Manastir svetog Jovana Preteče u Petri
Manastir svetog Jovana Preteče u Petri ili kratko Petra je bio manastir koji se nalazio u severozapadnom delu vizantijskog Carigrada, nedaleko od Aetijeve cisterne. Spadao je među najznačajnije carigradske manastire u doba Paleologa, a u njemu je srpski kralj Stefan Uroš II Milutin (1282—1321) osnovao bolnicu, uz koju je kasnije radila i škola.
Prošlost manastira uredi
Manastir je, prema navodima Jovana Mavropusa koji je u 11. veku živeo u manastiru, osnovao, krajem V ili početkom 6. veka, egipatski monah Baras. Krajem 11. veka Petru je obnovio iguman Jovan, a podaci beleže da je u njemu 1200. godine bilo 200 monaha. Tokom latinske vladavine (1204—1261), manastir je, kao i ceo grad, izgubio na svom sjaju, tako da ga je početkom 14. veka obnovio kralj Milutin. On je tom prilikom u njemu podigao Kraljevu bolnicu, kojoj je dodelio posede od kojih se izdržavala.
Petra se 1381. godine nalazila na trećem mestu među carigradskim manastirima. U 15. veku je u sklopu Kraljeve bolnice otvorena škola (katolikon muzeion), u kojoj su sredinom veka predavali Jovan Argiropulos i Mihajlo Apostoles. Nakon otomanskog zauzeća grada i pogibije poslednjeg vizantijskog cara Konstanina Dragaša (1449—1453), u ranu zoru 29.05. 1453. godine, Petru su opljačkali janjičari. Već u 16. veku, manastirska crkva je bila u ruševinama, a u monaškim ćelijama je živelo samo nekoliko kaluđerica.
.jpg)
Manastirski kompleks i biblioteka uredi
Manastirska crkva je bila posvećena Preteči, ali njeni ostaci nisu opstali do današnjih dana. Ruski hodočasnici koji su tokom vizantijskog doba posećivali Petru, ističu vredne relikvije koje se čuvaju u njoj, dok katalonski putnik Klavijo ističe bogat mozaički ukras koji se nalazio u manastirskoj crkvi.
U sklopu manastira je postojala bogata biblioteka, u kojoj se, između ostalog, nalazio ilustrovani prepis iz 6. veka Diskoridovog (Πεδάνιος Διοσκορίδης/Pedánius Dioscorídes) dela dela „Περί ὕλης ἰατρικής/De Materia Medica“ iz prvog veka naše ere, koji se danas čuva u Bečkoj Austrijskoj nacionalnoj biblioteci. Sačuvano je takođe i 28 manuskripta, koji su pripadali biblioteci. U sklopu manastira je postojala prepisivačka radionica koja je knjige prepisivala, kako za potrebe manastirske biblioteke, tako i za lične biblioteke imućnih Vizantinaca.
Literatura uredi
- Kazhdan, Alexander, ur. (1991). The Oxford Dictionary of Byzantium. Oxford and New York: Oxford University Press. ISBN 0-19-504652-8.