Krajputaši u Gornjim Banjanima
Krajputaši u Gornjim Banjanima (Opština Gornji Milanovac) podignuti su kraj strme pešačke staze na ulasku u varošicu. Posvećeni su vojnicima stradalim u Javorskom ratu, Arseniju Despotoviću i Andriji Stevanoviću, po svoj prilici braći od stričeva.[1]
| Krajputaši u Gornjim Banjanima kod Gornjeg Milanovca | |
|---|---|
.jpg) Krajputaši Arseniju Despotoviću i Andriji Stevanoviću u Gornjim Banjanima. | |
| Opšte informacije | |
| Mesto | Gornji Banjani |
| Opština | Opština Gornji Milanovac |
| Država |  Srbija |
| Vrsta spomenika | krajputaš |
Krajputaš Arseniju Despotoviću uredi
Gornji spomenik posvećen je majstoru Andriji Stevanoviću rodom iz Poloma.
Opis spomenika uredi
Krajputaš je dimenzija 160h40h21 cm, sa poklopcem gabarita 52h49h8 cm. Isklesan je od poroznog žutog peščara. U gornjem delu bogato je dekorisan umnoženim krstovima.
Epitaf uredi
U lučno zasvođenim poljima uklesan je „stihovani” natpis koji se čita počev od severne strane:
- MNOGO
- HTEO MNO
- GO ZAPOČEO
- ČAS UMRLI
- NjEGA JE POMEO
- SPOMEN OVAJ
- PODIGNUT JE
- ARSENIJU DE
- SPOTOVIĆ RO
- ĐENOM U POLO
- MU A MAJSTORU
Tekst se nastavlja na desnoj, bočnoj strani:
- A DRUG
- ARSKOM
- ŽITELjU
- SELA BA
- NjANA KOI
- JE U NAJLEP
- ŠEM DOBU
- A U 26TOJ
- GOD. SVOG
- MLAĐANOG
a zatim prelazi na jug:
- ŽIVOTA
- SVOG 21
- MARTA
- 1878 GODINE
- PRIMI BOŽE
- MUČENIKA U
- SVOJOJ KUĆI
- SPOMENIK OVAJ
- PODIŽE MU BRAT
- TEOVILO SA SVO
- JOM BRAĆOM
- APRILA 1879 G[1]
Krajputaš Andriji Stevanoviću uredi
Donji, niži spomenik posvećen je mladiću koji je u 19-oj godini stradao u Javorskom ratu.
Opis spomenika uredi
Isklesan je od istog žućkastog peščara. Dimenzije stuba iznose 110h30h22 cm.
Gornji delovi spomenika dekorisani su ornamentom od umnoženih krstova.
Epitaf uredi
I ovde čitanje teksta počinje sa severne strane:
- OVDE
- POČIVA
- RABOŽJI
- ANDRIJA
- STEVANOV
- IZ OVOG SE
- LA BANjANA
- KOJ POŽI
- 19 G. APRIMI
- JO VENAC
Nastavak je na desnoj bočnoj strani:
- KONČA
- NIJA U
- KUĆI AR
- SENIJA
- DESPO
- TOVIĆA
- ŽAL RA
- TU ČAS
- TURSKOM
Završava se na južnoj strani spomenika:
- TOE 21
- MARTA
- 1878
- OVAJ SPO
- MEN POD
- IŽE MU OT
- AC BRAT
- U 31.JULA
- 1879 G.
Galerija uredi
.jpg)
Reference uredi
- ^ a b Savović, Saša (2009). Srce u kamenu: krajputaši i usamljeni nadgrobnici rudničko-takovskog kraja. Beograd: Službeni glasnik. str. 107—109. ISBN 978-86-519-0181-5.
Literatura uredi
- Savović, Saša (2009). Srce u kamenu: krajputaši i usamljeni nadgrobnici rudničko-takovskog kraja. Beograd: Službeni glasnik. str. 107—109. ISBN 978-86-519-0181-5.
- Savović, Saša (2009). Srce u kamenu: krajputaši i usamljeni nadgrobnici rudničko-takovskog kraja. Beograd: Službeni glasnik. str. 107—109. ISBN 978-86-519-0181-5.
- Radičević Branko V, Plava linija života: srpski seoski spomenici i krajputaši, „Savremena škola” Beograd, 1961.
- Glišić dr Milomir V, Brđani, Biblioteka „Hronike sela” br. 97, Odbor za proučavanje sela SANU Beograd, Gornji Milanovac, 1997.
- Dudić Nikola. Stara groblja i narodni belezi u Srbiji, Republički zavod za zaštitu spomenika kulture Beograd, Posebna izdanja 13, „Prosveta” Beograd. 1995. ISBN 978-86-07-00900-8.
- Nikolić Radojko, Kamenoresci narodnog obraza: kamenorezaštvo i kamenoresci zapadne Srbije, „Litopapir” Čačak 1998.
- Savović Saša, Srce u kamenu: krajputaši i usamljeni nadgrobnici rudničko-takovskog kraja, „Službeni glasnik” Beograd; Muzej rudničko-takovskog kraja Gornji Milanovac, 2009. ISBN 978-86-519-0181-5. ISBN 978-86-82877-29-5.