Mokraćna cijev
Mokraćna cijev (lat. urethra) je cijev koja spaja mokraćnu bešiku sa spoljnim svijetom. Mokraćna cijev ima funkciju kod oba pola u eliminaciji urina, a kod muških jedinki i odvođenju sperme.[1][2][3]
| Mokraćna cijev | |
|---|---|
 Prikaz anatomije (a) ženske i (b) muške mokraćna cijevi. | |
| Detalji | |
| Prekurzor | urogenitalni sinus |
| Arterija | Inferior vesical artery Middle rectal artery Internal pudendal artery |
| Vena | Inferior vesical vein Middle rectal vein Internal pudendal vein |
| Nerv | Pudendal nerve Pelvic splanchnic nerves Inferior hypogastric plexus |
| Limfa | Internal iliac lymph nodes Deep inguinal lymph nodes |
| Identifikatori | |
| Latinski | urethra vagina; feminina (female); urethra masculina (male) |
| Grčki | οὐρήθρα |
| MeSH | D014521 |
| TA | A08.4.01.001F A08.5.01.001M |
| FMA | 19667 |
| Anatomska terminologija | |
Anatomija uredi
Ženska mokraćna cijev uredi
Kod žena, mokraćna cijev koja je duga oko 3-5 cm od unutrašnjeg do spoljašnjeg otvora uretre, iz tela izlazi između klitorisa i otvora rodnice.[4] Meatus ženske mokraćna cijevi nalazi se ispod klitorisa, a postavljen je iza simfize pubisa, ugrađen u prednji zid vagine. Njegov pravac je koso nadole i napred; blago je zakrivljen sa udubljenjem usmerenim put napred.[5]
Proksimalne dve trećine uretre obložene su prelaznim epitelnim ćelijama, dok je distalna trećina obložena slojevitim skvamoznim epitelnim ćelijama.[6]
Između gornje i donje fascije urogenitalne dijafragme, ženska uretra je okružena uretralnim sfinkterom.
U kliničkom smislu zbog kratkoće mokraćne cijevi, urogenitalni sistem žene podložnija je urinarnim infekcijama nego muški.
Građa zida ženske uretre uredi
Zid ženske uretre grade dva omotača, unutrašnji (sluznični) i spoljašnji (mišićni). Sluznica (tunika mukoza ili urotelijum) oblaže unutrašnju površinu uretralnog kanala. Ona se u visini unutrašnjeg ostijuma uretre nastavlja sluznicom mokraćne bešike, a u visini spoljašnjeg ostijuma uretre sluznicom vulve. Na sluznici urethae vide se sluzokožni nabori, koji iščezavaju prilikom širenja uretralnog kanala u toku mokrenja. Jedan od tih nabora koji je uočljiviji nego ostali, pruža se vertikalno sredinom zadnjeg zida uretre naziva se uretralni greben. Nabori na sluznici uretre, kao i venska mreža, koja okružuje sluznicu, omogućavaju potpuno zatvaranje uretre, kada je kontrahovan njen mišićni sloj.
Na sluznici uretre nalaze se brojni otvori, koji predstavljaju ulazak u cjevaste uvrate sluznice, zvane Morganijeve kripte, kao i otvori izvodnih kanala gll. urethrales.
Sluznicu ženske uretre okružuje spongiozno tijelo, izgrađeno od proširenih vena, koje grade kavernozni venski splet.
Mišićni omotač uretre nastavlja se na mišićni sloj mokraćne bešike. Mišićni omotač grade dva sloja,
- spoljni sloj kružnih mišićnih vlakana koja su u gornjem delu uretre, blizu unutrašnjeg ostijuma uretra zbijena, i grade m. sphincter urethrae internus, inervisan od simpatikusa.
- unutrašnji sloj uzdužnih mišićnih vlakana. Uzdužni mišićni sloj je dobro razvijen i njegova kontrakcija dovodi do skraćenja uretre u toku mokrenja.
U mišićnom sloju uretre nalaze se parauretralene žčezde (Scenove žlezde) koje nekad leže bočno od uretre i predstavljaju homolog prostate. Njihovi izvodni kanali spajaju se najčešće međusobno u jedan zajednički kanal, koji se otvara u vestibulumu vagine, uz spoljašnji otvor uretre. Oko mišićnog sloja uretre nalazi se parauretralno kao vezivno tkivo, koje sadrži i elastična vlakna, a naviše se nastavljaju u paracistijum. Pri prolasku kroz urogenitalnu dijafragmu uretru okružuje m. sphincter urethrae externum, inervisan od strane nerva pudendusa
Krvni sudovi i živci uretre uredi
Gornji, karlični dio uretre vaskularizuje a. vesicalis inferior, a. vaginalis, i a. uterinae (grane unutrašnje ilijačne arterije), rr. vesicales anteriores (grane a. pudende). Donji, perinealni deo uretre vaskularizuju a. bulbi vestibuli i a. profunda clitoridis.
Vene gornjeg, karličnog dijela uretre odlaze u pleksus vaginale i pleksus beđšike. Vene donjeg, perinealnog dela uretre ulivaju se u v. pudendu internu.
Limfni sudovi uretre odlaze u nodi iliaci interni i nodi iliaci externi.
Žensku uretru inervišu grane plexusa vesicalisa i plexusa uterovaginalisa, kao i perinealna grana n. pudendusa.
Muška mokraćna cijev uredi
Kod muškaraca, ukupna dužina mokraćna cevi od unutrašnjeg otvora na mokraćnoj bešici do spoljašnjeg otvora na glansu penisa je oko 20 cm. Promer muške mokraćne cevi je različit u njenim pojedinim delovima i kreće se od 6 do 12 mm. Na mokraćnoj cevi, od njenog napuštanja bešike, razlikuju tri topografska dela:[7]
- prostatični deo (lat. pars prostatica), čija je dužina 2,5 do 3 cm
- spongiozni deo (lat. pars spongiosa). čija je dužina oko 15 cm.
- opnasti deo (lat. pars membranacea), koji je njen najkraći deo i iznosi 1cm.
U kliničkom pogledu muška uretra se deli ne:[5]
- prednju uretru, koju čini lat. pars spongiosa,
- zadnju uretru, koju čini lat. pars prostatica i pars membranacea.
Ispred membranoznog dela uretre prolazi lat. v. dorsalis penis profunda, pošto uđe u karlicu ispod lat. ig. arcuatum pubis.
Spongiozni deo muške uretre se nastavlja na membranozni deo uretre, tako što počinje proširenim delom, nazvan bulbarna uretra, koja se pruža kroz središte spongioznog tela penisa do glavića penisa, gde se završava spoljašnjim otvorom uretre. [7]
Bulbarni deo uretre je dug oko 4 cm, on oko sebe ima veoma razvijeno spongiozno telo, i pokriven je bulbospongioznim mišićem.
Kalibar uretre u predelu bulbusa i glansa penisa iznosi 10 do 12 mm, dok je njen kalibar u telu penisa 6 do 8 mm.[8] Unutrašnjost mokraćne cijevi poseduje spiralne nabore (kao u cevi pištolja), koji omogućavaju brži protok urina i spreme.[9]
U kliničkom smislu dužina mokraćne cijevi kod muških ima poseban značaj jer za razliku od ženske znatno otežava kateterizaciju.[10]
Histologija uredi
Zid uretre je izgreađen od mukoze, koja oblaže unutrašnju površinu uretralnog kanala i mišićnog omotača koji je spolja. Epitel mokraćne cijevi počinje ćelijama prelaznog tipa na izlasku iz mokraćne bešike. Poslije epitel prelazi u višeslojan visokoprizmatičan epitel, a završava kao višeslojan pločast epitel.
U mokraćnoj cijevi se nalaze i uretralne žlijezde koje štite epitel od urina.
Bolesti uredi
Urođene anomalije uredi
U poremećaje razvoja i strukture kanala spadaju hipospadija (penisa, kod dečaka) i epispadija (kod dece oba pola).
Urođene ili stečene anomalij kod devojčica mogu biti adhezije (sinehije) labija , koje mogu da zatvore spoljašnji otvor uretre i da spreče mokrenje.
Zapanjenja i hipertrofija okolnog tkiva uredi
Kod upale uretre (uretritis) u njoj se javljaju bolovi i grčevi tokom mokrenja, što je posebno izraženo kod muškaraca, a kod žena zbog kratkoće uretre često prolaze nezapaženo.
Uretra kod muškaraca i žena može imati bolesti i lezije koje su u skladu sa onima u okolnim tkivima i urinarnom i reproduktivnog sistema. Tako, na primer, kod loše higijene, kod žena, značajan deo spoljašnjih genitalnih organa (vulva- vulvitis ) može biti pokriven upalom , a kod muškaraca susedna područja kožice i glavića penisa ( balanitis i balanopostitis).
Rast tkiva prostate (adenom prostate ), karakterističan za muškarce u drugoj polovini života, može dovesti do kompresije prostatnog dela uretre i rezultovatig hroničnom ili akutnom retencijom mokraće u bešici i akutne retencije mokraće i moguće rupture beđike, stanje opasnog po život. Hronična upala tkiva prostate (hronični prostatitis) može dovesti do učestalog mokrenja.[4]
Izvori uredi
- ^ Susan Standring, ur. (2009) [1858]. Gray's anatomy: The Anatomical Basis of Clinical Practice, Expert Consult. illustrated by Richard E. M. Moore (40 izd.). Churchill Livingstone. ISBN 978-0-443-06684-9.
- ^ Jelena Krmpotić-Nemanić (1993). Anatomija čovjeka. Zagreb: Medicinska naklada.
- ^ Predrag Keros; Marko Pećina; Mirjana Ivančić-Košuta (1999). Osnovi anatomije čovjeka. Zagreb.
- ^ a b Standring, Susan, ed. (2016). "Bladder, prostate and urethra". Gray's anatomy : the anatomical basis of clinical practice (41st ed.). Philadelphia. pp. 1261–1266.
- ^ a b Tanagho, EA. Anatomy o the genitourinary tract. In: Tanagho, EA and McAninch, JW, eds. Smith’s General Urology, Sixteenth Edition. New York, NY: Lange Medical Books/McGraw Hill;2004: 13-14.
- ^ Manual of Obstetrics. (3rd ed.). Elsevier. pp. 1-16.
- ^ a b Devine CJ Jr, Angermeier KW: Anatomy of the penis and male perineum. AUA Update Series 1994; 8:11
- ^ Tanagho, EA. Anatomy o the genitourinary tract. In: Tanagho, EA and McAninch, JW, eds. Smith’s General Urology, Sixteenth Edition. New York, NY: Lange Medical Books/McGraw Hill;2004: 13-14.
- ^ Draganić V. Organi karlice. U Mijač M, Draganić V, Radonjić V. Anatomija čoveka – abdomen i karlica. Beograd. Savremena administracija, 2005, pp. 277- 89
- ^ Radonjić V. Muški polni organi. U Mijač M, Draganić V, Radonjić V. Anatomija čoveka – abdomen i karlica. Beograd. Savremena administracija, 2005, pp. 342-5.
Literatura uredi
- Jelena Krmpotić-Nemanić (1993). Anatomija čovjeka. Zagreb: Medicinska naklada.
- Predrag Keros; Marko Pećina; Mirjana Ivančić-Košuta (1999). Osnovi anatomije čovjeka. Zagreb.
Spoljašnje veze uredi
| Urinarni sistem |
|---|
| Bubreg (Nefron - Glomerul - Baumanova kapsula)| Mokraćovod | Mokraćna bešika | Mokraćna cev |
 | Molimo Vas, obratite pažnju na važno upozorenje u vezi sa temama iz oblasti medicine (zdravlja). |
