Korisnik:Sara Stambolija/Теорија доколичарске класе
| Sara Stambolija/Teorija dokoličarske klase |
|---|
| Teorija dokoličarske klase | |
|---|---|
| Orig. naslov | Teorija dokoličarske klase: Ekonomska studija u evoluciji institucija |
| Autor | Torsten Veblen |
| Zemlja | Sjedinjene Američke Države |
| Jezik | Engleski |
| Žanr / vrsta dela | Ekonomija i sociologija |
| Izdavanje | |
| Izdavač | Makmilan |
| Datum | 1899 |
| Broj stranica | 400 pp |
| Tip medija | knjiga |
| Klasifikacija | |
| OCLC ? | 17647347 |
Teorija dokoličarske klase: Ekonomska studija institucija (1899), Torstena Veblena, je rasprava o ekonomiji i detaljnoj društvenoj kritici upadljive potrošnje, kao funkcije društvene klase i konzumerizma, izvedenih iz socijalne stratifikacije ljudi i podele rada, koje su društvene institucije feudalnog perioda (5 – 9. vek) koje su se nastavile do moderne ere .
Veblen tvrdi da su se savremeni gospodari plemićkih imanja, biznismeni koji posjeduju sredstva za proizvodnju, uposlili sebe u ekonomski neproduktivnim praksama upadljive potrošnje i izražene dokolice, koje su beskorisne aktivnosti koje ne doprinose niti ekonomiji niti materijalnoj proizvodnji korisnih dobara i usluga potrebnih za funkcionisanje društva, dok su srednja klasa i radnička klasa te koje su korisno uključene u industrijalizovana, produktivnia zanimanja koja podržavaju čitavo društvo.
Sprovedena krajem 19. veka, Veblenova socio-ekonomska analiza poslovnih ciklusa i posledične cenovne politike američke ekonomije, i nastajuće podele rada, potehnokratskim specijalnostima - naučnik, inženjer, tehnolog i dr. - pokazala su se kao tačna sociološka predviđanja ekonomske strukture industrijskog društva. [1]
Pozadina
urediTeorija dokoličarsske klase: Ekonomska studija institucija (1899) predstavlja evolucijski razvoj ljudskih institucija (socijalnih i ekonomskih) koje oblikuju društvo, kao na primer način na koji građani zarađuju za život, a gde su tehnologija i industrijske umetnosti kreativne snage ekonomske proizvodnje. Objašnjava da takva proizvodnja dobara i usluga nije bila samo sredstvo zadovoljavanja materijalnih potreba društva, već i zarade vlasnika sredstava za proizvodnju. Takođe govori da je industrijski proizvodni sistem zahtevao da radnici (muškarci i žene) budu marljivi, efikasni i kooperativni, dok su se vlasnici (privrednici i privrednice) brinuli o zarađivanju novca i javnom prikazivanju svog nagomilanog bogatstva; i da su takva ponašanja ( upadljiva potrošnja i očigledna dokolica ) preživela iz predatorske, barbarske prošlosti plemenskefaze modernog društva. [2]
Sociologija i ekonomija koje je primenjivao Veblen pokazuju dinamiku i intelektualne uticaje Čarlsa Darvina, [./https://en.wikipedia.org/wiki/Karl_Marx Karla Marksa], [./https://en.wikipedia.org/wiki/Adam_Smith Adama Smita], i [./https://en.wikipedia.org/wiki/Herbert_Spencer Herberta Spensera];[3] tako da, njegova socio-ekonomija naglašava evoluciju i razvoj kao karakteristike ljudskih institucija.[4] Dakle Veblen je kritikovao savremene ekonomske teorije 19. veka kao intelektualno statične i [./https://en.wikipedia.org/wiki/Hedonism hedonističke], i govorio je da bi ekonomisti trebalo da budu odgovorni za socijalno i kulturno ponašanje ljudi, umesto da se oslanjaju na apstrakcije teorijske dedukcije kako bi objasnili ekonomska ponašanja društva.[3] Dok [./https://en.wikipedia.org/wiki/Neoclassical_economics neoklasična ekonomija] definiše ljude kao [./https://en.wikipedia.org/wiki/Rational_agent racionalne subjekte] koji traže [./https://en.wikipedia.org/wiki/Utility korisnost] i maksimalno zadovoljstvo od svojih ekonomskih aktivnosti, Veblen je ljude doživljavao kao iracionalne ekonomske agente, koji teže [./https://en.wikipedia.org/wiki/Social_status društvenom statusu] i [./https://en.wikipedia.org/wiki/Reputation prestižu] svojstvenom mestu u društvu ([./https://en.wikipedia.org/wiki/Class_(social) klasa] i [./https://en.wikipedia.org/wiki/Social_stratification ekonomski sloj]) sa minimalno obzira za vlastitu sreću. Ta upadljiva potrošnja nije predstavljala društveni napredak, jer je američki ekonomski razvoj bio pod neopravdanim uticajem statičke ekonomije britanske aristokratije; stoga je upadljiva potrošnja bila neamerička aktivnost suprotna dinamičnoj kulturi individualizma u zemlji.
Izvorno objavljena kao Teorija dokoličarske klase: Ekonomska studija u evoluciji institucija (1899), ova knjiga je nastala iz tri članka koje je Veblen objavio u Američkom sociološkom žurnalu : (1.) „Početak vlasništva“ , (2.) “Varvarski status žena” i (3.) “Instinkt izrade i dosada rada” (1898–99), [5] koji su predstavili glavne teme ekonomije i sociologije koje je kasnije razvio u delima kao što su: Teorija poslovnog preduzeća (1904), koja govori o nespojivosti težnje za profitom i stvaranjem korisnih dobara; kao i Instinkt izrade i stanje industrijskih umetnosti (1914), u kom piše o fundamentalnom konfliktu između ljudske predispozicije za korisnu proizvodnju i društvenih institucija koje troše korisne proizvode ljudskog napora. [6] [7]
.jpg)
- (1) Zanimanje
U slojevitom društvu, podela rada svojstvena varvarskoj kulturi osvajanja, dominacije i eksploatacije imala je radno naporna zanimanja za osvojene ljude, i laka radna zanimanja za osvajače, koji su tako postali dokoličarska klasa . Štaviše, bilo je društveno nevažno to što su su nisko-statusna, produktivna zanimanja (mislilac, krojač, svećar) imala veću ekonomsku vrednost za društvo nego što su to imala visoko-statusna, neproduktivna zanimanja (profesija oružja, sveštenstvo, bankarstvo, itd.); ipak, zbog socijalne kohezije, dokoličarska klasa je povremeno obavljala produktivan rad koji doprinosi funkcionisanju društva, ali je taj rad bio više simbolično učešće u ekonomiji, nego praktična ekonomska proizvodnja.
- (2.) Ekonomska korisnost
U vršenju političke kontrole, dokoličarska klasa je zadržala svoj visok društveni status direktnom i indirektnom prinudom, sačuvavši za sebe profesiju oružja, i tako uskrativši oružje i vojne veštine nižim društvenim slojevima. Takva podela rada (ekonomska korisnost) učinila je niže klase zavisnim od dokoličarske klase i tako se uspostavila, opravdala i održala uloga dokoličarske klase kao branitelja društva od prirodnih i natprirodnih neprijatelja, jer je sveštenstvo takođe pripadalo dokoličarskoj klasi.
U tom događaju, savremeno društvo nije psihološki zamenilo plemensku podelu rada, već je samo razvilo različite oblike navedene podele rada po statusu. Tokom srednjovekovnog perioda (5.-15. vek) samo su plemići koji su posedovali zemlju imali pravo da love i nose oružje kao vojnici; status i prihod bili su paralelni. Slično tako, u savremenom društvu, veštim radnicima iz radničke klase obično se plaćao prihod koji je inferiorniji u odnosu na plate koje su dobijali obrazovani stručnjaci (kao inženjeri, menadžeri, trgovci, kadrovski službenici, itd) čiji je ekonomski značaj indirektno produktivan za celo društvo; prihodi i status su paralelni.
- (3) Novčana imitacija
Da bi postigli i zadržali veći društveni status u okviru svoje društvene klase, ljudi sa niskim statusom oponašaju poštovane, visoko-statusne članove svoje društveno-ekonomske klase, tako što konzumiraju preskupe marke robe i usluga koje se percipiraju kao da su boljeg kvaliteta, dakle višeg društvenog statusa. U težnji ka većem društvenom statusu, ljudi kupuju proizvode visokog statusa (robu i usluge) koje ne mogu priuštiti, uprkos dostupnosti pristupačnih proizvoda koji se doživljavaju kao lošijeg kvaliteta i manjeg društvenog prestiža, a time i niže društvene klase. U potrošačkom društvu, biznismen je bio najnoviji član dokoličarske klase, varvarin koji je koristio svoju snagu (poslovnu sposobnost) i kompetitivne veštine (marketing) za povećanje profita, manipulišući ponude i potražnje među društvenim klasama i njihovim slojevima, za iste proizvode po različitim cenama.
- Savremene prakse varvarsko-plemenskog konzumerizma
[[Категорија:Економске књиге]] [[Категорија:Књиге 1899.]] [[Категорија:Чланци са везама до сајта Пројекат Гутенберг]] [[Категорија:1899. у економији]] [[Категорија:Слободно време]] [[Категорија:Лежерност]] [[Категорија:Социолошке књиге]] [[Категорија:Институционална економија]] [[Категорија:Економске идеологије]]
- ^ Benét's Reader's Encyclopedia Third Edition (1987) p. 970.
- ^ "The New Encyclopædia Britannica", 15th Edition. Volume 12, p. 287.
- ^ a b Ritzer 2004
- ^ Gross 2009.
- ^ Fine 1994, str. 160–1.
- ^ The New Encyclopædia Britannica 15th Edition. Volume 12, pp. 286–87.
- ^ Vernon 1974, str. 53.