Markovići iz Ljuljaka

Familija Marković iz gružanskog i podrudničkog sela Ljuljaci u opštini Knić je u ovo selo doseljena početkom 18. veka iz plemenske i geografske oblasti Pive u Istočnoj Hercegovini ^[1], koja je bila jezgro srednjovekovne države hercega Šćepana Vukčića Kosače.

Poreklo

Markovići iz Ljuljaka potiču od Dimitrija Nikolića Pivljanina, rođenog brata Baja Pivljanina, znamenitog srpskog junaka iz borbe protiv Turaka^[1], a daljim poreklom su od starog plemstva srednjovekovne Srbije i srednjovekovne Bosne. Njihova najstarija postojbina u Pivi je selo Rudinice, jedno od najstarijih naselja u ovoj oblasti. Pripadaju jednom od dva pivljanska osnivačka roda, tzv. Ruđićima, a daljim poreklom su od srpskog plemstva Sokolovića ^[2], koje je i u Pivi imalo jedan svoj ogranak. Zabeleženo je predanje koje kaže da je Ruđ, rodonačelnik ovog bratstva bio sestrić hercega Šćepana ^[3] i upravnik njegovog Soko grada, po kome je jedan deo potomaka i poneo prezime Sokolovića. Ovoj porodici, upravo ogranku u Rudom je pripadao i Bajo Sokolović, kasniji Mehmed-paša Sokolović.^[2]

Po zapisima Veljka Lj. Markovića^[4] , sudije iz Beograda, pripadnik ovog bratstva je bio i knez Vukašin Ruđić Sokolović, koji je imao tri sina: Savatija, Gavrila i Dimitrija. Savatije je bio ktitor manastira Piva, ali i jedan od četiri srpska patrijarha iz roda Sokolovića, uz Makarija, Antonija i Gerasima Sokolovića.^[5] Drugi sin Gavrilo, poznat i kao Gago je bio rodonačelnik pivljanskog bratstva Gagovića koje je davalo serdarstvo pivskom plemenu. Ovom bratstvu je pripadao i znameniti iguman manastira Piva, hadži Arsenije Gagović. Treći sin kneza Vukašina, Dimitrije je imao sina Ivana, a Ivan Nikolu koji je po svome ocu nosio i prezime Ivanović. Nikola je imao nekoliko sinova, a jedan od njih je bio i Bajo Pivljanin, ali i Dimitrije Pivljanin.

Dimitrije Pivljanin se 17. Januara 1675. godine venčao sa Anom plemenitom Janković, ćerkom jednog od vođa morlačkih uskoka, plemića Janka Mitrovića, i sestrom još znamenitijeg Stojana Jankovića^[6] koji se pominje i u epskoj pesmi „Ropstvo Janković Stojana“. O tom venčanju postoje podaci u arhivu pravoslavne crkve Svetog Ilije u Zadru. Godine 1677. se rađa njihov sin Nikola, koji je kršten u istoj crkvi, što se može i videti u arhivi, gde na originalnom dokumentu stoje i imena kumova, Batiste Sopinija i Ancole Recesi.

Dimitrijeva supruga Anastasija-Janja je 1680. godine nastradala prilikom pada sa konja^[7], pa je Nikola praktično ostao nezbrinut obzirom na turbulentan i nemiran život svoga oca Dimitrija i strica Baja. Zbog toga je, negde u tom periodu odveden u Pivu, kod dela porodice koja je ostala u Rudinicama.

Posle 1685. godine i bitke na Vrtijeljci kada je Bajo Pivljanin poginuo^[8] , jedan deo porodice se iz Pive preselio u centralnu Srbiju^[1] .

Formiranje familije Marković

Prva etapna stanica naseljenicima je bila teritorija današnjeg Zlatibora^[9], gde je Nikola i formirao porodicu. Upravo tu, na teritoriji današnje Čajetine su rođeni njegovi sinovi Marko i Mijailo-Mićo. Od Mijaila-Mića se formiralo bratstvo Mićića, čiji je najčuveniji pripadnik bio serdar Jovan Mićić, starešina Rujanske knežine i Užičke nahije. I danas postoji velika familija Mićića koja nastanjuje zlatiborsko selo Rožanstvo. Zabeleženo je da su, čitav vek kasnije pripadnici bratstva Mićića, bežali od Turaka u Moraču, i vraćali se na Zlatibor^[10].

Stariji Nikolin sin Marko je imao sina Vuka, koji je prvi poneo prezime Marković. Zbog nešto pasivnije sredine, spustio se u pitomiju Šumadiju. Prvobitno se nastanio u Lunjevici kod Gornjeg Milanovca, ali je ubrzo prešao u Ljuljake u Gruži, današnja opština Knić. Zabeleženo je da je imao tri sina, Mijaila, Miloša i Mata.

Mato je imao sina Petronija koji nije imao dece, i čije imanje je pripalo njegovoj braći od stričeva. Mijailo je imao sina Marka, a Miloš sina Ognjana. U tefteru čibuka iz 1823. godine, Marko je zabeležen sa titulom kneza, što i nije ništa neobično, obzirom da su tada, a i danas Markovići jedna od najznamenitijih i najbogatijih gružanskih familija.

Miloš Vukov Marković je bio pobratim Karađorđev, i sa njime je hajdukovao^[11], dok je njegov otac Vuk podizao crkvu od kamena u današnjim Markovićima, što je bilo praktično nemoguće, ako se uzme u obzir teško vreme turske vladavine. Ipak, Vuk je pribavio dozvole, zahvaljujući delu zlata koje je doneto iz Hercegovine. Od dvojice njegovih sinova su se formirale tri grane ove gružanske familije koja danas broji blizu pedeset domova širom Srbije i sveta. Markovići su izgradili i najstariju vodenicu u Gornjoj Gruži, koja i danas postoji. Zabeleženo je da su još Turci u njoj mleli žito^[12].

Danas Markovići u Ljuljacima slave Svetog Jovana Krstitelja (20. januar), ali je zabeleženo da su u Pivi slavili Svetog Nikolu(19. decembar). Do promene slave je došlo iz poznatog i praktičnog razloga zatiranja tragova i boljeg sakrivanja od Turaka koji su ih tražili.

Poznati članovi familije Marković iz Ljuljaka

Profesor doktor Stevan Marković - naučnik, osnivač Elektro-tehničkog fakulteta, pisac prvih udžbenika iz fizike na srpskom jeziku, blizak prijatelj Nikole Tesle i Jovana Dučića.
Sava Marković- veleposednik, narodni poslanik, lični prijatelj kralja Milana Obrenovića, osnivač Varošice u Ljuljacima, ali i začetnik pečenja kreča u gružanskom kraju. Izgradio je originalnu građevinu. Poznatiju kao „Kaštel“, koja i danas postoji u Varošici u Ljuljacima.
Profesor doktor Živorad Žika Marković- istaknuti prosvetni radnik, autor više naučnih radova, kao i nekoliko istorijskih romana.
Profesor doktor Željko Marković- jedan od najboljih stručnjaka u oblasti radiologije u Srbiji i Evropi, autor više naučnih radova i stalni profesor na Medicinskom fakultetu u Beogradu.
Marko S. Marković- književnik, autor dve zbirke pesama, kao i Himne manastira Kamenac i Himne opštine Knić.
Protojerej stavrofor Tomislav Marković- pravoslavni misionar, visoki sveštenik pravoslavne crkve, istaknuti humanitarni radnik i ktitor Hrama Svetog Jovana u Markovićima u Ljuljacima.
Dr Dragan Marković- poznati rendgenolog u KC Kragujevac, načelnik službe za radiološku dijagnostiku.
Milan St. Marković- jedan od najpoznatijih nemačkih modnih kreatora.

Poznati rodovi koji su u srodstvu sa Markovićima

Plemstvo Mitrovići- Jankovići od Islama grčkog- preko Anastasije- Janje rođene plemenite Janković koja je rodila Nikolu, oca rodonačelnika familije Marković, Marka, Markovići vode poreklo i od ove znamenite dalmatinske porodice.

Plemstvo Vladislavića iz Jasenika- Markovići su, preko svog pivljanskog porekla, u srodstvu i sa plemstvom Vladislavića iz Jasenika kod Gacka^[13]. Najpoznatiji pripadnik ove porodice je bio ruski grof Sava Vladislavić.

Dučići iz Trebinja- Markovići su u srodstvu i sa Dučićima iz Trebinja koji su ogranak Vladislavića iz Gacka. Najpoznatiji pripadnik ovoga roda je bio Jovan Dučić, blizak prijatelj prof.dr. Stevana Markovića. Njihova lična prepiska je čuvana sve do 1945. godine kada je konfiskovana od strane partizana.

Mićići iz Rožanstva- najbliži srodnici Markovića su Mićići iz Rožanstva. Njihov najpoznatiji pripadnik je bio serdar Jovan Mićić, rujanski i užički gospodar.

Gagovići iz Pive- kneževsko i arhimandritsko bratstvo iz sela Bezuja u Pivi. Zabeleženo je da su „Markovići sa Gagovićima jedna jabuka presječena na dva dijela“

Reference

^ ^a ^b ^v Mihailo Dragić - „Gruža : antropogeografska istraživanja: naselja i poreklo stanovništva Gruže“, knj. X, SKA, SEZb knj. XXI, Beograd, 1921, str. broj 154.
^ ^a ^b Radovan Samardžić- ,,Mehmed Sokolović“, Srpska književna zadruga, Beograd 1975. str. broj 14
^ Obren Blagojević- ,,Piva“, Beograd, 1996.
^ Veljko Lj. Marković- ,,Iz porodičnog albuma“, GTP ,,Pangraf", Beograd 2004. str. broj 11-14.
^ Radovan Samardžić- ,,Mehmed Sokolović“, Srpska književna zadruga, Beograd 1975. str. broj 111
^ „Libro del santo matrimonio 1633-1786“- Parohijalni arhiv pravoslavne crkve Svetog Ilije u Zadru
^ Boško Desnica - „Istorija kotarskih uskoka“, Beograd, 1952, str. broj 168.
^ Vladimir Ćorović -„Istorija Srba“, str. broj 451.
^ Dragiša Lapčević -„Iz moje postojbine“- str. broj 45.
^ Dr Rade Poznanović - „Rožanstvo- zapis za nasleđe“ str. broj 542.
^ Živadin Stevanović „Gruža i Gružani kroz istoriju“, 1965.
^ Rajica Đekić -„Selo Bare u Gruži“
^ Jovan Dučić -„Grof Sava Vladislavić“, str. broj 12.

Spoljašnje veze

[#1-1] v Mihailo Dragić - „Gruža : antropogeografska istraživanja: naselja i poreklo stanovništva Gruže“, knj. X, SKA, SEZb knj. XXI, Beograd, 1921, str. broj 154.

[ReferenceA-2] Radovan Samardžić- ,,Mehmed Sokolović“, Srpska književna zadruga, Beograd 1975. str. broj 14

[3] Obren Blagojević- ,,Piva“, Beograd, 1996.

[4] Veljko Lj. Marković- ,,Iz porodičnog albuma“, GTP ,,Pangraf", Beograd 2004. str. broj 11-14.

[5] Radovan Samardžić- ,,Mehmed Sokolović“, Srpska književna zadruga, Beograd 1975. str. broj 111

[6] „Libro del santo matrimonio 1633-1786“- Parohijalni arhiv pravoslavne crkve Svetog Ilije u Zadru

[7] Boško Desnica - „Istorija kotarskih uskoka“, Beograd, 1952, str. broj 168.

[8] Vladimir Ćorović -„Istorija Srba“, str. broj 451.

[9] Dragiša Lapčević -„Iz moje postojbine“- str. broj 45.

[10] Dr Rade Poznanović - „Rožanstvo- zapis za nasleđe“ str. broj 542.

[11] Živadin Stevanović „Gruža i Gružani kroz istoriju“, 1965.

[12] Rajica Đekić -„Selo Bare u Gruži“

[13] Jovan Dučić -„Grof Sava Vladislavić“, str. broj 12.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]