Logor Braunau
Logor Braunau bio je jedan od koncentracionih logora za Srba i druge nepodobne narode koje je osnovala Austrougarske za za vreme Prvog svetskog rata i okupacije Kraljevine Srbije.
| Logor Braunau | |
|---|---|
| Koncentracioni logor | |
  | |
| Koordinate | 50° 35′ 18″ S; 16° 11′ 53″ I / 50.588333° S; 16.1980° I |
| Mesto | Braunau |
| Pod kontrolom |  Austrougarska |
| Postojao | jesen 1915—novembar 1918. |
| Broj zatvorenika | 35.000 (Srba) |
| Broj žrtava | 2.674 (Srba) |
Naziv, položaj i infrastruktura
uredi- Naziv
Zvaničan naziv logora bio je: nem. Kaiserliches und Königliches Kriegsgefangenenlager Braunau ili na srpskom „„Carski i kraljevski logor za ratne zarobljenike Braunau”.[1]
- Položaj
Logor se nalazio u češkom mestu Broumov (češ. Broumov), na severoistoku Češke u karlovohradečkom kraju u blizini granice sa Poljskom.
Istovremeno je na teritoriji Austrije postojao je još jedan logor sa sličnim imenom, Braunau na Inu (K. u. k. Kriegsgefangenenlager Braunau am Inn), koji je bio samo za ruske zarobljenike.[1]
Istorija
uredi- Preduslovi
Masovne deportacije stanovnika Srbije u Prvom svetskom ratu otpočele su nakon okupacije u jesen 1915.
Iz izveštaja Kraljevsko-carskog Vojnog guvermana u Beogradu saznaje se da je samo u periodu od 30. avgusta do 10. novembra 1916. ”sa područja Beograda, Kruševca i Kragujevca u logore u unutrašnjosti Monarhije deportovano 16.577 građana Srbije: 4.399 u Ašah, 4.252 u Braunau, 4.667 u Hajnrihsgrin, 593 u Nežider”, a ostalih 1.576 je raspoređeno „u radne logore”.[2]
- Osnivanje i uslovi u logoru
U isto vreme kada je osnovan logor u Jindrihovicama, formiran je i logor Braunau 11. juna 1915. godine, namenjen za smeštaj srpskih i ruskih zarobljenici i srpskih internirci. U njemu je prema raspoloživim podacima, istraživanjima P. Opačića,[3] deportovano 35.000 lica, među kojima su prema izveštaju američki humanitarci s početka 1916. godine bilo i 1.500 dečaka od 8 do 17 godina, odvojenih u posebne odeljku, u kome su bili obavezni da prisustvuju nastavi koja je izvošena po austrougarskom prosvetnom sistemu, slično kao u logorima Nežider, Nađmeđer ili Hajnrihsgrin. Vremenom broj dece se popeo na 2.000.[1]
Katastrofalni uslovi života u logoru Braunau kao i organizacija rada bili su slični kao u logoru u Jindrihovicama, pa je i smrtnost logoraša u ova dva logora bila slična.
Epilog
uredi| Ukupno logoraša | Broj srpskih logoraša | Do sada utvrđeno srpskih žrtava | Procena srpskih žrtava |
|---|---|---|---|
Napomena:
U Arhivu Jugoslavije postoji situacioni plan groblja koje je ostalo iza ovog logora.[5] Na skici je u razmeri 1:250 iscrtano i označeno 2.674 grobna mesta, zajedno sa masovnim grobnicama, u kojima su ležali srpski stradalnici, od kojih je 2.599 ekshumovano i preneseno u spomen-kosturnicu u Jindrihovicama. Međutim, zbog podzemnih voda u grobnicama neki nisu mogli biti ekshumovani.
Izvori
uredi- ^ a b v Vemić, Mirčeta (2014). „Mass mortality of Serbian prisoners of war and interned civilians in Austro-Hungarian camps during the First World War 1914-1918”. Zbornik Matice Srpske Za Drustvene Nauke (147): 201—234. doi:10.2298/ZMSDN1447201V.
- ^ Moric (2014) – Moritz, Verena (2014): „Gefangenschaft“, In:H. Leidinger/V. Moritz/K. Moser/W. Dornik: Habsburgs schmutziger Krieg. Wien, 93-194.
- ^ Opačić, P. (1994). Politika genocida Austrougarske protiv Srba u Prvom svetskom ratu. Vojnoistorijski glasnik, 1–2, 47–78.
- ^ Vemić, Mirčeta (2014). „Mass mortality of Serbian prisoners of war and interned civilians in Austro-Hungarian camps during the First World War 1914-1918”. Zbornik Matice Srpske Za Drustvene Nauke (147): 201—234. doi:10.2298/ZMSDN1447201V.
- ^ Arhiv Jugoslavije (1921b). Vojna groblja, Fond 63, Fascikla 231. Situaciona skica groblja zarobljenika logora u Broumovu. Prag, 1921.
Literatura
uredi- Vemić, Mirčeta (2014). „Mass mortality of Serbian prisoners of war and interned civilians in Austro-Hungarian camps during the First World War 1914-1918”. Zbornik Matice Srpske Za Drustvene Nauke (147): 201—234. doi:10.2298/ZMSDN1447201V.
- Stojančević, V. (1989). Civilni internirci u logorima Austrougarske i Bugarske u vreme Prvog svetskog rata. Stvaranje jugoslovenske države 1918. godine. Beograd: Naučna knjiga, str. 403–407.
- Živko Topalović, Za naše zarobljenike - konferencija Živka Topalovića [1]
