži vansudsko poravnanje.

Prema postignutom sporazumu kompanija American Tobacco Company upravljala je američkom trgovinom duvana, kompanija Imperial Tobacco je upravljala trgovinom duvana na teritoriji Britanije, dok je njihovo zajedničko preduzeće pod imenom British-American Tobacco Company osnovan radi upravljanja trgovinom duvana u ostatku sveta.

Tokom ovog perioda Djuka su u više navrata tužili poslovni partneri i interesne strane. Godine 1906. kompanija American Tobacco Company je na osnovu sudske presude za kršenje antimonopolskih zakona, bila primorana da se podeli na četiri kompanije i to na: kompanije American Tobacco Company, Liggett & Myers, R. J. Reynolds i the P. Lorillard Company. Godine 1911. Vrhovni sud Sjedinjenih Američkih Država je izdao presudu kojom je okončan monopol kompanije American Tobacco Company. Ova kompanija podeljena na više manjih preduzeća od kojih ja samo British-American Tobacco Company ostao u vlasništvu Djuka.

Porodica Djuk je otvorila prvu tekstilnu kompaniju 1892. godine u Daramu u Severnoj Karolini, na čijem čelu je bio Džejmsov brat Bendžamin. Početkom 20. veka Bak je angažovao kompaniju American Development Company koja mu je omogućila da stekne prava na korišćenje zemljišta i vode na reci Katoba. Godine 1904. na tom imanju osnovali su kompaniju pod nazivom Catawba Power Company, a nakon godinu dana Djuk i njegov brat osnovali su još jednu kompaniju Southern

 
Kuća Džejms B. Djuka na ulici Fifth Avenue u Njujorku, iz 2010. godine

Power Company koja je kasnije dobila naziv Duke Power ,preteča konglomerata Duke Energy. Kompanija je snabdevala Djukovu tekstilnu industriju električnom energijom i za manje od dvadeset godina isporučivala je električnu energiju u više od 300 fabrika za proizvodnju pamuka i mnogim drugim industrijama. Duke Power je umrežila svoj lanac elektrana i ubrzo snavdevala veliki broj gradova u severnom delu pidemondske regije i Južne Karoline. Kompenzaciono jezero Lake James, koja se nalazi na zapadnom delu Severne Karoline nastalo je 1928. godine i ime nosi u čast Džejmsa Bjukanana Djuka. Termoelektrana Buck Steam Station sagrađena 1926. Godine u Rouan Kauntiju u Severnoj Karolini je takođe nazvana po Djuku.

Privatni život

uredi

Djuk se ženio dva puta. Prvi put 1904. za Lilijan Flečer Mekrid(poznatija kao Lilijan Nanet Djuk), međutim, nisu imali dece i razveli su se 1906. Potom je oženio udovicu Nanalin Holt Inman 1907, dobio prvo i jedino dete, kćerku Doris 22. novembra 1912. Doris je odrasla na imanju Duke Farms u blizini Hilzbroa u Nju Džerziju, gde je njen otac radio sa pejzažnim arhitektama kao što su Džejms Lil Grinlif(radio je u firmi Fredirka La Olmsteda) i Horešio Bukenham kako bi pretvorio 8 km2 njiva i šuma u zapanjujući pejzaž koji se sastojao od 2 staklene bašte, 9 jezera, 35 fontana, 45 objekata, bezbroj skulptura, preko 3 km betonskih zidina i više od 29 km puteva.[3]

Djuk je preminuo 10. oktobra 1925. u Njujorku. Sahranjen je pored oca i brata u kapeli Memorial Chapel na kampusu Univerziteta Djuk. Poslednjih pet godina života proveo je u svom domu Linvud u Šarlotu u Severnoj Karolini,[4] koji je 1978. svrstan u Nacionalni registar istorijskih mesta.[5]

Čovekoljublje(filantropija) i testament

uredi
 
Statua Džejms B. Djuka ispred kampusa West Campus Quad, fotografisano jula 2008.

Decembra 1924. osnovao je poverenički fond The Duke Endowment koji je raspolagao sa 40 miliona dolara(604 miliona dolara u 2020.[6]). Deo tog novca je bio namenjen univerzitetu Trinity College, koji je kasnije promenio ime u Univerzitet Djuk u čast osnivača. Isto tako je i glavna biblioteka The James B. Duke Library na kampusu Univerziteta Furman dobila ime po njemu zbog nesebičnih donacija ovom univerzitetu.[7]

Nakon Djukove smrti, oko polovine njegovog imanja postalo je vlasništvo povereničkog fonda The Duke Endowment, dodajući mu još 67 miliona dolara(989 miliona dolara u 2020.[6]). U testamentu fonda, Djuk je naznačio da želi da poverenički fond pomaže sledeće institucije: Duke University, Davidson College, Furman University, Johnson C. Smith University. Pored ovih institucija i neprofitne bolnice, domove za nezbrinutu decu u obe Karoline, seoske ujedinjene metodističke crkve u Severnoj Karolini, i na kraju penzionisane pastore i njihove porodice koje se nalaze na rubu egzistencije.

Najveći deo ostatka Djukovog imanja, vrednosti oko 100 miliona dolara(1,48 milijardi dolara u 2020.[6]), nasledila je njegova kćerka Doris, koja je postala „najbogatija devojka na svetu”[8]. Doris je 1927. tužila svoju majku za posedovanje porodične kuće na Menhetnu i pobedila.[9] Ona je takođe pobedila u sporu za kontrolu imanja Duke Farms. Budući da je pomenuto imanje budilo draga sećanja na oca, Doris se odlučila na nekoliko velikih promena, pored uređivanja staklenog vrta, kako bi podigla stakleni vrt Display Gardens u njegovu čast.[10] U ovom vrtu bila je izložena ogromna kolekcija skulptura njenog oca, koja je bila dostupna javnosti od 1964. do momenta kada ju je poverenički fond zatvorio maja 2008.

Reference

uredi
  1. ^ Kremer, William (November 13, 2012). "James Buchanan Duke: Father of the Modern Cigarette". BBC News. Retrieved November 13, 2012
  2. ^ "The Duke Family and its Legacy". Duke Endowment. Archived from the original on May 17, 2008. Retrieved June 2, 2008.
  3. ^ "History". Duke Farms. Archived from the original on January 11, 2008. Retrieved February 11, 2008.
  4. ^ Davyd Foard Hood and Joe Mobley (n.d.). "James Buchanan Duke House" (PDF). National Register of Historic Places - Nomination and Inventory. North Carolina State Historic Preservation Office. Retrieved February 1, 2015.
  5. ^ "National Register Information System". National Register of Historic Places. National Park Service. July 9, 2010.
  6. ^ a b v 1634–1699: McCusker, J. J. (1997). How Much Is That in Real Money? A Historical Price Index for Use as a Deflator of Money Values in the Economy of the United States: Addenda et Corrigenda (PDF). American Antiquarian Society. 1700–1799: McCusker, J. J. (1992). How Much Is That in Real Money? A Historical Price Index for Use as a Deflator of Money Values in the Economy of the United States (PDF). American Antiquarian Society. 1800–present: Federal Reserve Bank of Minneapolis. "Consumer Price Index (estimate) 1800–". Retrieved April 16, 2022
  7. ^ James Duke, Philanthropy Hall of Fame
  8. ^ Pace, Eric (October 29, 1993). "Doris Duke, 80, Heiress Whose Great Wealth Couldn't Buy Happiness, Is Dead". The New York Times. ISSN 0362-4331. Retrieved July 29, 2021
  9. ^ "Doris Duke, 14, Gets $1,600,000 House" (PDF). The New York Times. February 11, 1927. p. 12. ISSN 0362-4331. Retrieved July 29, 2021.
  10. ^ "The Gardens at Duke Farms". Skylands Visitor Guide. Retrieved June 2, 2008.
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Корисник:Lukacvetkovicc&oldid=24592260”