Mokranjske Stene
Lokalitet Mokranjske Stene predstavlja višeslojno arheološko nalazište sa ostacima materijalne kulture od praistorijskog do srednjovekovnog razdoblja. Smešteno je na stenovitom uzvišenju krajnjih istočnih obronaka planine Deli Jovan, na kraju kanjona Sikolske reke.
| Mokranjske Stene | |
|---|---|
| Opšte informacije | |
| Mesto | Negotin |
| Opština | Opština Negotin |
| Država |  Srbija |
| Tip kulturnog dobra | Arheološko nalazište |
| Nadležna ustanova za zaštitu | Zavod za zaštitu spomenika kulture |
| www | |
Nalazi se u blizini sela Mokranje, na oko desetak kilometara južno od Negotina. U podnožju je Sikolska reka i vodopad i ispod njega živopisno jezero.
Pretpostavlja se da je u rimsko vreme postojao most koji je spajao dve najveće stene. Arheolozi su na vrhovima stena pronašli dosta starih predmeta iz tog doba. Takođe se pretpostavlja da ispod stena postoji pećina, zvana "Hajdučka pećina". U gornjem delu toka Sikolske reke iskri se još jedno jezerce, znatno dublje od donjeg. Oba su bogata ribom.[1]
Tokom 1980. godine sprovedena su sondažna istraživanja na centralnom delu utvrđenog prostora, prilikom kojih je otkrivena stražarska kula i nekoliko zidova različitih objekata, od kojih nijedan nije istražen u celosti.
Otkriveni bedemi su bili široki oko 1,8 m. Građeni su kamenom povezanim krečnim malterom. U donjim zonama su korišćeni komadi tvrdog pritesanog krečnjaka, a za gornje delove i kruništa upotrebljena je lako obradiva siga. Utvrđen jr sloj gareži i rušenja, datovan u rani 4. vek nalazom novca sa likom cara Konstantina I (306 – 337).[2]
Raspoloživa arheološka građa otkrivena na Mokranjskim stenama daje hronološki okvir njegovog korišćenja, u periodu od 3. do 6. ili čak početka 7. veka. Hronološki nalazi ukazuju na postojanje najmanje dva horizonta naseljavanja - kasnorimski i ranovizantijski.
Položaj lokaliteta u velikoj meri je povezan sa Dunavom, glavnim komunikacionim pravcem u ovom delu Rimskog carstva. Njega su podjednako koristili i vojska i trgovci. Iako se ne nalazi na obali Dunava, Mokranjske stene su sa njim povezane dolinom Timoka, kuda se odvijao saobraćaj i trgovina ka unutrašnjosti Balkana. [3]
Reference uredi
- ^ Mokranjske Stene
- ^ [https://www.academia.edu/22179210/Mokranjske_stene_u_kasnoantickom_periodu PERICA ŠPEHAR, Filozofski fakultet, BeogradMILICA RADIŠIĆ, Arheološki institut, Beograd MOKRANjSKE STENE U KASNOANTIČKOM PERIODU]
- ^ Bikić, Ivanišević 2012 – V. Bikić, V. Iva-nišević, Imported Pottery in Central Illyricum – A Case Study: Caričin Grad (Iustiniana Prima), Rei Cretariae Romanae Favtorvm 42, Bonn 2012, 41 – 49.
Literatura uredi
- Bikić, Ivanišević 2012 – V. Bikić, V. Iva-nišević, Imported Pottery in Central Illyricum – A Case Study: Caričin Grad (Iustiniana Prima), Rei Cretariae Romanae Favtorvm 42, Bonn 2012, 41 – 49.
- Bjelajac 1990 – Lj. Bjelajac, La céramique et les lampes, in B. Bavant, V. Kondić, J. – M. Spieser (eds.)Caričin Grad II, Belgrade – Rome 1990, 161 − 190.
- Bjelajac 1996 – Lj. Bjelajac, Amfore go-rnjomezijskog Podunavlja, Beograd 1996.
- Bošković 1983 – Đ. Bošković, Plo-vidba Đerdapom u Trajanovo doba, u V. Čubrilović (ur.) Plovidba Dunavom i njegovim pritokama kroz vekove, Beograd 1983, 87 – 95.
- Bulatović, Kapuran, Janjić 2013 – A. Bulatović, A. Kapuran, G. Janjić, Negotin. Stratigrafija praistorijskih lokaliteta Negotinske krajine, Beograd 2013.
- Bulić 2013 – D. Bulić, The Fortications of the Late Antiquity and the Early Byzantine period on the later territory of the South-Slavic principalities, and their re-occupation, in S. Rudić (ed.) The World of the Slavs - Studies on the Eastern, Western and South Slavs: Civitas, Oppidas, Villas and Archeological Evidence(7th to 11th Centuries A.D.), Belgrade 2013, 137 – 233.
- Vetters 1950 – H. Vetters, Dacia Ripensis, Schriften der Balkankommission XI/1, 1950, 3 – 60.
- De aediciis – Procopii Caesarensis, De aediciis, I. Dindorf (ed.), Lipsiae 1913.
- Prisci Fragmenta – Prisci Fragmenta, in L. Dindorf (ed.) Historici graeci minori I , Lipsiae 1870, 275 – 352.
- Dinčev 2006 – V. Dinčev, Rannoviza-ntiйskite kreposti v Bъlgariя i sъsednite zemi (v diocezite Thracia i Dacia), Razkopki i proučvaniя XXXV, 2006, 5 – 140.
- Dušanić 1977 – S. Dušanić, Aspects of Roman Mining in Noricum, Pannonia, Dalmatia and Moesia Superior, in H. Temporini, W. Hasse (eds.) Aufstieg und Niedergang der Römischen Welt II/6, Berlin – New York 1977, 52 – 94.
- Dušanić 1980– S. Dušanić, Organi-zacija rimskog rudarstva u Noriku, Pa-noniji, Dalmaciji i Gornjoj Meziji,Istorijski glasnik 1 – 2, 1980, 7 – 55